دانش‌پژوه، محمدتقی

محمدتقى دانش‌پژوه (۳۰ فروردین ۱۲۹۰، آمل - ۲۷ آذر ۱۳۷۵، تهران)، کتابدار، کتاب‌شناس، محقق، فهرست‌نگار معاصر، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران، استاد دانشگاه تهران و پدر علم نسخه‌شناسی

دانش‌پژوه، محمدتقی
نام دانش‌پژوه، محمدتقی
نام‎های دیگر دانش پژوه، محمدتقی بن احمد
نام پدر ميرزا احمد لاريجانى
متولد 1290 ش
محل تولد آمل
رحلت 1375 ش
اساتید آيت‌الله مرعشى

ميرزا ابوالفضل گلپايگانى

آخوند ملا على همدانى

برخی آثار النجاة من الغرق في بحر الضلالات

الأقطاب القطبية

کد مؤلف AUTHORCODE03240AUTHORCODE

او در 1329ش در دهکده نانذل، نزدیک شهر آمل به دنیا آمد. پدرش حاج میرزا احمد درکایی دیلارستاقی لاریجانی، از علما و مجتهدان آمل بود.

وى مقدمات ادبى را نزد ميرزا على بارفروش در مدرسه حاج على‌اكبر كوچك در آمل و نزد پدرش فراگرفت. از ديگر استادان وى در آمل، شيخ ابوالحسن آملى واعظ، ميرزا ابوالحسن پيش‌نماز آملى و آقا ميرزا عزيزالله طبرسى بودند.

مهاجرت به قم

در هجده سالگى بعد از فوت پدر، به تهران آمد و سپس به قم رفت و مدت دو سال به تحصيل پرداخت. وى از محضر استادانى چون ميرزا ابوالفضل گلپايگانى، آخوند ملا على همدانى و آيت‌الله مرعشى بهره برد. دانش‌پژوه، در مدرسه سپهسالار نزد ميرزا مهدى آشتيانى، «شفاء»، «اسفار» و «مكاسب» را خواند.

در 1320ش، موفق به دريافت ليسانس شد. از 1319ش، در كتابخانه دانشكده حقوق مشغول به كار گرديد. از 1321ش، به دبيرى دبيرستان‌هاى تهران اشتغال ورزيد و سپس به دبيرى دانشگاه پرداخت. از سمت‌هاى ديگر وى معاونت كتابخانه دانشكده حقوق، رياست كتابخانه كتب خطى دانشگاه، رياست كتابخانه مركزى، مشاورت فنى كتابخانه مركزى و عضويت كميته كتابخانه مركزى بود. در 1348ش، دانشيار نيمه‌وقت دانشكده الهيات و در 1349ش، دانشيار تمام‌وقت دانشكده ادبيات شد.

در 1334ش، شوراى دانشگاه تهران وى را براى تدريس درس‌هاى دراية الحديث و فرهنگ ايرانيان دانشكده الهيات و معارف اسلامى شايسته دانست. او در دوره‌هاى ليسانس و فوق ليسانس به تدريس منطق، تاريخ فلسفه اسلامى و تاريخ خاورشناسان و روش تحقيق و در دوره دكترى به تدريس عرفان اسلامى مى‌پرداخت.

وفات

وی سرانجام در روز ۲۷ آذر سال ۱۳۷۵، در تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا در کنار یاران و دوستانش عباس زریاب خویی، محمدجواد مشکور، احمد تفضلی و دیگران به‌خاک سپرده شد.

آثار

  1. فهرست‌هاى مختلف كتابخانه دانشگاه تهران و مجلس سنا؛
  2. ترجمه «النكت الاعتقادية»؛
  3. ترجمه «مصادقة الاخوان»؛
  4. ترجمه «الرسالة المعينية»؛
  5. تصحيح «ذخيره خوارزمشاهى»؛

و...

منابع مقاله

اثرآفرينان، ج 3، ص 8.


وابسته‌ها

النجاة من الغرق في بحر الضلالات

رسالة في تعقب الموضع الجدلی

المسائل الغریبة العشرینیة

المنطقيات

المنطق لابن المقفع، حدود المنطق لابن بهریز

المنطق

الأقطاب القطبية

نزهه الارواح و روضه الافراح (تاریخ الحکماء)

شرح فصوص الحکمة (استرآبادی)

معارج نهج‌البلاغة

بیان الأدیان

مصادقة الإخوان

مفتاح الطب و منهاج الطلاب (کلید دانش پزشکی و برنامه دانشجویان آن)

اخلاق محتشمی

استر آباد نامه سه سفرنامه، وقفنامه و سرگذشت

نهاية الأرب في أخبار الفرس و العرب

تاریخ الوزراء

تحفه (در اخلاق و سیاست)

جامع التواریخ

جام جهان نمای: ترجمه کتاب التحصیل

مجمل الحکمه: ترجمه گونه‌ای کهن از رسایل اخوان الصفا

ترجمه فارسی شرایع الاسلام

ذخیره خوارزمشاهی

استر آباد نامه (طبع قديم)

مختصر نافع

فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران

مناقب الصوفیة

فهرست نسخ خطی کتابخانه آستانه مقدسه قم

نشريه کتابخانه مرکزی دانشکاه تهران «درباره نسخه‌های خطی»

دستور الجمهور في مناقب سلطان العارفين ابويزيد طيفور

فصول

النهایة في مجرد الفقه و الفتاوی با ترجمه فارسی آن