محفوظی، عباس
عباس محفوظى (1307-1403ش)، از اساتید حوزه علميه قم، عضو جامعه مدرسين؛ نماينده رهبرى در دانشگاه تهران؛ عضو شوراى نمايندگان رهبرى در دانشگاه‌ها؛ نماينده سه دوره مجلس خبرگان رهبرى، از مراجع تقلید شیعه
| عباس محفوظى | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | آیتالله عباس محفوظی |
| نام پدر | عیسی |
| ولادت | 1307ش |
| محل تولد | قريه سالو محله از توابع رودسر |
| محل زندگی | قم |
| رحلت | چهارشنبه 21 شهریور 1403ش برابر با 7 ربیع‌الاول 1446ق |
| طول عمر | 97سال |
| اطلاعات علمی | |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| وبگاه رسمی | |
| mahfoozi | |
ولادت
در سال 1307ش در روستاى سالومحله شهرستان رودسر، در ميان خانواده‌اى مذهبى و دوستدار اهل‌بيت(ع) به دنيا آمد. تولد او با شب ولادت حضرت ابوالفضل العباس(ع) مصادف شده بود. پدرش پيشه كشاورزى داشت و گاه نيز به تجارت مى‌پرداخت.
تحصیلات
وى دروس دوره ابتدايى را در رودسر به پايان برد و سپس به دبيرستان رفت. امّا حدود يك سال بعد به سبب اشتياق فراوان به تحصيل دروس دينى، به حوزه علميه رودسر وارد شد. حوزه علميه رودسر در آن روزگار رونق چندانى نداشت و استبداد رضا خانى باعث شده بود كه مردم كمتر به تحصيل علوم دينى روى آورند. آیتالله محفوظى پس از حدود 2 سال اقامت در حوزه علميه رودسر، به اين نتيجه رسيد كه براى يافتن استادانى بهتر و شرايط تحصيلى مناسب‌تر به قم آيد. اين در حالى بود كه دروس دوره مقدمات تا سيوطى را در حوزه رودسر به پايان رسانيده بود.
با ورود به حوزه علميه قم، به محضر استادان مبرّز و صاحب نام آن ديار مشرف شد و در زمانى كوتاه دروس مقدمات و سطح را به پايان برد و به درس خارج علماى بنام آن روزگار همچون آيت‌الله بروجردى(ره) و امام خمينى(ره) راه يافت. او مدتى نيز براى تحصيل به نجف اشرف رفت. قصد او براى اين سفر، آشنايى با سبک تدريس علماى آن ديار و سنجش شرايط تحصيل بود؛ امّا پس از بازگشت، با مخالفت خانواده رو به رو شد و از سفر به نجف منصرف گرديد.
اساتید
وى در ساليان تحصيل خود، محضر استادان بسيار را درك كرد. تنها استاد او در حوزه علميه رودسر، آقاسيد هادى روحانى بود كه دروس مقدمات تا سيوطى را نزد او به پايان برد. با ورود به قم در سال 1324 به درس استادانى همچون آقاميرزا على راسخى، آقا شيخ حسين زرندى و آقا شيخ نعمت‌الله صالحى رفت و مطول را نزد آيت‌الله مشكينى و شرح لمعه را نزد آيت‌الله صدوقى، آقا سيد محمدحسين درچه‌اى و شهيد آيت‌الله بهشتى و آيت‌الله منتظرى آموخت. براى فراگيرى رسائل، به نزد آقا شيخ عبدالجواد اصفهانى رفت و مكاسب را نزد مرحوم شيخ مرتضى حائرى و مرحوم مجاهدى تبريزى فراگرفت. استاد او در كفايه، مرحوم سلطانى طباطبايى بود.
او با اتمام دوره سطح به دروس خارج حضرات آيات بروجردى، امام خمينى(ره)، ميرزا هاشم آملى، محقق داماد، گلپايگانى، و شيخ عباسعلى شاهرودى رفت و از محضر آن بزرگواران بهره‌هاى بسيار برد. امّا استاد اصلى او در فقه و اصول، امام خمينى(ره) بود. او در بخش حكمت نيز از محضر علامه طباطبايى بهره‌مند شد و شرح منظومه حكمت را نيز از آيت‌الله منتظرى آموخت. او در درس‌هاى اخلاق استادان خود نيز حاضر مى‌شد.
وى در سال‌هاى تحصيل خود با فضلاى بسيارى رابطه دوستى داشت و درس‌هاى آموخته را مباحثه مى‌كرد كه از آن ميان مى‌توان آيت‌الله محمدى گيلانى، شهيد هاشمى نژاد و شهيد شيخ عبدالحسين رضايى و شيخ محمدباقرى طاهرى شاهرودى را نام برد.
ايشان تلاش‌هاى فرهنگى بسيارى را به انجام رسانده است. او كه از نخستين سال‌هاى تحصيل، به تدريس مى‌پرداخته، بارها و بارها كتب دوره مقدمات و سطح را به طلاب مستعدّ و فضلاى بسيارى درس داد؛ و سال‌ها به تدريس خارج فقه پرداخت و طلاب بسيارى را از درس و اخلاق خود بهره‌مند ساخت.
او در زمينه علوم عقلى نيز به تدريس كتب فلسفى، از جمله شرح منظومه سبزوارى پرداخته است. همچنين وى كتابى در زمينه ولايت فقيه نگاشته است و كتاب‌هاى بسيارى نيز در دست چاپ دارد.
