رسولی، سید هاشم

سيد هاشم رسولى محلاتى (1308-1398ش)، از نويسندگان و مترجمين معاصر، ریاست شورای سیاست گذاری ائمه جمعه کشور (از 1372-1382)، نماینده دومین دوره مجلس خبرگان رهبری از استان تهران، مسئول بخش وجوهات و مسائل شرعی دفتر رهبر معظم رهبری

رسولی، هاشم

نام	رسولی، هاشم
نام‎های دیگر	ح‍س‍ی‍ن‍ی‌ م‍ح‍لات‍ی‌، ه‍اش‍م‌ رس‍ول‍ی‌ م‍ح‍لات‍ی‌، ه‍اش‍م‌
نام پدر	سید محمد رسولی‌
متولد	۲۸ رمضان‌ ۱۳۴۸ق
محل تولد	محلات
رحلت	1398ش
اساتید	آيت‌اللّه بروجردى(ره) علّامه طباطبائى امام خمینی(ره)
برخی آثار
کد مؤلف	AUTHORCODE00826AUTHORCODE

ولادت

او در ۲۸ رمضان‌ ۱۳۴۸ق/ ۱۳۰۹ ش‌ در شهرستان‌ محلات‌ دیده‌ به‌ جهان‌ گشود. پدر وی‌ سید محمد رسولی‌، روحانی‌ وارسته‌ از اهالی‌ روستای‌ قزلق‌ منطقه‌ی‌ راوند کاشان‌ بود که‌ در محلات‌ رحل‌ اقامت‌ افکنده‌ بود. وی‌ از شاگردان‌ برجسته‌ی‌ آیت‌الله‌ شیخ‌ عبدالکریم‌ حائری‌ یزدی‌، معروف‌ به‌ «آیت‌الله‌ مؤسس‌» و از مدرسین‌ حوزه‌ی‌ علمیه‌ی‌ قم‌ بود که‌ دوستی‌ نزدیکی‌ با حضرت‌ امام‌ داشت‌. مادر سیدهاشم‌ هم‌ حاجیه‌ خانم‌ رباب‌ محمدی‌ بود که‌ به‌ علت‌ ورع‌ و تقوای‌ زیاد به‌ «ستاره‌ی‌ فامیل‌» معروف‌ بود.

تحصیلات

دوران كودكى تا دوازده سالگى را در محلّات سپرى كرد و تحصيلات ابتدايى را در آن جا نزد برادران مجد كه هر دو معلّم بودند، فرا گرفت. پس از آن به همراه پدر به قم آمد و تا كلاس ششم ابتدايى در مدرسه باقريّه كه در جنوب مدرسه فيضيّه قرار داشت و تحت نظر مرحوم برقعى اداره مى‌شد، تحصيل كرد.

سپس در اثر تشويق پدرش به تحصيل علوم اسلامى پرداخت. قسمت‌هاى زيادى از دو جلد شرح لمعه را نزد حضرات آيت‌اللّه شهيد صدوقى و حجّت‌الاسلام شيخ اسداللّه نوراللّهى اصفهانى خواند. قسمت عمده معالم‌الاصول را نيز نزد پدر خواند و بخشى از مطوّل را نزد آيةاللّه شهيد مطهّرى فرا گرفت و نيز قسمت‌هايى از قوانين را از آيت‌اللّه شيخ عبدالجواد اصفهانى و قسمتى از كفايۀ‌الاصول را از آيت‌اللّه مجاهدى تبريزى و قسمت ديگر آن را نزد حضرت آيت‌اللّه سيّد محمدباقرطباطبائى بروجردى بهره برد. سپس در درس خارج فقه و اصول حضرت امام(ره) حاضر شد و بيش‌ترين استفاده درس خارج را، از ايشان برد؛ به طورى كه اغلب درس‌هاى ايشان را مى‌نوشت و نسخه‌هاى دست‌نويس آن‌ها موجود است.

هم‌چنين حدود هفت سال در درس خارج آيت‌اللّه بروجردى(ره) حاضر شد. در اين بين مدّتى در درس تفسير مرحوم استاد علّامه طباطبائى هم حاضر شد و به كمک جمعى از دوستان در استنساخ تفسير الميزان نيز شركت داشت.

همين مسئله سبب شد تا گاه‌گاهى برخى از مسائل پيچيده و غامض تفسيرى را در جلسات خصوصى از ايشان پرسيده، استفاده‌هايى ببرد. تا سالى كه امام(ره) به تركيه تبعيد شد، در جلسات درس فقه و اصول ايشان حضور مى‌يافت و از آن پس در سال 1344ش و پس از تبعيد حضرت امام به تركيه، ناچار به تهران هجرت كرد و در محلّه درخونگاه تهران اقامت گزيد و در مسجد امام صادق(ع) كه تازه بنا شده بود، به اقامه نماز جماعت و بيان احكام الهى و تشكيل كلاس‌هاى درس براى برادران و خواهران و دانش‌جويان پرداخت. متأسّفانه اين برنامه‌ها با اين‌كه بسيار سودمند و مورد علاقه اهالى محلّ بود، بيش از حدود چهار ماه ادامه نداشت و با فوت پدرش پايان يافت.

