القول السديد في شرح جوهرة التوحيد

‏القول السديد في شرح جوهرة التوحيد
‏القول السديد في شرح جوهرة التوحيد
پدیدآوران	شاوي، محمد سمير (نویسنده) ديب، رجب (مقدمه‌نويس) صباغ، ندي (مقدمه‌نويس) لقانی، ابراهیم بن ابراهیم (مقدمه‌نويس)
عنوان‌های دیگر	جوهر التوحيد. شرح ‏القول السديد في شرح جوهرة التوحيد
ناشر	دار العصماء
مکان نشر	سوريه - دمشق
سال نشر	مجلد1: 2006م , 1426ق,
موضوع	لقانی، ابراهیم بن ابراهیم، - 1041ق. جوهره التوحيد - نقد و تفسير کلام اهل سنت - قرن 11ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‏BP‎‏ ‎‏205‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏ل‎‏7‎‏ ‎‏ج‎‏9025*
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

القول السديد في شرح جوهرة التوحيد، شرح محمد سمیر شاوی بر «الجوهرة التوحيد في علم الكلام» ابراهیم بن حسن لقانی مالکی (متوفی 1041ق) است.

منظومه‎ عربی «جوهرة التوحيد» از جمله مهم‎ترین آثار کلامی اهل سنت است. متن این منظومه به‌صورت یکجا در انتهای کتاب ارائه شده است. شیخ رجب دیب و ندی موفق صباغ بر این اثر جداگانه مقدمه نوشته‌اند.

مصنف «جوهرة التوحيد» با انتخاب این عنوان برای اثرش، اصل «توحید» را موضوع محوری این منظومه دانسته است؛ لذا طبیعی است که در مقدمه این کتاب نیز که شرحی بر آن کتاب است، پیرامون آن مطالبی ارائه شود: خداوند متعال دین اسلام و امت اسلامی را به نعمتی که امت‎های پیشین از آن ابا نمودند، شرافت بخشید. این نعمت خداوند عبارت است از «توحید» که آن را اساس برای همه ادیان قرار داده است؛ لکن امت‎هایی گمراه شدند و از حق برگشتند و برای خداوند زوجه یا فرزند یا شریک یا مددکاری قرار دادند؛ لذا پیامبر ما رسول‌الله(ص) دعوتش را از همان ابتدای امرش بر کلام «لا إله إلا الله» متمرکز کرد و همواره مردم را به آن و نه چیز دیگر امر می‌کرد و به آنها خبر می‌داد که اگر آن را با صداقت و اخلاص بگویند، سعادت دنیا و آخرت را برای آنها تضمین می‌کند. بله این کلمه حقیقتاً موجب سعادت دنیا و آخرت برای کسانی است که به آن ایمان آورند و به مقتضای آن عمل کنند. علما نیز همواره به کتابت و تصنیف و تعلیم و توجیه همت گماشتند تا حقیقت توحید با تمام اعتقادات صحیحی که به دنبال آن مطرح می‌شود، محکم و پابرجا در امت توحید باقی بماند. پس از آن علم توحید شکل گرفت و به علم کلام انتقال یافت^[۱].

در این منظومه شعری، اصول اعتقادی از توحید خالق و ایمان به آن و به رسولان و کتبش گرفته تا قضا و قدر، قبر و احوال آن، قیامت و اهوال و مواقفش و غیر آن در 144 بیت در بحر رجز گردآوری شده است. سپس علمای علم کلام این منظومه را شرح کردند که از مشهورترین شروح آن، شرح شیخ ابراهیم باجوری و شیخ بکری رجب است. پس از آن ادیب ماهر محمد سمیر شاوی، شرح جدیدی بر آن نوشت^[۲]. شارح نیز سبب نگارش شرح بر جوهرة التوحيد را این‌گونه توضیح داده است: «علما بر این منظومه شروح متعددی نوشته‌اند. من نیز بهتر دیدم که بین این عده بهره‌ای داشته باشم؛ پس شرحی روان نوشتم تا مقدمه‌ای بر مطالعات اعتقادی و گفتاری محکم در معرفت اصول اعتقادی باشد و لذا نامش را «القول السديد في شرح جوهرة التوحيد» نهادم^[۳].

برخی شروح مانند حاشية الصاوي، اشعار جوهرة التوحيد را در سه مبحث الهیات، نبوات و سمعیات تقسیم و شرح کرده‌اند؛ اما سمیر شاوی این تقسیم‌بندی را لحاظ نکرده و تنها به انتخاب عناوین ابیات بسنده کرده است. شیوه شارح در نگارش اثر بدین ‎ترتیب است که پس از عنوان منتخب، بیت مورد نظر را به‌طور کامل آورده و سپس به شرح مقصود مصنف پرداخته است. در ابتدای شرح در صورت نیاز، الفاظ و واژگان ابیات را معنا کرده، شواهد قرآنی و روایی را آورده و به شبهات مرتبط پاسخ گفته است.

فهرست تفصیلی مطالب کتاب در انتهای آن ذکر شده است. شارح در خود متن، آدرس آیات را در کروشه آورده است؛ اما آدرس روایات را با ذکر نام منبع و صفحه آن به پاورقی منتقل کرده است. برخی الفاظ یا اصطلاحات را نیز معنا کرده است. نبود فهرست منابع از کمبودهای این اثر است.