سیرت شیخ کبیر ابوعبدالله بن خفیف شیرازی
سیرت شیخ کبیر ابوعبدالله بن خفیف شیرازی، ترجمه‌ای از عربی به فارسی به قلم رکن‌الدین یحیی بن جنید شیرازی (قرن ۸-۹ق) است. متن عربی این کتاب به قلم یکی از شاگردان ابن خفیف به نام ابوالحسن علی بن محمد دیلمی (قرن چهارم هجری) اکنون در دسترس نیست. در کتاب حاضر، شخصیت و سیره مؤسس سلسله خفیفیّه (از مشایخ صوفیه فارس) مشهور به «شیخ کبیر» (درگشته ۳۷۱ق) بر اساس حکایات و خواب‌ها و گفته‌ها معرفی می‌شود. این اثر، با تصحیح و مقدمه اسلام‌پژوه و خاورشناس سرشناس آلمانی آنه ماری شیمل (1922-2003م) و با اهتمام ادیب و مترجم معاصر، توفیق هاشم‌پور سبحانى (متولد 1317ش)، منتشر شده است.
| سیرت الشیخ الکبیر أبوعبدالله إبن خفیف شیرازي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | دیلمی، علی بن محمد (نويسنده)
جنيدشيرازی، ركن الدين يحيي (مترجم) شیمل، آنه ماری (مصحح) هاشم‌پور سبحانی، توفیق (سایر) |
| عنوان‌های دیگر | سیرت شیخ کبیر ابو عبدالله ابن خفیف شیرازی |
| ناشر | بابک |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1363ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | خفیف شیرازی، محمد بن خفیف، قرن ۴ - سرگذشتنامه - عارفان - سرگذشتنامه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP۲۸۰/۱ /د۹س۹۰۴ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- توفیق هاشم‌پور سبحانى با اشاره به اینکه «سیره ابن خفیف» را تصادفی از کهنه‌فروشی در آنکارا خریدم و در آن، غلط‌هایی یافتم و یادداشت کردم، افزوده است: برای یافتن اطلاعاتی درباره نویسنده و مترجم فارسی، جستجو کردم، ولی مطلبی نیافتم و به مقدمه خانم شیمل مراجعه کردم و آن را جامع و غنی یافتم و همان مقدمه (آلمانی و ترکی) را به فارسی ترجمه کردم و فهرستی از اشتباهات چاپی فراهم ساختم[۱].
- آنه ماری شیمل تأکید کرده است: اهمیت ابوعبدالله در آن نیست که اسلوب صوفیانه‌ای اشاعه دهد و عمق بخشد...، بلکه پیوندی است که بین صوفیان دوره کلاسیک و مشایخ طبقات پنجم و ششم ایجاد کرده است[۲].
ساختار و محتوا
این اثر، از 13 باب و ملحقات به‌ترتیب ذیل تشکیل شده است:
- مولد و منشأ شیخ (3 فصل)؛
- ابتدای احوال شیخ و ارادت و اجتهاد او در عبادت و اول کسی که از مشایخ یافت (19 فصل)؛
- سفرهای شیخ کبیر (6 فصل)؛
- شرح احوال مشایخی چند که شیخ ایشان را در مکه یافت (26 فصل)؛
- احوال و حوادث زندگی شیخ و رنج‌ها و مجاهدت‌های او (5 حکایت)؛
- نعت مشایخی چند که شیخ ایشان را در عراق یافت (39 فصل)؛
- مشایخی چند که شیخ ایشان را در فارس یافت (43 فصل)؛
- مشایخی چند که شیخ ایشان را در شیراز یافت (22 فصل)؛
- شرح خواب‌هایی که شیخ دیده بود و خواب‌هایی که دیگران در مورد او دیدند (10 فصل)؛
- شرح کرامات شیخ (14 فصل)؛
- مشایخ حدیث که شیخ بر ایشان سماع حدیث کرد (بدون فصل)؛
- مصنفات و مجموعات شیخ (2 فصل)؛
- وفات شیخ (بدون فصل).
- ملحقات: افزوده‌هایی به برخی از فصل‌ها است، از جمله وصیت‌نامه شیخ (ص220-310).
فارسی قدیم
نثر فارسی اثر حاضر، متناسب با زبان و فرهنگ قرن هشتم و نهم هجری قمری است و فهمش برای نسل کنونی، چندان آسان نیست؛ به‌عنوان مثال در این کتاب، از واژگان «کی»، «آفریذه»، «بوذ»، «خواهذ» و «آنک» به‌ترتیب به‌جای «که»، «آفریده»، «بود»، «خواهد» و «آن‌که» استفاده می‌شود.
نمونه مباحث
- «شیخ روزی با حقّ تعالی مناجات می‌کرد و این لفظ می‌گفت کی: طوبی لمن لم يزده أنسه بك إلّا وقارا؛ یعنی کی خنک آن کسی را کی انس او به حق، نیفزاید مگر آهستکی و عظمت....»[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.