محمودی، محمدباقر

    از ویکی‌نور

    محمدباقر محمودی (۱۳۰۲- ۱۳۸۵ش)، معروف به علامه محمودی، محقق‌، فقیه‌‌، اصولی، مفسر، متکلم، کتاب‌شناس، نسخه‌شناس، حدیث‌شناس.

    ولادت

    شیخ محمدباقر‌ محمودی در حدود سال 1341ق برابر با 1302ش در «علا مرودشت» فارس دیده به جهان گشود.

    تحصیلات

    ایشان تا نوزده‌سالگی در زادگاه خود سپری نمود و برخی از‌ دروس‌ مقدماتی و تاریخ، نزد معدود‌ استادان‌ آنجا فرا گرفت. پس‌ازآن به نجف رفت و در حوزه آن مکان مشغول به تحصیل شد.

    وی هفت‌سال در نجف ماند و در این مدت چند سفر به ایران داشت و برای چاپ کتاب‌هایش سفرهایی به بیروت، دمشق و قاهره رفت. ایشان پس از ازدواج به کربلا رفته و آنجا ساکن گشت.

    ایشان، زمانی که در کربلا بودند به علت رجحان‌ دروس‌ حوزه نجف هفته‌ای چهار روز به نجف می‌رفت و در درس‌ها شرکت می‌کرد. این رفت و آمدها با‌ مشکلاتی‌ همراه‌ بود و از سوی دیگر او نمی‌توانست تمام روزها را در نجف بماند‌. به‌ همین‌ علت، پس از چند سال اقامت در کربلا به نجف می‌رود و در آنجا ساکن‌ می‌شود‌ تا‌ با فراغ بیشتری به تحصیل بپردازد؛ اما فشار زندگی و مشکلات اجاره منزل ایشان را‌ وامی‌دارد‌ که به کربلا بازگردد، گرچه رفت و آمدهای او به نجف قطع نمی‌شود. اقامت‌ در‌ کربلا‌ تا سال 1351ش ادامه یافت و او مجدداً به نجف رفت و در آنجا ساکن‌ شد‌. سرانجام پس از هفت سال دیگر اقامت در نجف، در بهار 1358 ایشان‌ به‌ ایران‌ آمده و در جوار کریمه اهل‌بیت، حضرت معصومه علیهاالسلام در قم ساکن شدند و تا آخر‌ عمر‌ در آنجا بودند.

    اساتید

    ایشان در‌ زادگاهش‌ از‌ محضر اساتیدی چون شیخ حسین رفیعی‌ و ملا‌ حسین رضایی و در کربلا و نجف از وجود استادان فراوانی بهره برد. از جمله‌:

    1. شیخ‌ یوسف خراسانی؛
    2. میرزا آقا اصطهباناتی؛
    3. شیخ‌ حسین حلی‌؛
    4. سید‌ عبدالأعلی‌ سبزواری؛
    5. سید محمود شاهرودی (مرجع تقلید‌)؛
    6. میرزا‌ حسن یزدی؛
    7. میرزا باقر زنجانی؛
    8. میرزا مهدی شیرازی؛
    9. سید محسن حکیم؛
    10. شهید مدنی؛
    11. و...

    وفات

    شیخ محمدباقر محمودی در 17 ربیع‌الاول 1427، مصادف با سالروز ولادت نبی اکرم(ص) و امام صادق(ع)، برابر با‌ 27‌ فروردین‌ 1385 در وقت نماز ظهر از دنیا رفت.

    آثار

    آثار ایشان عموماً درباره اهل‌بیت است. برخی درباره سخنان آن بزرگواران، برخی‌ درزمینهٔ تاریخ اهل‌بیت و پاره‌ای فضایل و مناقب آنان‌ است‌. تاکنون‌ 33‌ عنوان‌ از‌ آثار تألیفی و تحقیقی ایشان در 54 جلد منتشر شده است.

