ویکی‌نور:ابهام‌زدایی

رهنمودهای ویکی‌نور
محتوا
کپی مکنید ابهام‌زدایی چرندیات محض جعل مکنید صفحه‌های کاربری سرشناسی مقاله فهرست افراد
طبقه‌بندی
زیرصفحه‌ها الگوها فهرست‌ها رده‌ها
ویرایش
جسور باشید وب را بسازید خلاصه ویرایش اندازهٔ مقاله درجه‌بندی
بحث
صفحه بحث امضا کنید
رفتار
نزاکت اخلال‌گری نکنید آداب معاشرت فرهنگ شهروندی تازه‌کاران را نزنید! صفحه‌های کاربری بازی با سیستم
شیوه
شیوه‌نامه دستور خط بخش آغازین

در ویکی‌نور، ابهام‌زدایی فرایندی‌است که در آن تعارضات عنوان مقاله‌ها یعنی هنگامی که یک اصطلاح دلالت بر بیش از یک موضوع تواند کرد-برطرف می‌شود. ابهام‌زدایی باعث می‌شود که اصطلاح بتواند گزینه‌ای طبیعی برای عنوان بیش از یک مقاله باشد. به بیان دیگر از طریق ابهام‌زدایی مقاله‌های مختلف (در صفحه‌های مختلف) می‌توانند فی‌الواقع یک عنوان داشته باشند.

برای مثال لغت «بابل» می‌تواند بر چند چیز مختلف دلالت کند:یک شهر، یک فیلم، یک تمدن. از آنجا که فقط یک صفحهٔ ویکی‌نور می‌تواند عنوان «بابل» داشته باشد. باید از عنوان نامبهم برای موارد مذکور استفاده کرد. «بابل (شهر)» «بابل (تمدن)» «بابل (فیلم)». پس باید روشی باشد که هنگامی که عنوان مبهم (در اینجا «بابل» خالی) از طریق جستجو، پیوند یا مرور صفحات یاد می‌شود (یا به آن ارجاع داده می‌شود) خواننده به مقالهٔ بخصوصِ دُرست هدایت شود. به این کار ابهام‌زدایی می‌گویند. دو روش متفاوت در ابهام‌زدایی در اینجا مورد بحث قرار می‌گیرد:

• ابهام‌زدایی از طریق پیوند‌ها -در بالای مقالات یک یادداشت مبنی بر اینکه ویکی‌نور دارای مقالاتی با نام مشابه است قرار می‌گیرد که خواننده بتواند به معنی صحیحی که مد نظرش بوده برود.

• صفحات ابهام‌زدایی -صفحه‌ای است که فقط شامل پیوند به تمام صفحات با عنوان مشابه است، مانند بار. در صورت ساخت صفحهٔ ابهام‌زدایی باید در مقاله‌هایی که عنوانشان ابهام دارد از الگوی {{دیگر کاربردها}} استفاده شود. توجه کنید که نباید این الگو را در مقاله‌ای که در عنوانش توضیحی در پرانتز برای رفع ابهام موجود است به کار برد. مثال: توحید (کتاب)

تصمیم به ابهام‌زدایی

از خودتان بپرسید:وقتی که کاربری لفظ مورد نظرش را در جعبه جستجو ویکی‌نور وارد می کند و دکمه‌ برو را می‌فشارد کدام مقاله بیشترین احتمال را دارد که مد نظر باشد.برای مثال وقتی کسی لغت بهار را جستجو می‌کند احتمال اینکه او در پی فصل بهار باشد بیشتر است یا محمدتقی بهار یا شهر بهار در همدان! وقتی که احتمال سردرگمی می‌رود باید راهی برای اینکه بتوان خواننده را از سردرگمی رهانید در اینگونه موارد یا باید یادداشتی در بالای صفحات برای ابهام‌زدایی افزود یا اینکه خود صفحه می‌بایست صفحه ابهام‌زدایی باشد.

