سعدی، مصلح بن عبدالله

ابومحمد مصلح بن عبدالله مشهور به سعدى شيرازى در سال 606ق در شيراز زاده شد. پدرش در دستگاه ديوانى اتابك سعد بن زنگى، فرمانرواى فارس شاغل بود.

نام	سعدی، مصلح بن عبدالله
نام های دیگر	س‍ع‍دی‌، م‍ش‍رف‌ال‍دی‍ن‌ م‍ص‍ل‍ح‌ س‍ع‍دی‌ ش‍ی‍رازی‌، م‍ش‍رف‌ال‍دی‍ن‌ م‍ص‍ل‍ح‌ م‍ش‍رف‌ال‍دی‍ن‌ م‍ص‍ل‍ح‌
نام پدر
متولد
محل تولد
رحلت	691 هـ.ق
اساتید
برخی آثار	‏اریج البستان / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده کلیات سعدی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
کد مؤلف	AUTHORCODE2554AUTHORCODE

سعدى هنوز كودك بود كه پدرش در گذشت. در دوران كودكى با علاقه زياد به مكتب مى‌رفت و مقدمات علوم را مى‌آموخت. هنگام نوجوانى به پژوهش، دين و دانش علاقه فراوانى نشان داد. اوضاع نابسامان ايران در پايان دوران سلطان محمد خوارزمشاه و به خصوص حمله سلطان غياث الدين، برادر جلال الدين خوارزمشاه به شيراز (سال 627ق) سعدى را كه هوايى جز كسب دانش در سر نداشت برآن داشت تا ديار خود را ترك نمايد. سعدى در حدود 620 يا 623ق از شيراز به مدرسه نظاميه بغداد رفت و در آنجا از آموزه‌هاى امام محمد غزالى بيشترين تأثير را پذيرفت (سعدى در گلستان غزالى را «امام مرشد» مى‌نامد). غير از نظاميه، سعدى در مجلس درس استادان ديگرى از قبيل شهاب الدين عمر سهروردى نيز حضور يافت و در عرفان از او تأثير گرفت. اين شهاب الدين عمر سهروردى را نبايد با شيخ اشراق، يحيى سهروردى، اشتباه گرفت. معلم احتمالى ديگر وى در بغداد ابوالفرج بن جوزى بوده است كه در هويت اصلى وى بين پژوهندگان، از جمله بين محمد قزوينى و محيط طباطبايى اختلاف وجود دارد.

پس از پايان تحصيل در بغداد، سعدى به سفرهاى گوناگونى پرداخت كه به بسيارى از اين سفرها در آثار خود اشاره كرده است. در اين كه سعدى از چه سرزمين‌هايى ديدن كرده، ميان پژوهندگان اختلاف نظر وجود دارد و به حكايات خود سعدى هم نمى‌توان چندان اعتماد كرد و به نظر مى‌رسد كه بعضى از اين سفرها داستان‌پردازى باشد، زيرا بسيارى از آن‌ها پايه نمادين و اخلاقى دارند نه واقعى. مسلم است كه شاعر به عراق، شام و حجاز سفر كرده است و شايد از هندوستان، تركستان، آسياى صغير، غزنين، آذربايجان، فلسطين، چين، يمن و آفريقاى شمالى هم ديدار كرده باشد.

سعدى در حدود 655ق به شيراز بازگشت و در خانقاه ابوعبدالله بن خفيف مجاور شد. حاكم فارس در اين زمان اتابك ابوبكر بن سعد زنگى بود كه براى جلوگيرى از هجوم مغولان به فارس، به آنان خراج مى‌داد و يك سال بعد به فتح بغداد به دست مغولان در 4 صفر 656ق به آنان كمك كرد. در دوران ابوبكر بن سعد بن زنگى، شيراز پناهگاه دانشمندانى شده بود كه از دم تيغ تاتار جان سالم بدر برده بودند. در دوران وى سعدى مقامى ارجمند در دربار به دست آورده بود. در آن زمان، وليعهد مظفر الدين ابوبكر به نام سعد بن ابوبكر كه تخلص سعدى هم از نام اوست به سعدى ارادت بسيار داشت. سعدى بوستان را كه سرودنش در655ق به پايان رسيد، به نام بوبكر سعد كرد. هنوز يكسال از تدوين بوستان نگذشته بود كه در بهار سال 656ق، دومين اثرش گلستان را بنام وليعهد سعد بن ابوبكر بن زنگى نگاشت.

سعدى در سال 691ق در خانقاهى كه اكنون آرامگاه اوست درگذشت و به خاك سپرده شد.

آثار

بوستان؛
گلستان؛
ديوان اشعار؛
صاحبيه؛
قصايد سعدى؛
مراثى سعدى؛
مفردات سعدى؛
رسائل نثر حاوى كتاب نصيحة الملوك، رساله در عقل و عشق، الجواب، در تربيت يكى از ملوك گويد، و مجالس پنجگانه؛
هزليات سعدى.