آیتی، عبدالمحمد

عبدالمحمد آیتی (1305-1392ش)، پژوهشگر، نویسنده و مترجم معاصر در حوزه فلسفه، تاریخ، ادب پارسی و عربی

آیتی، عبدالمحمد

نام	آیتی، عبدالمحمد
نام‌های دیگر	آیتی بروجردی، عبدالمحمد Doctor Hamid Ayati
نام پدر
متولد	1305 ش
محل تولد	بروجرد
رحلت	1392 ش یا 1434 ق یا 2013 م
اساتید
برخی آثار	‏ ترجمه فارسی الغارات ترجمه نهج‌البلاغه (آیتی) الصحیفة السجادیة ‏العبر: تاریخ ابن خلدون مختصر تاريخ الدول (ترجمه) معجم الأدباء تفسیر هدایت
کد مؤلف	AUTHORCODE01395AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، آیتی (ابهام‌زدایی) را ببینید.

ولادت

در اردیبهشت سال 1305‌ش در بروجرد لرستان متولد شد.

تحصیلات

در شهر بروجرد، نخست به مکتبخانه سنتی آغاباجی رفت ولی والدینش او را به دبستان اعتضاد که قدیمی‌ترین مدرسه مدرن در بروجرد بود فرستادند. پس از پایان دبستان در مهر ماه سال 1320 وارد دبيرستان شد.

تا كلاس سوم دبيرستان خواند، ولى هواى دروس طلبگى در سرش افتاد.

در مهر ماه سال 1323 به مدرسۀ آقا يا مدرسۀ نوربخش بروجرد رفت. در مهر ماه سال 1324 در قم بود.در مهر ماه سال 1325 از قم عازم تهران شد و با گرفتن تصديق مدرسى كه آن وقت معادل ديپلم بود در كنكور دانشكدۀ معقول و منقول شركت كرد و قبول شد.

در خرداد سال 1328 به اخذ درجۀ ليسانس نائل آمد و چون دورۀ علوم تربيتى و روانشناسى را هم ديده بود، برای تدريس در دبيرستانها به استخدام وزارت فرهنگ(آموزش و پرورش) در آمد و در مهرماه سال 1328 به دبيرى دبيرستانهاى بابل منصوب شد.دو سال در بابل تدريس كرد و به خرم آباد لرستان منتقل شد.

در مهر ماه سال 1330 از خرم آباد به تهران منتقل شد، ولى چون پنج سال تعهد دبيرى داشت، پس از چند سال كه در تهران بود، او را به ساوه فرستادند.

ديگر نتوانست شايد هم نمى‌خواست به تهران بازگردد. ده سال در ساوه و دو سال در گرمسار تدريس كرد.در مهر ماه سال 1348 به پيشنهاد مركز انتشارات آموزشى به تهران آمد و در آن مركز به كار مشغول شد.ده سال سر دبير ماهنامۀ آموزش و پرورش بود، تا در سال 1359 به افتخار بازنشستگى نايل شد.مدت تدريسش از سى سال هم گذشته بود.

وفات

عبدالمحمد آیتی بعد از طی یک دوره بیماری روز چهارشنبه ۲۰ شهریور ۱۳۹۲ در سن ۸۷سالگی چشم از جهان فروبست.

آثار علمى

پيش از آنكه بازنشسته شود کتاب‌هاى باتلاق، كشتى شكسته، كالسكۀ زرين، تحرير تاريخ وصاف و ترجمۀ تقویم البلدان را منتشر كرده بود.در دورۀ بازنشستگى تاريخ ابن خلدون (العبر) را در شش جلد ترجمه كرد و همچنین تاريخ دولت اسلامى در اندلس در 5 جلد و تاريخ ادبيات زبان عربى و تاريخ فلسفه در جهان اسلام و دربارۀ فلسفۀ اسلامى را ترجمه كرد، سپس به نظامى پرداخت و هر پنج کتاب:خسرو و شيرين، ليلى و مجنون، مخزن الاسرار، هفت پیکر و اسكندرنامه را گزيده و شرح كرد.

ترجمۀ غزلهاى ابونواس، ترجمۀ الغارات، ترجمۀ علویات سبع، نوشتن شكوه قصيده و شكوه سعدى در غزل و گنجور پنج گنج و پير نيشابور هم از ديگر آثار ایشان است. ترجمۀ قرآن مجيد و صحيفۀ سجاديه و نهج‌البلاغة و ترجمۀ کتاب حجاز در صدر اسلام بر تارك آثار او مى‌درخشند.

ترجمۀ قرآن مجيد را در سال 1356 آغاز كرد و پس از سه سال به پایان برد. او مى‌خواست ترجمه‌اى روان و امروزى، ترجمه‌اى كه در عين صحت و فصاحت و بلاغت و در عين زيبايى عبارات خواندنش برای همگان آسان باشد به وجود آورد. ترجمه‌هایى را كه تا آن روز منتشر شده بودند، مانند ترجمۀ مرحوم الهى قمشه‌اى و ترجمۀ مرحوم پاينده و مرحوم رهنما را خواند و فراز و فرود و حسن و عيب هر كدام را در نظر گرفت. مى‌خواست چيزى به وجود آورد كه از حسن‌هاى همه آنها بهره‌مند و از عيبهاى آنها (اگر داشته باشند) مبرّا باشد.

در هنگام ترجمه از تفاسير غافل نبود.همواره به تفسير ابوالفتوح، كشف الاسرار، مجمع البيان، ترجمۀ تفسير طبرى، كشّاف و تفسير كبير امام فخر مراجعه مى‌كرد.در تجديد نظر چاپ بعد در تفسير المیزان و تفسیر نمونه هم می‌نگريست..