امینی نجفی، عبدالحسین
عبدالحسین امینی نجفی مشهور به علامه امینی (1281-1349ش)، فقیه، محدث، متکلم، مورخ، نسخه‌شناس و از علمای بزرگ شیعه در قرن ۱۴ق و نویسنده کتاب الغدیر است.
| نام | امینی نجفی، عبدالحسین |
|---|---|
| نامهای دیگر | علامه امینی
امینی، عبدالحسین احمد امینی نجفی، عبدالحسین احمد، عبدالحسین امینی نجفی تبریزی |
| نام پدر | شیخ احمد |
| متولد | 1281 ش یا 1320 ق |
| محل تولد | تبريز |
| رحلت | 1349 ش یا 1390 ق |
| اساتید | آيت الله سيدمحمدباقر فيروزآبادى، آيت الله ميرزاى نائينى، آيت الله شيخ محمدحسين كاشف‌الغطاء |
| برخی آثار | الغدیر، تفسیر فاتحة الکتاب، المقاصد العلية في المطالب السنية، أدب الزائر لمن یمم الحائر |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00144AUTHORCODE |
ولادت و خاندان
عبدالحسين امینی نجفی، فرزند شيخ احمد، فرزند شيخ نجف‌قلى (امين‌الشرع)، فرزند شيخ عبدالله (سرمست)، در سال 1320ق، در تبريز به دنيا آمد.
جد ايشان، شيخ نجف‌قلى، ملقب به «امين‌الشرع»، در سال 1257ق، در روستاى «سردها» از توابع شهرستان «سراب» زاده شد، سپس به تبريز مهاجرت نمود و از علماى بنام آنجا گرديد. وى در سال 1340ق، به رحمت ايزدى پيوست و جنازه‌اش به وادى‌السلام منتقل شد.
پدر ايشان، مرحوم شيخ احمد امينى، در سال 1287ق، به دنيا آمد و در سال 1304ق، تحصيلات حوزوى را نزد علماى بنام تبريز آغاز نمود و عالمى مقبول و مشهور گرديد و امامت جماعت يكى از مساجد آن ديار را عهده‌دار شد. وى در سال 1360ق، براى زيارت، به نجف اشرف مشرف گرديد و مورد استقبال علماى آنجا قرار گرفت. سرانجام در سال 1370ق، در همان خاک پاک، جان به جان‌آفرين تسليم كرد.
تحصیلات
ایشان، تحصيلات ابتدايى را نزد والد عالمش آغاز نمود، سپس راهى مدرسه طالبيه تبريز شد و نزد اساتيد فن به تحصيل علم پرداخت و دروس سطح را در آنجا فراگرفت، آن‌گاه راهى نجف اشرف شد و در درس خارج علماى نجف حاضر گرديد.
او پس از تكميل مبانى، به تبريز بازگشت و ضمن تبليغ و تحقيق، به تأليف كتاب «تفسير فاتحة الكتاب» پرداخت، اما شوق به نجف، مانع بقاى ايشان در تبريز شد؛ سرانجام شهر مقدس نجف اشرف را جهت توطن دائمى انتخاب نمود و در آنجا مشغول خدمت علمى به آستان اميرالمؤمنين(ع) گرديد.
مسافرت‌هاى علمى
پس از سال 1364ق، كه مجلدات اوليه كتاب شريف «الغدير» منتشر گرديد، شخصيت علامه امينى كاملا جهانى شد؛ حتى شيخ دحدوح امام جمعه حلب هم بر اين كتاب تقريظ زد و مستبصر شد و از اطراف و اكناف ايشان را جهت سخنرانى دعوت نمودند.
لذا مسافرت‌هاى علمى ايشان كه اجابت اين دعوت‌ها بود، در مرحله اول براى يافتن مآخذ بيشتر جهت «الغدير» بود و در مرحله دوم به‌نوعى ترويج و معرفى آن محسوب مى‌شد؛ اما تفصيل اين مسافرت‌ها:
- مسافرت از نجف به کرمانشاه و خراسان، در سال 1365ق؛
- سفر به حج در سال 1375ق، براى دومين بار (ايشان در سال 1355ق، براى اولين بار به سفر حج مشرف شده بودند)؛
- سفر يك‌ماهه به اصفهان و سپس نجف‌آباد، در سال 1376ق (اين سفر با استقبال مردم و منبرهاى عالى ايشان همراه بود)؛
- سفر چهارماهه به هند، در سال 1380ق (جلد اول «ثمرات الأسفار إلى الأقطار» محصول اين مسافرت است)؛
- سفر چهارماهه به سوريه، در سال 1384ق (جلد دوم «ثمرات الأسفار إلى الأقطار» محصول اين مسافرت است)؛
- سفر بيست و پنج روزه به تركيه، در سال 1388ق.
