تبيين المقامات و تعيين الدرجات
تبيين المقامات و تعيين الدرجات، تألیف رکن‌الدین علاءالدوله سمنانی (متوفی 736ق)، از جمله آثار متقدم در ذکر مراحل و منازل سلوک عرفانی است. این اثر با مقدمه و تصحیح اکبر راشدی‌نیا و ترجمه عزت‌الله مرتضایی منتشر شده است.
| تبيين المقامات و تعيين الدرجات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | علاءالدوله سمنانی، احمد بن محمد (نويسنده)
راشدی نیا، اکبر (مقدمه نويس) مرتضایی، عزت‌الله (مترجم) |
| عنوان‌های دیگر | تبيين المقامات و تعيين الدرجات. فارسی - عربی ** صد منزل تا خدا |
| ناشر | سخن |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1396ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-964-372-842-7 |
| موضوع | آداب طریقت - متون قدیمی تا قرن 14 - تصوف - متون قدیمی تا قرن 14 - عرفان - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی - فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 1396 2041ت8ع 289/2 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
در این طبع از کتاب، متن و ترجمه در دو قسمت با صفحه‌بندی جداگانه ارائه شده است:
- قسمت اول مشتمل است بر مقدمه مصحح و متن تبيين المقامات و تعيين الدرجات. در این بخش، متن مصحَّح اثر به‌همراه معانی الفاظ غریب، توضیح مختصر برخی عبارات و ارجاعاتی به دیگر منابع عرفانی در پانوشت، مشاهده می‌شود.
- قسمت دوم، حاوی مقدمه مترجم و ترجمه کتاب است. در ترجمه از شیوه وفادار به متن پیروی شده است. به گفته مترجم، ازآنجاکه عبارت‌های کتاب کوتاهند و در بیشتر موارد به‌صورت چکیده و موضوعی پایه‌ریزی شده‌اند، به‌ناچار از ترجمه پایبند به متن استفاده شده است؛ چراکه در غیر این صورت، می‌بایست به شرح و توضیح می‌پرداخته که با مقصود ترجمه ناسازگار بوده است[۱].
کتاب تبيين المقامات، از تألیفات مهم علاءالدوله سمنانی است که در آن گزارشی متفاوت از گزارش عرفای سابق درباره مقامات سلوک، بر اساس آنچه خود یافته، بیان می‌کند. وی در این کتاب مراحل سلوک را صد مقام و هزار درجه دانسته؛ زیرا او سالک طریق را به مبتدی، متوسط، منتهی و قطب تقسیم کرده و اعتقاد دارد هریک از مبتدی، متوسط و منتهی در هر مقام سه درجه دارند و قطب در هر مقام بیش از یک درجه ندارد[۲].
علاءالدوله، تبيين المقامات را در چهار باب تنظیم نموده است. وی قبل از بیان ابواب، در مقدمه‌ای علت تألیف کتاب و تعریف هریک از مقامات صدگانه را بیان کرده است. او همچنین در خاتمه کتاب مباحث مهمی را در عرفان عملی و مسائل سلوک تحت عناوین «و اعلم أنّ...» ذکر کرده است. در اهمیت مقدمه و خاتمه کتاب همین بس که خواجه محمد پارسا در «فصل الخطاب»، تحت عنوان «مختصراً في تبيين المقامات المائة» همه آن را ذکر کرده است[۳].
کتاب از چند جهت در میان آثار نوشته‌شده در تبیین مراحل و منازل سلوک حائز اهمیت است. از جهت ساختاری، تعریف مقامات، درجه‌بندی مقامات، که هریک از این موارد را محقق ارجمند کتاب در مقدمه، شرح و توضیح داده است[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه مصحح و مقدمه مترجم.