الناسخ و المنسوخ في القرآن الكريم
| الناسخ و المنسوخ فی القرآن الکریم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن حزم، علی بن احمد (نويسنده) بنداری، عبد الغفار سلیمان (محقق) |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1406ق - 1986م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 1406 /الف2ن2 85/2 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الناسخ و المنسوخ في القرآن الكريم، اثر ابوعبدالله محمد بن حزم اندلسی (384-456ق)، رساله‌ای است بسیار مختصر در تبیین ناسخ و منسوخ در خصوص قرآن کریم، نه در سنت و حدیث.
ویژگی‌ها
- بیشتر بزرگان و حافظانی که در فن ناسخ و منسوخ کتابی نگاشته‌اند، محور کارشان سنت و حدیث بوده است، ولی کتاب حاضر اختصاص به بررسی ناسخ و منسوخ در خصوص قرآن کریم دارد[۱].
- کتاب، مشتمل بر تفسیر ناسخ و منسوخ از قرآن و بیان تاریخ نسخ، با تمرکز بر مکی و مدنی بودن آیات ناسخ و منسوخ است؛ در واقع نویسنده، محور تفاوت و جدایی ناسخ از منسوخ را مکی و مدنی بودن آنها دانسته است[۲].
محتوا
نویسنده در این اثر، ابتدا با نقل روایاتی از امام علی(ع) و دیگر صحابه، به اهمیت بحث نسخ و شناخت ناسخ و منسوخ در قرآن و جایگاه این بحث در اجتهاد می‌پردازد. سپس معنای لغوی و اصطلاحی نسخ را بیان می‌کند. در ادامه به جایگاه نسخ در یهودیت و دیدگاه آنها به نسخ، اشاره می‌کند[۳].
موضوع نسخ از دیدگاه وی، اوامر و نواهی هستند و اخبار محض نمی‌تواند موضوع نسخ باشد. همچنین به انواع نسخ، که نسخ خط و حکم، نسخ خصوص خط و نسخ خصوص حکم، هستند اشاره می‌کند[۴].
43 سوره از دیدگاه ابن حزم، مشمول ناسخ و منسوخ نیستند، اما دیگر سوره‌هایی که در آن ها ناسخ و منسوخ وجود دارد، به‌صورت عینی و مصداقی به تک‌تک موارد نسخ در آنها در این کتاب اشاره شده است.
انتقاد
نویسنده در فصل مربوط به انواع نسخ، مطالبی را ذکر کرده است که صریحا بر تحریف قرآن کریم از حیث نقصان دلالت دارد و شگفت‌انگیزتر آنکه محقق نیز هیچ‌گونه تعلیقه‌ای بر آن ننوشته و با سکوت خویش آن را تأیید کرده است[۵]؛ این، در حالی است که بسیاری از هم‌کیشان نویسنده و محقق، ده‌ها کتاب و مقاله در رد شیعیان و حتی در تکفیر آنها نگاشته‌اند و علت را اعتقاد آنها به تحریف قرآن دانسته‌اند. معلوم می‌شود اعتقاد به تحریف قرآن پیش از آنکه توسط شمار ناچیزی از علمای شیعه، آن‌هم به‌صورت یک عقیده شاذ و مورد مخالفت اکثریت قریب به اتفاق آنها مطرح شود، توسط علمای بزرگ اهل سنت مطرح شده است و این حضرات عظام، در رد و تکفیر خود، فرافکنی می‌فرمایند.
پانویس
منابع مقاله
تقدیم و متن کتاب.