اساتيد
الف) در حوزه علميه تبريز
- والدش، شيخ احمد امينى (متوفاى 1370ق)؛
- آيت‌الله سيدمحمد بن عبدالكريم مولانا (متوفاى 1363ق)؛
- آيت‌الله سيدمرتضى خسروشاهى (متوفاى 1376ق)؛
- آيت‌الله شيخ حسین توتونچى (متوفاى 1360ق)؛
- آيت‌الله شيخ على‌اصغر ملكى تبريزى.
ب) در حوزه علميه نجف اشرف
- آيت‌الله سيدمحمدباقر فيروزآبادى (متوفاى 1345ق)؛
- آيت‌الله سيدابوتراب خوانسارى (متوفاى 1346ق)؛
- آيت‌الله ميرزا على ايروانى (متوفاى 1354ق)؛
- آيت‌الله ميرزا ابوالحسن مشكينى (متوفاى 1358ق).
ج) اساتيدى كه به ايشان اجازه اجتهاد دادند
- آيت‌الله سيدعلى، فرزند ميرزاى شيرازى (متوفاى 1355ق)؛
- آيت‌الله ميرزاى نائينى (متوفاى 1355ق)؛
- آيت‌الله شيخ عبدالكريم حائرى(متوفاى 1355ق)؛
- آيت‌الله سيدابوالحسن اصفهانى (متوفاى 1365ق)؛
- آيت‌الله شيخ محمدحسين اصفهانى (متوفاى 1361ق)؛
- آيت‌الله شيخ محمدحسين كاشف‌الغطاء (متوفاى 1373).
د) مشايخ روايى ايشان
- آيت‌الله سيدعلى، فرزند ميرزاى شيرازى (متوفاى 1355ق)؛
- آيت‌الله سيدابوالحسن اصفهانى (متوفاى 1365ق)؛
- آيت‌الله حاج آقا حسین قمى (متوفاى 1366ق)؛
- آيت‌الله شيخ على‌اصغر ملكى تبريزى؛
- شيخ على بن ابراهيم قمى (متوفاى 1373ق)؛
- شيخ محمدعلى بن اردوبادى (متوفاى 1380ق)؛
- آقابزرگ طهرانى (متوفاى 1389ق)؛
- ميرزا يحيى خوئى (متوفاى 1364ق)؛
- |يت‌الله حاج شيخ عبدالكريم حائرى يزدى (متوفاى 1355ق)؛
- آيت‌الله شيخ على زاهد قمى (متوفاى 1373ق).
وفات
علامه مجاهد در عصر روز 28 ربيع‌الثانى 1390، برابر با 12 تيرماه 1349 در تهران، به ملاقات معبود خويش شتافت و پس از تشييع باشكوه در تهران، با هواپيما به بغداد برده شد و در شهرهاى مقدس كاظمين و كربلا تشييع گرديد و سرانجام به نجف اشرف منتقل شد و پس از تجديد عهد با مولايش، در مقبره شخصى كنار كتابخانه به خاک سپرده شد.
آثار
- الغدير في الكتاب و السنة و الأدب؛
- تفسیر فاتحة الکتاب (طبع 1395ق، طهران)؛
- شهداء الفضيلة (طبع 1355ق، نجف)؛
- تحقيق كامل الزيارات (طبع 1356ق، نجف)؛
- أدب الزائر لمن یمم الحائر (طبع 1362ق، نجف)؛
- سيرتنا و سنتنا (طبع 1384ق، نجف)؛
- تعاليق على رسائل الشيخ (مخطوط)؛
- تعاليق على مكاسب الشيخ (مخطوط)؛
- المقاصد العلية في المطالب السنية (طبع جديد، 1434ق، قم)؛
- رياض الأنس (مخطوط)؛
- رجال آذربايجان (مخطوط)؛
- ثمرات الأسفار؛
- العترة الطاهرة في الكتاب العزيز.