در اين سال‌ها، سفرهاى مكرّرى هم به كشور عراق داشت و چند ماهى هم در نجف اشرف از درس‌هاى خارج آيت‌اللّه حكيم و آيت‌اللّه سيّد محمود شاهرودى و اساتيد ديگر استفاده كردم.

پدرش سال‌ها در محلّات و قم سكونت داشت. او ايّام تحصيل را در قم و ايّام تعطيل را در محلّات به ارشاد و تبليغ مى‌پرداخت.

حدود سال‌هاى 1330ش بود كه جمعى از اهالى امام‌زاده قاسم شميران خدمت آيت‌اللّه بروجردى آمده، درخواست اعزام عالمى به امام‌زاده شميران كردند و اتّفاقاً پدرش نيز همان روز براى انجام كارى خدمت وى رفته بود و اين تقارن موجب شد كه مهاجرت به امام‌زاده قاسم شميران به ايشان پيشنهاد شود كه با اصرار آيت‌اللّه بروجردى و پس از استخاره، مرحوم پدر موافقت كرد و سرانجام به تهران مهاجرت كرد و در امام‌زاده قاسم سكونت يافت.

ایشان هم نيز تا زمانى كه در قم بود، در ايّام تعطيل و به‌خصوص در تابستان به جاى مرحوم پدرش به محلّات مى‌رفت؛ امّا وقتى كه حضرت امام(ره) را به تركيه تبعيد كردند، ایشان نيز به سبب گرفتارى‌هاى داخلى و محدوديّتى كه از سوى ساواک برایشان فراهم شده بود، نتوانست در قم بماند و ناچار به تهران هجرت كرد و در مسجد امام صادق(ع) - واقع در محلّه درخونگاه - به اقامه نماز و نشر احكام مشغول شد. هنوز برنامه‌هاى تبليغى‌ ایشان سر و سامانى نيافته بود كه متأسّفانه فوت پدر ایشان پيش آمد و اين برنامه ناتمام ماند.

پس از فوت وى، اهالى امام‌زاده قاسم نزد آيت‌اللّه سيّد احمد خوانسارى(ره) رفتند و از ايشان خواستند كه آیت‌الله سید هاشم محلاتی به جاى پدر ایشان به آن جا بفرستد. ایشان نيز به سبب سرپرستى مادر و خواهرانش ناچار به پذيرش اين پيشنهاد شدند و به همان برنامه‌هايى كه داشت، ادامه داد.

قبل از پيروزى انقلاب، توفيق بسيارى در تأليف، ترجمه و ساير امور علمى داشت؛ زيرا اين جا محيطى آرام و بى‌سر و صدا است و براى تحقيقات علمى، مطالعه، تأليف و ترجمه جاى بسيار مناسبى است.

از همان سال‌هاى نخست تحصيل، علاقه وافرى به مطالعه حديث، تفسير و تاريخ داشت و پيوسته در كنار درس‌هاى صرف، نحو، فقه، اصول و ساير درس‌ها و نيز در اوقات فراغت، از مطالعه كتاب‌هاى تاريخى، تفاسير شيعه و سنّى و احاديث اهل‌بيت(ع) غافل نبود و به همين دليل، پيوسته در صدد تهيّه كتاب‌هايى در اين زمينه‌ها بود؛ ولى متأسّفانه همواره با اين مشكلات مواجه بود:

نداشتن بودجه كافى براى تهيّه كتاب
كمبود اين‌گونه كتاب‌ها در آن روزگار
وجود اغلاط فراوان و نامناسب بودن چاپ‌هاى سنگى كتاب‌هاى مورد نظر

به هر صورت، در اثر مراجعه به كتاب فروشى‌ها و كتاب‌خانه‌هاى عمومى با برخى از كتاب شناسان و اساتيد فنّ تصحيح و طبع كتاب آشنا شده و از كمك‌هاى فكرى آنان در راه رفع نياز خود استفاده كرد.

وفات

بالاخره ایشان پس از یک دوره بیماری در شب پنج‌شنبه 19 دی ماه 1398ش در تهران درگذشت.

آثار

برخى از آثار ايشان به شرح زير است:

زندگانى امام حسين(ع)، زندگانى [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|امیرالمؤمنین(ع)، زندگانى حضرت فاطمه زهرا(س) و دختران آن حضرت، تاريخ اسلام: از پيدايش عرب تا پايان خلافت عثمان، تصحيح اثبات الهداه شيخ حرعاملى(صاحب وسائل الشيعه) در هفت جلد، ترجمه مقاتل الطالبين، ترجمه مفاتيح‌الجنان محدث قمى، ترجمه قسمت آخر اصول كافى، ترجمه روضه كافى در جلد، تحقيق و بررسى تأليفات شيخ طوسى و شروح و تعليقات آن‌ها، ترجمه سيره ابن‌هشام در جلد، كيفر گناه، آداب معاشرت در اسلام، راه مبارزه با گناه، تاريخ انبياء در جلد.