نام‌گذاری

اگر عنوان مقاله غالباً دلالت به یک موضوع دارد ولی بعضاً بر موضوع‌های دیگر هم دلالت تواند کرد آنگاه ذکر دلالت عنوان بر موضوع‌های دیگر در مقالهٔ «عنوان (ابهام‌زدایی)» صورت می‌پذیرد. ولی اگر عنوان به موضوعاتی چند دلالت کند که هیچ یک در کاربرد برتری قوی بر دیگری ندارد، آنگاه «عنوان» خودْ مقالهٔ ابهام‌زدایی باید بود و دیگر نیازی به «عنوان (ابهام‌زدایی)» نیست. عنوان‌های دقیق با پرانتز یا از طرق دیگر ابهام‌زدایی می‌شوند. برای مثال واژه رودکی عموما به یکی از شاعران مشهور ایرانی اشاره دارد و بقیه کاربردهای آن ‌اولویت کمتری دارند.بنابراین مقاله شاعر به شکل رودکی ایجاد خواهد شد و برای بقیه کاربردها مقاله رودکی (ابهام‌زدایی) ساخته می‌شود.اما برای مقاله‌ای مانند زنگنه که فاقد یک مقاله شاخص است، نام صفحه ابهام‌زدایی بدون لفظ ابهام‌زدایی می‌آید.‌

صفحه ابهام‌زدایی یا سرنویس

در صورتی که تنها با دو مقاله برای ابهام‌زدایی روبرو باشیم و یک مقاله شاخص یا موضوع اصلی وجود داشته باشد، نیازی به صفحه ابهام‌زدایی نیست و فقط یک سرنویس در مقاله شاخص که به مقاله دوم، پیوند داشته باشد، کافی‌ست.

ساختار صفحه

• فهرست باید با گلوله (*، **، *** و ...؛ بر حسب نیاز) ایجاد شود.
• در هر مورد (هر خط) از این فهرست فقط یک پیوند باید وجود داشته باشد و به کلمات دیگر (توضیحاتی که جلوی هر مورد می‌آیند) نباید پیوند داد.
• پیوند قرمز تنها زمانی می‌تواند به صفحه ابهام‌زدایی اضافه شود که یک مقاله دیگر (به جز مقاله‌های ابهام‌زدایی) پیوندی به آن مقاله ناموجود داشته باشد. در این صورت نیز بخش توضیح آن پیوند قرمز باید دست کم یک پیوند آبی مرتبط برای ناوبری داشته باشد تا خواننده بتواند اطلاعات معناداری دربارهٔ آن مدخل از آن کسب کند.
• توضیحات عبارت باشند نه جمله. برای مثال:

نادرست:

• استان فارس، نام یک استان در کشور ایران است.

درست:

• استان فارس، از استان‌های ایران

• انتهای خط در هیچ حالتی نقطه مگذارید.
• اگر تعداد موارد فهرست زیاد شد صفحه را بخش‌بندی کنید.
• تعاریف لغت‌نامه‌ای را ذکر نکنید. به جای این کار اگر واژهٔ مرتبطی در ویکی‌واژه موجود است، با الگوی {{ویکی‌واژه}} به آن پیوند دهید. البته شرح کوتاهی از معنی عام و رایج کلمه در ابتدای صفحه می‌تواند برای کمک به خواننده به منظور تشخیص مفهوم مناسب باشد.
• منابع و پیوند به بیرون جایش در صفحهٔ ابهام‌زدایی نیست. صفحهٔ ابهام‌زدایی مقاله نیست. اگر نیاز بود آن‌ها را به خود مقاله‌ها بیفزایید.
• برای موضوعاتی که فقط در پروژه‌های خواهر وجود دارند ابهام‌زدایی ایجاد نکنید.
• قرار نیست هر مقاله‌ای که واژهٔ مورد ابهام در عنوانش وجود دارد فهرست شود. قبل از قرار دادن هر مورد فکر کنید آیا ممکن است کسی که به این صفحه می‌آید دنبال این مورد باشد؟ صفحهٔ ابهام‌زدایی را نباید با دکمهٔ «جستجو» اشتباه گرفت.