كتاب‌هاى استنساخ‌شده به دست مبارک ايشان
- كتاب سليم بن قيس، سال استنساخ 1340ق؛
- كتاب الحسين بن عثمان بن شريك، سال استنساخ 1346ق؛
- كتاب الزهد (حسين بن سعيد اهوازى)، سال استنساخ 1346ق؛
- كتاب أبى‌سعيد عباد العصفرى، سال استنساخ 1346ق؛
- كتاب جعفر بن محمد الحضرمى، سال استنساخ 1346ق؛
- كتاب خلاد السندى، سال استنساخ 1346ق؛
- كتاب زيد النرسى، سال استنساخ 1346ق؛
- كتاب عبدالله بن يحيى الكاهلى، سال استنساخ 1346ق؛
- كتاب عبدالملك بن حكيم، سال استنساخ 1346ق؛
- كتاب مثنى بن وليد الحناط، سال استنساخ 1346ق؛
- كتاب محمد بن مثنى الحضرمى، سال استنساخ 1346ق؛
- مختصر أصل علاء بن رزين، سال استنساخ 1346ق؛
- مسائل على بن جعفر، سال استنساخ 1346ق؛
- نوادر على بن اسباط، سال استنساخ 1346ق؛
- الأخبار المسلسلات (جعفر بن احمد قمى)، سال استنساخ 1346ق؛
- الأربعون حديثا في مناقب أميرالمؤمنين(ع) (ابن ابى‌الفوارس)، سال استنساخ 1346ق؛
- تزويج أميرالمؤمنين(ع) ابنته من عمر بن الخطاب (شيخ مفيد)، سال استنساخ 1346ق؛
- مقتضب الأثر (ابن عياش جوهرى)، سال استنساخ 1346ق؛
- المزار الكبير (شيخ محمد بن مشهدى، 510- 594)، سال استنساخ 1347ق؛
- الأمالى (شيخ مفيد، 336- 413)، سال استنساخ 1347ق؛
- نوادر الأثر في أن عليا خير البشر (شيخ جعفر بن احمد قمى، زنده در 329)، سال استنساخ 1347ق؛
- الأنوار الباهرة في انتصار العترة الطاهرة (سيدابن طاوس، 589- 664)، سال استنساخ 1347ق؛
- خصائص الأئمة (سيدرضى، 359- 406)، سال استنساخ 1347ق؛
- صفات الشيعة (شيخ صدوق، 305- 381)، سال استنساخ 1353ق؛
- المناقب المائة (ابن شاذان قمى، 460)، سال استنساخ 1364ق؛
- إيضاح دفائن النواصب (ابن شاذان قمى، 460)، سال استنساخ 1364ق؛
- الطرف (سيدابن طاوس، 589- 664)، سال استنساخ 1364ق؛
- المختصر من كتاب الموافقة لابن سمان (زمخشرى، 462- 538)، سال استنساخ 1380ق؛
- مفتاح النجاء في مناقب آل العباء (حافظ بدخشانى، متوفاى حدود 1126)، سال استنساخ 1380ق؛
- المناقب (ابن مغازلى شافعى، متوفاى 483)، سال استنساخ 1380ق؛
- الإشارة إلى سيرة المصطفى و تاريخ من بعده من الخلفاء (علاءالدين مغلطاى بن قليچ، متوفاى 762)، سال استنساخ 1380ق؛
- روضة الفردوس (على بن شهاب‌الدينهمدانى)، سال استنساخ 1380ق؛
- كتاب الغايات (ابن رازى، جعفر بن احمد قمى، از علماى قرن چهارم)؛
- كتاب درست بن ابى‌منصور (از رجال طبقه پنجم)؛
- مصادقة الإخوان (شيخ صدوق، 305- 381)؛
- الأربعون حديثا (محيى‌الدين حلبى، 914- 843)؛
- الأربعون حديثا (شيخ عزالدين حسین بن عبدالصمد، 984- 918)؛
- الأربعون عن الأربعين من الأربعين (شيخ منتجب‌الدين رازى رازى، 600- 504)؛
- الأعمال المانعة من الجنة (ابن رازى جعفر بن احمد قمى، از علماى قرن چهارم)؛
- جامع الأحاديث (ابن رازى جعفر بن احمد قمى، از علماى قرن چهارم)؛
- دعائم الإسلام (قاضى نعمان مغربى، 259- 363)؛
- اليقين في إمرة أميرالمؤمنين(ع) (سيدابن طاوس، 589- 664)؛
- كتاب السقيفة (سليم بن قيس هلالى، حدود 90)؛
- الإجازة الكبيرة لعلماء الحويزة (سيدعبدالله جزائرى، 1112- 1173)؛
- المسائل الأربعون الكلامية (شهيد اول، 734- 786)؛
- جذوة السلام في نظم مسائل الكلام (شيخ محمد بن طاهر سماوى، 1292- 1370)؛
- جمل الآداب (شيخ محمد بن طاهر سماوى، 1292- 1370)؛
منابع مقاله
- اقتباس از امين شريعت (ويژه‌نامه همايش رونمايى از كتاب «المقاصد العلية»، تأليف علامه امينى)، شامل مقالات و گفتگوهايى درباره كتاب و مؤلف آن، به كوشش جمعى از نويسندگان، ناشر: بنياد محقق طباطبايى، چاپ اول، بهار 1392.
