الگو:صفحهٔ اصلی/مقالهٔ برگزیده اول
نشأة التشيع و الشيعة، اثر سيد محمدباقر صدر(ره)، از جمله آثار ارزشمندى است كه نویسنده آن به شيوه مستدل و علمى به بررسى چگونگى شكل‌گيرى مذهب تشيع و اساس و مبانى آن پرداخته است. اين اثر به زبان عربى، در يك مجلد منتشر شده است. اين اثر در اصل به‌عنوان مقدمه‌اى بر كتاب «تاريخ الإمامية و أسلافهم من الشيعة»، اثر دكتر عبدالله فياض، نگاشته شده و بعدها به‌صورت كتابى مستقل انتشار يافته است.
كتاب، مشتمل بر مقدمه محقق و مؤلف، دو فصل و يك بخش الحاقى است. هريك از فصول كتاب و بخش الحاقى در سه مبحث تدوين شده است.
شهيد صدر در اين پژوهش، منطق پيراسته و اسلوب علمى متينى را به كار بسته و در مراحل مختلف بحث، با ژرف‌نگرى آگاهانه حركت كرده، گويا از همان آغاز مى‌دانسته چگونه خواننده را گام‌به‌گام به‌گونه‌اى منتقل كند كه منطق حق مى‌طلبد. مطالب كتاب على‌رغم موجز بودنش، به لحاظ قوت و متانت استدلال، سنگينى و دقت عبارات، نحوه پردازش و ظرافت مطالب، بى‌سابقه و شامل نكات و اشارات فراوانى است كه تنها اديبان و عالمان به آن پى مى‌برند و از كسانى كه با چنين بحث‌هاى عميق كلامى آشنايى چندانى ندارند و هنوز وارد ميدان مناظره و استدلال نشده و از قبل، وقايع تاريخى و روايات شريف نبوى را بررسى نكرده‌اند، مخفى مى‌ماند.
نویسنده در فصل اول، وجوه احتمالى مختلفى را كه ممكن است اسلام با امر رهبرى سياسى و مذهبى امت و جامعه اسلامى، بدان‌گونه برخورد كند، مورد تجزيه و تحليل قرار مى‌دهد و ثابت مى‌كند تشيّع نتيجه و محصول طبيعى اسلام است و تنها راه منطقى و معتدلى كه با اوضاع و مقتضيات صدر اسلام و با رسالت پيامبر گرامى اسلام(ص) سازگار باشد، اين بود كه پيامبر اكرم(ص) در مورد آينده دعوت اسلامى، بى‌اعتنا نباشد و به فرمان خدا، فرد شايسته‌اى را از ميان امت انتخاب كند و روح اسلام را در اعماق وجودش بدمد و رموز و اسرار رهبرى را به وى بياموزد تا در پرتو رهبرى او، جامعه اسلامى به لحاظ فكرى، سياسى و اجتماعى اداره شود.