المغازي النبوية
| المغازي النبوية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زهری، محمد بن مسلم (نويسنده) زکار، سهیل (محقق) |
| ناشر | دار الفکر |
| مکان نشر | سوریه - دمشق |
| سال نشر | 1401ق - 1981م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف2م6 24/4 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
المغازي النبوية، تألیف حافظ، محدث و فقیه و مورخ اموی قرن دوم هجری قمری، ابوبکر، محمد بن مسلم بن عبیدالله شهاب زهری (51-124ق)، بخشی از تاریخ صدر اسلام (از جمله غزوه‌‌های پیامبر(ص)، فتوحات خلیفه‌ها و جنگ‌های جمل و صفین) را بیان می‌کند. نویسنده، مترجم و مورخ سوری معاصر، سُهیل زَکار (1936-2020م)، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و برای آن مقدمه‌ای روشمند و ارزنده نوشته و نویسنده و آثارش و کتاب حاضر را شناسانده و همچنین پاورقی‌هایی بر آن افزوده و منابع روایاتش را ثبت کرده و گاه اختلافات و تعارضات در روایات تاریخی را نیز یادآور شده است.
اسم کتاب
عنوان این اثر به معنای جنگ‌های پیامبر(ص) است، ولی محتوای آن، اعمّ است و شامل حوادث گوناگون جاهلیت و تاریخ صدر اسلام (مانند حفر زمزم، واقعه حمله ابرهه و فیل‌سواران، ولادت پیامبر(ص)، حادثه نصب حجرالاسود، غزوه بدر و احد، حجة‌الوداع، دوران خلفای سه‌گانه، جنگ جمل و فتوحات) می‌شود.
هدف و روش
- زهری مقدمه‌ای نیاورده و اهداف و چگونگی‌های پیدایش اثر حاضر را ناگفته گذاشته و مستقیم وارد بحث اصلی شده و با مطلبی در مورد «حفر زمزم» سخنش را آغاز کرده و با «تزویج حضرت فاطمه(س)» و خبر عبدالله بن ابی پایان داده است.
- سهیل زکار، با اشاره به آسیب‌شناسی نگارش تاریخ اسلام و اینکه تدوین تاریخ بر اساس خیال‌پردازی صحیح نیست و تاریخ‌نگاری باید بر اساس روایات تاریخی تنظیم شود و اجتهاد مخالف نصّ، نیز روا نیست[۱]، افزوده است: بررسی سیره نبوی سرآغاز طبیعی پژوهش در تاریخ اسلام است[۲]. آنگاه گزارشی اجمالی را از تاریخ اسلام ارائه کرده[۳] و بعد اضافه کرده است: برخی از کتاب‌های حدیثی باب خاصی برای بحث از سیره پیامبر(ص) و مغازی ایشان گشوده‌اند و کتاب حاضر، منبع بسیاری از آثار روایی در موضوع سیره نبوی است و نویسندگان به روایات زهری اعتماد می‌کنند[۴].
ساختار و محتوا
این اثر، تا حدودی نظم تاریخی دارد، ولی کامل نیست و در مواردی رعایت ترتیب زمانی نشده است؛ به‌عنوان مثال، از تاریخ قبل از اسلام و دوره جاهلیت شروع کرده و بعد وارد تاریخ اسلام شده و تا غزوه تبوک و حدیث افک سخن گفته و بعد به اصحاب اخدود و کهف و بنیان بیت‌المقدس پرداخته و آنگاه وفات پیامبر(ص) و بیعت با ابوبکر و... را تا خلافت امام حسن مجتبی(ع) نقل کرده و بعد به قضیه تحکیم و بیعت با خلیفه اول و شورای خلافت و... بازگشته و بعد از بیان جنگ قادسیه به ازدواج حضرت فاطمه(ع) با امام علی(ع) پرداخته است.
نمونه مباحث
- محمد بن مسلم زهری، واقعه تاریخی ازدواج امام علی(ع) و حضرت فاطمه(ع) را با بیان برخی از جزئیات، از جمله سخنان پیامبر(ص) نقل کرده است[۵]. برطبق روایت مذکور، پیامبر(ص) به حضرت فاطمه(ع) گفت: من تو را به ازدواج کسی درآوردم که اولین کسی است که اسلام را پذیرفت و در بین یاران من، علمش بیشتر و حلمش بزرگ‌تر است[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.