- الغدير، علامه امينى، ج1، 156، ج2، ص25.
- ترجمه الغدير، مقدمه، ج1، ص16 و 17، 154؛ ج3، ص43 و 44.
- اعتقادات، شيخ صدوق، ص110.
- شهداء الفضيلة، علامه امينى، مقدمه استاد دانشمند شيخ محمد خليل الزين عاملى، ص4، ص7.
- انديشه اصلاحى در نهضت‌هاى اسلامى، محمدجواد صاحبى، ص208 و 209.
- حماسه غدير، محمدرضا حكيمى، ص480.
- فرياد روزها، محمدرضا حكيمى، ص24.
- گلشن ابرار، سيدعلىرضا سيدكبارى، ج2، ص726.
- مجله كوثر، سال اول، شماره دوم، ص42.
وابسته‌ها
الغدير في الكتاب و السنة و الأدب
نظرة في کتاب منهاج السنة النبویة لإبن تیمیة الحراني
عید الغدیر في الإسلام و التتویج و القربات یوم الغدیر
نظرة في کتاب البدایة و النهایة للحافظ ابن کثیر الدمشقي
نظرة في کتاب الصراع بین الإسلام و الوثنیة لعبدالله علی القصیمی
نظرة في کتاب الوشیعة لموسی جارالله
نظرة في کتاب السنة و الشیعة لمحمد رشید رضا
تکملة الغدیر في الکتاب و السنة و الأدب
موسوعة الغدیر في الکتاب و السنة و الأدب
تلخیص الغدیر في الکتاب و السنة و الأدب
فاطمه الزهراء سلام‌الله‌علیها ام ابیها
تفسیر فاتحة الکتاب (امینی، عبدالحسین)
آداب کوی جانان (آداب زیارت حسینی)
الامام الحسین بن علی علیهماالسلام
ابوطالب (حامی پیامبر): برگرفته از کتاب الغدیر اثر علامه شیخ عبدالحسین امینی
داستان غدیر خم: برگرفته از کتاب الغدیر اثر علامه امینی
صدیقه طاهره فاطمه زهرا(س): برگرفته از کتاب الغدیر اثر علامه شیخ عبدالحسین امینی
دراسة في موسوعة الغدير: للعلامة الراحل آية‌الله الشيخ عبدالحسين الأميني
قطره‌ای از دریا: داستانهای برگزیده الغدیر
علی علیه‌السلام در قرآن: برگرفته از کتاب الغدیر اثر علامه امینی
بحث مستل من موسوعة الغدیر للعلامة الأمینی رحمةالله علیه
سجده اي بر آسمان (شرحي در بيان حکمت سجده بر تربت سيدالشهداء عليه‌السلام) برگرفته از سيرتنا و سنتنا
غدير خم: برگرفته از کتاب الغدير اثر علامه اميني: خلاصه از غدير
الغدير في الكتاب و السنة و الأدب
المقاصد العلية في المطالب السنية
سيرتنا و سنتنا سيرة نبينا و سنته صلی‌الله‌عليه‌و‌آله‌و‌سلم
راه و روش ما راه و روش پيامبر صلي الله عليه و آله وسلم ما است