کاشفی، حسین
کمال‌الدّین حسین بن علی واعظ کاشفی سبزواری (متوفای 910ق)، منجم، مفسر قرآن، ریاضی‌دان و واعظ تأثیرگذار ایرانی در عصر تیموریان، مؤلف روضة الشهداء است و از عالمان سده نهم و دهم هجرى منطقه خراسان است.
| نام | کاشفی، حسین بن علی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | واعظ کاشفی، کمالالدین حسین
سبزواری، کمالالدین حسین بن علی کاشفی، حسین کاشفی، کمالالدین حسین بن علی م‍لاح‍س‍ی‍ن کاشفی م‍لا حسین واعظ کاشفی کاشفی سبزواری، کمالالدین حسین واعظ هروی، کمالالدین حسین بیهقی سبزواری، حسین بن علی کاشفی، حسین |
| نام پدر | حسین |
| متولد | نیمه اول قرن نهم، احتمالا ۸۳۰ق |
| محل تولد | از اهالی بیهق سبزوار |
| رحلت | 910 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | روضة الشهداء |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01383AUTHORCODE |
ولادت
تولدش روشن نيست، آنچه مشخص است او در در نیمه اول قرن نهم هجری قمری متولد شده است، برخی به صورت احتمالی سال ۸۳۰ق را سال تولد وی دانسته‌اند. ولى عمرى دراز داشته و كتاب روضه را در اواخر عمر خود نگاشته است. ملاحسين واعظ بوده و شعر نيز مى گفته است. لقب واعظ و تخلّص وى به كاشفى نيز به همين جهت است. مجالس وعظ و سخنرانی‌های وى در آن دوره شهرت داشته و معاصران وى از جايگاه او نزد مردم و همچنين حاكمان وقت سخن گفته‌اند. از ويژگى‌هاى كاشفى كه كتاب روضه را هم ماندگار كرده شيوايى بيان و قلم اوست.
کاشفی در هرات مورد حمایت بی‌دریغ سلطان حسین بایقرا و امیر علیشیر نوایی بود و در مدت اقامت در آن شهر به‌طور مرتب در مراکز حساس حکومتی و فرهنگی به وعظ و ایراد سخنرانی می‌پرداخت.
آواز و انشای کاشفی آنقدر مورد پسند عامهٔ مردم و اهل علم بود که در مجالس وعظ او جای نشستن پیدا نمی‌شد؛ حتی مقامات بلندپایهٔ حکومتی نیز در مجالس او حاضر می‌شدند.
تحصیلات
کاشفی تحصیلات مقدماتی خود را در سبزوار آغاز کرد. وی در پایان حکومت تیموریان و هم‌دوره سلطان حسین میرزا بایقرا وزیر علیشیر نوایی می‌زیسته و از نویسندگان زبردست زمان خود به شمار می‌رود. کاشفی علوم دینی، ریاضی و خوشنویسی را در نوجوانی آموخت، سپس به عرفان روی آورد. به گفته برخی، وی در همه دانش‌های متداول آن روز سر آمد دوران بود. وی شعر نیز می‌سرود و از تخلص کاشفی استفاده می‌کرد
آثار
برخى آثار او كه ميان مردم رواج داشته عبارتند از: جواهر التفسير، مخزن الانشاء، اخلاق محسنى، انوار سهيلى. اين كتاب‌ها در موضوعات مختلفى تدوين شده و مهارت مؤلف را در علوم گوناگون نشان می‌دهد. كتاب تفسير وى كه بر اساس مذهب اهل سنت تأليف شده توسط فيض كاشانى و به دستور شاه عباس صفوى تصحيح و با نام تنوير المواهب عرضه شده است.
مذهب كاشفى به درستى روشن نيست. برخى آثار او بخصوص روضة الشهداء و سبزوارى بودن او قرينه تشيع اوست. از طرفى اظهارات او و تعصب ضد شيعى برخى شاگردانش، همچنين ستايش برخى سنيان متعصب از او، شيعه بودنش را با ترديد روبرو مى‌كند. سكونت كاشفى هم در هرات بوده و مردم اين شهر بر مرام اهل سنت بوده‌اند چنانكه با دستگاه حكومتى وقت مرتبط بوده و برخى او را حنفى دانسته‌اند. به نظر مى رسد وى از سنيان علاقمند به اهل‌بيت پيامبر است.