زهری، محمد بن مسلم
محمد بن مسلم زُهری مدنی، مشهور به محمد بن شهاب زُهری (52-124ق)، محدث، حافظ، نسب‌شناس، مورّخ و فقیه قرن اول و دوم هجری قمری، کتاب الناسخ و المنسوخ از آثار اوست. امام سجاد(ع) نامه‌ای به او نوشته و وی را دنیاطلب و شریک مظالم امویان دانسته است.
| زهری، محمد بن مسلم | |
|---|---|
 | |
ولادت و نسب
- «ابوبکر محمد ب‍ن‌م‍س‍ل‍م‌زهری قرشی مدنی» که نسب کاملش «محمد بن مسلم بن عبیدالله بن عبدالله بن الحارث بن شهاب بن زیرة بن کلاب» است و با انتساب به جدّش، «محمد بن شهاب زُهری» و «محمد بن مسلم بن شهاب» نیز خوانده می‌شود، در سال 52ق، زاده شد[۱].
ارتباط با حاکمان اموی
- محمد ب‍ن‌م‍س‍ل‍م‌زهری، یکی از فقیهان، حافظان و محدّثان بزرگی بود که به شام رفت و در آنجا رحل اقامت افکند و ملازم خلفای اموی: (عبدالملک بن مروان و هشام بن عبدالملک) شد و یزید بن عبدالملک او را به سمت قضاوت منصوب کرد. گفته شده است که محمد بن نوح، فتاوای زهری را در 3 جلد بزرگ به‌ترتیب ابواب فقه گردآوری کرد. در کتاب الخلاف، 110 فتوا از او نقل شده است و گویند که زهری علم فقهای هفت‌گانه را حفظ کرد[۲].
مذهب
- شیخ طوسی او را از دشمنان اهل‌بیت(ع) شمرده است[۳].
- بر اساس نظر آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی، هرچند محمد بن مسلم زهری از دانشمندان سنی بود، ولی امام سجاد(ع) را دوست می‌داشت و او را بزرگ می‌شمرد[۴].
منزلت روایی
- گفته شده است: محمد بن مسلم زهری اولین کسی بود که حدیث را تدوین کرد. او از بنی‌زهره، از قریش، تابعی و اهل مدینه و یکی از بزرگ‌ترین حافظان بود و 2200 حدیث را از حفظ می‌دانست که نصف آن مُسند بود[۵].
وفات
محمد بن مسلم زهری، سرانجام در سال 124ق، در 72 سالگی به سرای باقی شتافت[۶].
آثار
- زهری آثاری در تفسیر، حدیث و تاریخ دارد که مشهورترین آنها، المغازي النبوية است.
پانویس
منابع مقاله
- الخوئي، السيد أبوالقاسم، «معجم رجال الحديث»، مؤسسة الخوئي الإسلامية.
- السبحاني، جعفر و آخرون، «موسوعة طبقات الفقهاء»، اللجنة العلمية في مؤسسة الإمام الصادق(ع)، قم، ۱۴۱۸ق.
- الطوسي، أبوجعفر، «رجال الطوسي»، مؤسسة النشر الإسلامي التابعة لجماعة المدرسين بقم المقدّسة، 1427ق.
- الزركلي، خيرالدين، «الأعلام»، دارالعلم للملايين، 2002م.