ملامت و ملامتیان

ملامت و ملامتیان، نوشته عرفان‌پژوه تركيه؛ عبدالباقى گولپینارلى (1900 -1982م.)، ترجمه استاد زبان و ادبیات فارسی؛ توفیق هاشم‌پور سبحانی (متولد 1317ش.)، گزارشی با اطلاعات فراوان ولی آشفته درباره جریان ملامت‌گرایی به‌ویژه در آسیای صغیر است.

‫ملامت و ملامتیان
ملامت و ملامتیان
پدیدآورانگولپینارلی، عبدالباقی (نويسنده) هاشم‌پور سبحانی، توفیق (مترجم)
ناشرروزنه
مکان نشرایران
سال نشر1378ش
چاپ1
زبانفارسی
تعداد جلد1
کد کنگره
گ4م7 292/8 BP
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

نام کتاب

مترجم یادآور شده که نام کتاب در اصل (زبان ترکی)، ملامیه و ملامیان است؛ ولی در ترجمه فارسی به ملامتیه و ملامتیان تبدیل شده و در عربی نیز واژه الملامتیة وارد شده است.[۱] ولیکن علی‌رغم این گفته، نام روی جلد کتاب حاضر ملامت و ملامتیان است!

ساختار و گزارش محتوا

این کتاب، اولین اثر نویسنده است[۲] و چندان منظم نیست و در آن مطالب متعددی بدون تقسیم به بخش و فصل، ذکر شده است. برخی از مطالب مهمّ عبارت است از:

  1. دو تلقّی متضادّ صوفیه از ملامت و ملامتیه نویسنده ذیل این عنوان، بعد از نقل سخنی طولانی از کشف المحجوب می‌افزاید از این بیانات چنین استنباط می‌شود که هجویری، متصوفه را بالاتر از ملامتیه می‌داند و حتی ملامتیان را درویش هم نمی‌شمارد و آنان را فرقه‌ای می‌داند که هنوز به وحدت دست نیافته‌اند و با خلق مشغول هستند. ... برخی دیگر، ملامتیه را در نقطه اوج طریق عرفان می‌بینند. ... ابن عربی در باب 23 فتوحات می‌گوید ملامتیه در بالاترین درجه ولایت قرار دارند...[۳]
  2. نگاهی کلی به ملامتیه و تاریخچه آن گولپینارلى با تإکید بر اینکه مطمئن‌ترین اطلاعات درباره ملامتیه را در رساله الملامتیة نوشته ابوعبدالرحمن سلمی می‌یابیم، تقسیم ارباب علوم و احوال را به 3 گروه (فقیهان، اهل معرفت و ملامتیه) از آن کتاب نقل کرده و درباره ویژگی‌های ملامتیان توضیحاتی داده و سرانجام خودش چنین اظهارنظر کرده است: ملامت، واکنشی است علیه تمایز و تکبر فقها و ریای متشرعان.[۴]
  3. ملامتیه نخستین: این طریقت از سوی ابوصالح حمدون بن احمد بن عمار قصار نیشابوری از رجال طبقه اول شایع شده است.[۵]
  4. دومین ملامتیه: بایرامیه طریقتی است که بایرام ‌ولی فرزند قویونلوجه‌احمد (متولد آنکارا 753ق.) تأسیس کرد.[۶]
  5. سومین ملامتیه: سید محمد نور (متولد مصر1288ق.) یکی از ملامتیه دوره سوم است که اکثر طریقت‌ها او را به‌عنوان قطب و غوث پذیرفته‌اند.[۷]او معتقد به وحدت وجود است نه وحدت شهود.[۸]

اشعار

نویسنده در این کتاب، اشعار بسیاری به زبان ترکی؛ مانند سروده‌های عاشق وصفی (شاعر ملامت گرا) آورده است.[۹]

فهرست محتوا در آغاز و کتابنامه و فهرست اعلام در پایان کتاب درج شده است.

پانویس

  1. مقدمه کتاب، ص2.
  2. همان، ص1.
  3. متن کتاب، ص23- 25.
  4. همان، ص29-30.
  5. همان، ص7.
  6. همان، ص39-41.
  7. همان، ص265.
  8. همان، ص300.
  9. همان، پاورقی‌های ص381-383.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.

وابسته‌ها