محلاتی، ذبیح‌الله
ذبیح‌الله محلاتی مشتاق عسکری (۱۲۷۱-۱۳۶۴ش)، معروف به ذبیح‌الله محلاتی، نویسنده، پژوهشگر، مورخ، از آثار ایشان ریاحین الشریعة در ترجمه دانشمندان بانوان شیعه، مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء
| نام | محلاتی، ذبیح‌الله |
|---|---|
| نام‌های دیگر | محلاتی عسکری، ذبیح‌الله |
| نام پدر | محمدعلی |
| متولد | 1271ش |
| محل تولد | محلات |
| رحلت | 1364ش یا 1406ق |
| اساتید | میرزا ابراهیم اصطهباناتى |
| برخی آثار | ریاحین الشریعة در ترجمه دانشمندان بانوان شیعه |
| کد مؤلف | AUTHORCODE05041AUTHORCODE |
ولادت
ذبیح‌الله بن محمّدعلى بن على‌اکبر بن اسماعیل بن اتابک عسکرى محلاّتى، در سال 1310ق، در خانواده‌اى مذهبى در شهر محلات دیده به جهان گشود.
تحصیلات
ایشان دروس مقدماتى را در شهر خود، محلات آموخت. وى که مشتاق بود تا مراحل بالاتر علمى را بپیماید، در ماه محرم‌الحرام سال 1330ق، به نجف اشرف مهاجرت نمود و دروس عالیه حوزوى را در محضر آیات عظام آقا میرزا ابراهیم اصطهباناتى، فیروزآبادى، عبدالحسین رشتى، حسین رشتى و... فراگرفت.
وى از عالمانى چون میرزا حسین نایینى، سید ابوالحسن اصفهانى، آقا ضیاءالدین عراقى و حاج شیخ محمدجواد بلاغى (متوفاى 1313ش) بهره‌هاى فراوان برد.
او دوازده سال در نجف اشرف مشغول تحصیل بود و توانست به پیشرفت‌هاى قابل ملاحظه‌اى در علوم حوزوى و مطالعه احادیث و تفاسیر قرآن برسد.
پس از آنکه میرزاى بزرگ، سید محمدحسن شیرازى در سال 1291ق، به سامرا مهاجرت نمود و در آنجا، حوزه بزرگى تأسیس کرد، جمعى از طلاب و عالمان دینى که در نجف اشرف بودند به آنجا مهاجرت کردند و بر آبادانى آنجا افزودند.
شیخ ذبیح‌الله پس از 12 سال تحصیل در نجف اشرف در ماه شعبان سال 1341ق، به سامرا مهاجرت نمود و به تحصیل در سطوح عالى و خارج فقه و تدریس در مراحل مقدماتى پرداخت.
او دروس رجالى، حدیث و درایه را از محضر آیت‌الله میرزا محمد عسکرى تهرانى فراگرفت و افتخار دامادى ایشان را نیز یافت.
مدتى نیز در کاظمین از محضر علامه سید حسن صدر کاظمینى استفاده کرد.
شیخ ذبیح‌الله محلاتى تا سال 1376ق، حدود 35 سال در سامرا زندگى کرد. او که محبت زیادى نسبت به اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) داشت، سال‌ها در کنار حرم شریف عسکریین(ع) زیست و تحصیل و تحقیق کرد.
محقق محلاتى پس از پایان تحصیلات در سال 1376ق، به تهران مراجعت کرد و در مسجد مشیرالدوله واقع در خیابان خاوران اقامه نماز جماعت نمود و به ترویج دین و تبلیغ احکام و نشر معارف و آثار اهل‌بیت(ع) که از وظایف اصلى روحانیون است مشغول شد.
استادان
- میرزا ابراهیم اصطهباناتى؛
- شیخ حسین رشتى؛
- شیخ عبدالحسین رشتى؛
- میرزا محمد عسکرى تهرانى؛
- سید ابوتراب خوانسارى.
شیخ ذبیح‌الله محلاتى هنگامى که در نجف اشرف بسر مى‌برد، توانست از آیات عظام:
میرزا حسین نایینى، سید ابوالحسن اصفهانى، سید حسن صدر کاظمینى و آقا بزرگ تهرانى اجازه روایى دریافت کند.
وفات
آیت‌الله شیخ ذبیح‌الله محلاتى پس از عمرى تألیف، تحقیق، تدریس و تلاش، در 96 سالگى در 19 ربیع‌الاول سال 1406ق، مطابق با ۱۵ اسفند 1364ش، دنیا را وداع گفت و به جوار رحمت حق پیوست.
پیکر او پس از تشییع، در جوار امامزادگان عزیز شهر رى نزدیک مقبره ابوالفتوح در صحن امامزاده حمزه بن موسی در حرم عبدالعظیم حسنی و کنار دوست و همکارش، مرحوم حاج شیخ جعفر خندق‌آبادى به خاک سپرده شد.
آثار
شیخ ذبیح‌الله محلاتى داراى آثار و تألیفات بسیارى است؛ چنان‌که تألیفات وى را بیش از 60 عنوان ذکر کرده‌اند.
برخى از آثارش که تاکنون به چاپ رسیده بدین شرح است:
- کشف الغرور أو مفساد السفور یا وظیفه زنان؛
- ریاحین الشریعة، در ترجمه بانوان دانشمند شیعه؛
- مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء؛
- اختران تابناک یا کشف الکواکب؛
- کشف الغاشیة، در زندگانى ام‌المؤمنین عایشه؛
- قضاوت‌هاى حضرت امیرالمؤمنین؛
- قلائد النحور فی وقایع الأیام و الشهور؛
- فرسان الهیجا؛
- کشف الاشتباه؛
- السیوف البارقة أو تنبیه أصحاب الخرقة؛
- کشف حقیقت؛
- کشف المغیبات؛
- کشف البنیان؛
- کشف العثار؛
- کشف التهمة؛
- لطایف الحکایات؛
- قرة العین؛
- مطلوب الرغائب؛
- نار الله الموقدة.
آثار مخطوط
آثار شیخ ذبیح‌الله محلاتى که هنوز به چاپ نرسیده نیز بسیار است که برخى از آنها به شرح ذیل است:
- کلمه تامه، در 5 جلد؛
- خیر الکلام، در رد کسروى، در 2 جلد؛
- کشف الأمثال؛
- صندوق النفایس؛
- کشف الخفاء عن تذکرة الأولیاء؛
- کشف أکاذیب العامة؛
- شرافة الأسخیاء؛
- کشف المنافع؛
- دوازده ماه؛
و...
منابع مقاله
جمعى از پژوهشگران، گلشن ابرار، ج 5، ص 471 الى 482، به قلم مهدى احمدى.