ایشان از قبل از پيروزى انقلاب، عضو جامعه محترم مدرسين بوده؛ پس از پیروزی انقلاب، مدت هشت سال نماينده آيات و رهبرى در دانشگاه تهران و عضو شوراى مركزى نمايندگان رهبرى در دانشگاه‌ها بود؛ بيش از هشت سال در گزينش اساتيد دانشگاه‌هاى سراسر كشور فعاليت داشته‌اند. او در زمان حیات آیتالله بهجت، رئیس دفتر او بود، کمتر از یک سال پس از رحلت ایشان و پس از وفات علی صافی گلپایگانی در اردیبهشت ۱۳۸۹ش قبول مرجعیت نمودند.[۱]
مبارزات
او هم‌زمان با آغاز مبارزات سیاسی امام، مبارزات خود را علیه رژیم پهلوی آغاز کرد و در قضیه‌ی مطرح شدن مرجعیت حضرت امام، بسیار کوشید. پس از انتشار اعلامیه‌ی حضرت امام علیه لایحه‌ی انجمن‌های ایالتی و ولایتی، همراه آیتالله محمدی گیلانی اعلامیه‌ها را در استان‌های گیلان و مازندران، به‌ویژه شهرهای چالوس، تنکابن، بندر انزلی و... پخش کرد. وی از جمله طلاب و روحانیونی بود که در حادثه‌ی مدرسه‌ی فیضیه در فروردین سال ۱۳۴۲ حضور داشت. بعد از تبعید حضرت امام، ایشان همچنان به مبارزات خود علیه رژیم پهلوی ادامه داد؛ به‌طوری که همواره تحت نظر ساواک قم بود و اقدامات وی مرتب به ساواک مرکز گزارش می‌شد.
وی پس از تبعید آیتالله شهاب‌الدین اشراقی، داماد امام، به همدان در ۱۳۴۴، اعلامیه‌ای انتشار داد. تداوم این گونه اقدامات باعث شد تا ساواک قم وی را همراه با جمعی دیگر از روحانیون، عناصر ناراحت و محرک مردم قلمداد کند؛ لذا کمیسیون امنیت اجتماعی شهر قم در جلسه‌ای به تاریخ ۱۳۵۲٫۵٫۲۲، رأی به تبعید وی از قم و اقامت اجباری به مدت سه سال در شهرستان گلپایگان داد. سپس محل تبعید وی تغییر یافت و به شهر رفسنجان تبعید شد. وی پس از سه سال تبعید، بارها از طرف ساواک مورد تعقیب قضایی قرار گرفت. در آبان ۱۳۵۶ و پس از شهادت آیتالله مصطفی خمینی، با ارسال نامه‌ای به امام(ره)، ضایعه‌ی فوق را تسلیت گفت. محکومیت حمله‌ی رژیم به مردم قم در ۱۹ دی ۱۳۵۶ و نیز محکومیت اهانت روزنامه‌ی اطلاعات به امام خمینی، محکومیت حمله‌ی رژیم به قیام مردم تبریز در ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ همراه مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم، امضای وی ذیل اکثر اعلامیه‌های جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم به چشم می‌خورد.[۲] با پيروزى شكوهمند انقلاب اسلامى نيز همواره مدافع و يار امام(ره) و رهبر معظم انقلاب بوده است.
وفات
آیتالله محفوظی در روز چهارشنبه 21 شهریور 1403ش برابر با 7 ربیع‌الاول 1446ق درگذشت.[۳] صبح روز پنج شنبه پیکر آن عالم فقید از مسجد امام حسن عسکری(ع) واقع در چهارراه بازار تا حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) تشییع و پس از اقامه نماز توسط آیتالله سبحانی، از مراجع عظام تقلید و طواف گرد مضجع شریف بانوی کرامت در بارگاه ملکوتی کریمه اهل‌بیت حضرت فاطمه معصومه(س) به خاک سپرده شد.[۴]
آثار
- عرفان و عبادت
- اندیشه‌های بنیادین در علم اخلاق
- اخلاق اسلامی
- ولایت فقیه
- رساله توضیح المسائل
- امام حسین(ع) و عاشورا
- جوان و اصول عقاید
- سلوک کعبه
- احکام دختران و بانوان: مطابق با فتاوای حضرت آیتالله محفوظی
- رسالة فی نجاسه الکافر و طهارته
- کتاب الحج
پانويس
- ↑ ر.ک: آیتالله محفوظی، رئیس دفتر آیتالله بهجت، اعلام مرجعیت کرد، خبرآنلاین، ۱۱ اردیبهشت ۱۳۸۹
- ↑ ر.ک: نگاهی به زندگی و مبارزات آیتالله شیخ عباس محفوظی + اسناد، پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی،چهارشنبه ۲۱ شهريور ۱۴۰۳
- ↑ ر.ک: زندگینامه آیتالله «عباس محفوظی»، خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، ۲۱ شهریور ۱۴۰۳
- ↑ ر.ک: تشییع پیکر آیتالله شیخ عباس محفوظی در قم، خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، ۲۲ شهریور ۱۴۰۳
منابع مقاله
- پایگاه اطلاع رسانی آیتالله محفوظی
- پایگاه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
- پایگاه اندیشوران حوزه
- شبکه جامع کتاب گیسوم
- آیتالله محفوظی، رئیس دفتر آیتالله بهجت، اعلام مرجعیت کرد، خبرآنلاین، ۱۱ اردیبهشت ۱۳۸۹
- زندگینامه آیتالله «عباس محفوظی»، خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، ۲۱ شهریور ۱۴۰۳
- نگاهی به زندگی و مبارزات آیتالله شیخ عباس محفوظی + اسناد، پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی،چهارشنبه ۲۱ شهريور ۱۴۰۳