شرح جوهرة التوحيد

‏شرح جوهرة التوحيد
‏شرح جوهرة التوحيد
پدیدآوران	باجوری، ابراهیم (نویسنده) لقانی، ابراهیم بن ابراهیم (نویسنده) رفاعي، عبدالکريم (مصحح و مقدمه‌نويس) تتان، عبدالکریم (مصحح) کیلانی، محمد ادیب (مصحح)
عنوان‌های دیگر	جوهره التوحيد. شرح
موضوع	اهل سنت - عقايد لقاني، ابراهيم بن ابراهيم، - 1041ق. جوهره التوحيد - نقد و تفسير کلام اهل سنت - قرن 11ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‏BP‎‏ ‎‏205‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏ل‎‏7‎‏ ‎‏ج‎‏9022
	v; t; e;

شرح جوهرة التوحيد، شرح عالم شافعی شیخ ابراهیم بن محمد باجوری (متوفی 1277ق) بر «الجوهرة التوحيد في علم الكلام» ابوالامداد ابراهیم بن حسن لقانی مالکی (متوفی 1041ق) است. جوهرة التوحيد از جمله مهم‎ترین آثار کلامی نزد اشاعره است که لقانی در این اثر اصول اعتقادات را بر طبق عقاید کلامی اشاعره در 144 بیت به نظم درآورده است. متن کامل این اشعار در ابتدای «تحفة المريد علی جوهرة التوحيد» باجوری یا در انتهای «القول السديد في شرح جوهرة التوحيد» محمد سمیر شاوی به‌صورت یکجا ارائه شده است.

تنظیم و استخراج احادیث توسط محمد ادیب کیلانی و عبدالکریم تتان و تحقیق، تصحیح و مقدمه‌های کتاب توسط محمد سمیر شاوی، ندی صباغ به انجام رسیده است. عبدالکریم رفاعی نیز آن را بازبینی و مقدمه‌ای بر آن نگاشته‎ است.

محققین کتاب در مقدمه بر این کتاب، در معرفی علم توحید، آن را اصل و اساس دین و نسبت آن به سایر علوم را نسبت سر به جسد در انسان دانسته‌اند. همه علوم تحت رهبری این علم قرار دارند. علوم قرآنی، سنت نبوی، فقه و اصول و علوم دیگر فایده‌ای نخواهند داشت هنگامی‌که بر اساس عقیده توحید بنا نشده باشند. همچنین برای انسان تحقق اسلام و ایمان ممکن نیست مگر با شناخت علم توحید؛ معرفتی که آثارش در اقوال و افعال و در جمیع احوال ظاهر شود. نیاز مردم به علم توحید از نیازشان به باران آسمان و نور خورشیدی که تاریکی را می‌زداید بیشتر است^[۱].

بر این اثر، همچنین مدخلی تحقیقی در چهار مبحث نوشته شده است که در آن کلیاتی پیرامون اسامی علم کلام و شکل‌گیری آن ذکر شده است. سپس مصادر شناخت در عقیده اسلامی و شناخت معرفت مورد بررسی قرار گرفته است^[۲].

شارح کتاب، مباحث آن را اعتقادی و مبتنی بر نقل و عقل دانسته است. وی تلاش کرده شرحی روان ارائه دهد که مسلمین به‌وسیله آن امور اعتقادی را فرابگیرند و از تقلید در امور اعتقادی خارج شوند^[۳].

به گفته محققین اثر، آنان بحث در برخی از مسائل کتاب را به جهت اهمیت آنها، گسترش و بسط داده‌اند و در شرح خویش بر شرح شیخ ابراهیم باجوری اعتماد کرده‌اند؛ البته بخش لغت و نحو و بلاغت را از مباحث آن حذف و مباحثی از کتب دیگر که مناسب این بحث دیده را به این مباحث افزوده‌اند^[۴].

فهرست مطالب مدخل در انتهای اثر ذکر شده است و به دنبال آن فهرست مباحث کتاب، به‌ترتیب حروف الفبا آمده است.