ابن رضوان، علی بن رضوان
ابوالحسن على بن رضوان بن على بن جعفر معروف به ابن رضوان، منجم، پزشك و فيلسوف مصرى،
| نام | ابن رضوان، علی بن رضوان |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابن رضوان، ابوالحسن علی بن رضوان
ابن رضوان المصری |
| نام پدر | رضوان |
| متولد | 377ق |
| محل تولد | جیزه در نواحی قاهره |
| رحلت | 459ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | الکفایة في الطب
النافع في کیفیة تعلیم صناعة الطب |
| کد مؤلف | AUTHORCODE03109AUTHORCODE |
ولادت
در سال 377ق دنيا آمد. بيشترين آگاهى درباره او را ابن ابى اصيبعه به نقل از نوشته‌اى از خود او به دست داده است: او در جيزه مصر به دنيا آمد.
تحصیلات
از 6 سالگى در زادگاه خود به تحصيل پرداخت و در 10 سالگى برای ادامه دانش‌آموزى به قاهره قديم رفت و در 14 سالگى به يادگیرى پزشكى و فلسفه پرداخت. اما نتوانست این مرحله را به آسانى به پایان برد، زيرا اندوخته كافى برای خرج در این راه نداشت. او ابتدا برای گذران زندگى در كوى و برزن به طالع‌بينى پرداخت. سپس‌به طبابت روى آورد و در 32 سالگى پزشكى نامور شد.
آوازه طبابتش او را به خدمت الحاكم بأمر الله، خليفه فاطمى كشاند و به عنوان رئيس اطباى مصر برگزيده شد. وى در روزگار مستنصر به عنوان دانشمند مصر شناخته شده بود.
ابن رضوان با بسيارى از پزشكان معاصر خود از دور و نزدیک مكاتبه و مناظره داشت كه از جمله آن‌ها، ابن بطلان بود. این مناظرات بيشتر به صورت رديه‌هاى متقابل بود. از جمله این رديه‌ها مى‌توان به رساله‌اى با نام «مقالة في ان ابن بطلان لا يعلم كلامه نفسه فضلاً عن كلام غيره» اشاره كرد كه در آن، ابن رضوان سخت ابن بطلان را مورد نكوهش قرار مى‌دهد. این مناظرات گاه به هجو هم مى‌انجامید.
از شاگردان ابن رضوان مى‌توان به افرائيم بن الزفان اشاره كرد كه از مشهورترين اطباى زمان خودش بود و در دربار خلفاى فاطمى جايگاهى ارزنده داشت.
وفات
گویا وى در اواخر عمر به اختلال مشاعر مبتلا شد. بنابر آنچه قطفى نقل كرده است، وى در سال 459ق در مصر در گذشت.
آثار
از نوشته‌ها و تأليفات او بالغ بر صد اثر، اعم از رساله و کتاب گزارش شده است. نوشته‌هاى او عمدتاًً مربوط به‌پزشكى و اندكى در حكمت و فلسفه و رياضى است. كامل‌ترين فهرست آثار او را ابن ابى اصيبعه با نزدیک به صد عنوان آورده است. بيشتر این نوشته‌ها، رساله‌هایى كوتاه و تعليقاتى نا تمام يا پاسخ‌ها و رديه‌هایى است كه ابن رضوان به پرسش‌ها و آراى بعضى علماى درگذشته يا معاصر نوشته و تعدادى هم شرح و تعليقات اوست بر کتاب‌هاى بقراط، جالینوس و ديگر حاكمان‌يونان.
بعضى از آثار او عبارتند از
- «الاصول‌فى‌الطب»؛
- «انتزاعات شروح جالینوس لكتب‌ابقراط»؛
- «تفسير ناموس الطب لالبقراط»؛
- «جواب لمسائل في لبن الاتن سأله اياها يهود ابن سعادة»؛
- «جواب لمسائل في النبض وصل اليه من الشام يا اجوبة مسائل ابن بطلان في النبض»؛
- «رسالة في دفع مضار الابدان بأرض مصر»؛
- «رسالة في علاج صبىّ حدث به المرض الاسود المسمّى بداء الفيل و داء الاسد»؛
- «رسالة في اجوبة مسائل سأل عنها ابوالطيب ازهر ابن النعمان في الاورام»؛
- «شرح‌الصناعة الصغيرة لجالینوس»؛
- «مقالة في حدث العالم يا دليل موجز على حدث العالم»؛
- «شرح کتاب جالینوس الى اغلوقن في التأتى لشفاء الامراض»؛
- «فيما يجب على‌الرئيس الفاضل من مصالح بدنه و ادب طبيبه و قهرمانه»؛
- «فصل من كلامه في القوى الطبيعية»؛
- «كفاية الطب» يا «كفاية الطبيب فيما صحّ لدى من التجاريب»؛
- «مقالة في ان كل واحد من الاعضاء يتغذى به من الخلط المشاكل»؛
- «مقالة في التطرق بالطب الى السعادة»؛
- «مقالة في الطريق الى احصاء عدد الحمیات»؛
- «النافع في كيفية تعليم صناعة الطب»؛
- «شرح المقالات الاربع في القضايا بالنجوم»؛
- «مقالة في بعث نبوة محمد(ص) من التوراة و الفلسفة».