    تألیف

    1. نهج السعادة في مستدرك نهج‌البلاغة. این کتاب در سال 1377ش کتاب سال جمهوری‌ اسلامی و در سال 1379 کتاب سال ولایت شد.
    2. عبرات المصطفين في مقتل الحسین علیه‌السلام؛
    3. زفرات الثقلین في ماتم الحسین علیه‌السلام؛
    4. سیر إلی الله تعالی (درباره زندگی خود)؛
    5. کشف‌ الرمس‌ عن حديث ردّ الشمس؛
    6. منية الطالب في مستدرك ديوان سيد الأباطح ابي‌طالب؛

    تحقیق و تصحیح

    1. أسمی المناقب في تهذیب أسنی المطالب في مناقب الإمام أمیرالمؤمنين علي‌بن‌أبي‌طالب علیه‌السلام، تألیف محمد‌ جزری‌ شافعی (751 - 833 ق).
    2. أنساب الأشراف (ترجمة أمیرالمؤمنين علیه‌السلام)، تألیف أحمدبن‌یحیی بلاذری (قرن سوم)؛
    3. أنساب الأشراف (ترجمة الحسن و الحسین علیهماالسلام) تألیف بلاذری؛
    4. بحارالأنوار (جلدهای 32‌- 34‌)؛
    5. ترجمة الإمام علي‌بن‌أبي‌طالب علیه‌السلام من‌ تاريخ‌ مدينة دمشق، تألیف ابن‌ عساکر (499-571 ق)؛
    6. ترجمة الإمام الحسن علیه‌السلام من تاريخ مدينة دمشق، تألیف ابن‌ عساکر؛
    7. ترجمة الإمام الحسین علیه‌السلام من تاريخ مدينة‌ دمشق‌، تألیف ابن‌ عساکر؛
    8. ترجمة الإمام‌ زين‌العابدين‌ و الإمام الباقر علیهماالسلام من تاريخ مدينة دمشق، تألیف ابن‌ عساکر؛
    9. تفسير آية‌المودة، تألیف احمدبن‌محمد الخفاجی (1069 ق)؛
    10. جواهر المطالب في مناقب الإمام علي‌بن‌أبي‌طالب علیه‌السلام تألیف محمد ابن‌ احمد الباعونی(871 ق)؛
    11. خصائص‌ أمیرالمؤمنين علي‌بن‌أبي‌طالب علیه‌السلام، تألیف عبدالرحمان ابن‌ شعیب النسائی(303 ق)؛
    12. خصائص الوحي المبين، تألیف یحیی‌بن‌حسن‌الحلی معروف به ابن‌ بطریق(600 ق)؛
    13. ديوان شيخ الأباطح أبي‌طالب، به روایت أبوهفان مهزمی (257 ق)؛
    14. الرد‌ علی‌ المتعصب العنيد‌، تألیف ابن‌ الجوزی (597 ق)؛
    15. مناقب الإمام أمیرالمؤمنين علي‌بن‌أبي‌طالب علیه‌السلام من الرياض النضرة، تألیف محب‌الدین طبری (694 ق)؛
    16. الروض النزيه في الأحاديث التي رواها أبوطالب عن ابن‌أخيه، تألیف ابن‌ طولون‌ دمشقی‌ (953‌ ق)؛
    17. زین‌الفتی في شرح سورة هل أتی، تألیف احمدبن‌محمد عاصمی (قرن 4)؛
    18. شواهد التنزيل، تألیف ‌‌حاکم‌ حسکانی (قرن 5)؛
    19. فرائد السمطین في فضائل المرتضی و البتول و السبطین، تألیف حموئی (644‌-730‌ ق)؛
    20. فضائل شهر رجب، تألیف حاکم حسکانی (قرن 5)؛
    21. کتاب الأربعين عن الأربعين في فضائل‌ علي أمیرالمؤمنين علیه‌السلام، تألیف عبدالرحمان‌بن‌احمد خزاعی (قرن 5)؛
    22. محاسن الأزهار في مناقب إمام‌ الأبرار، تألیف أحمدبن‌محلی (652‌ ق)؛
    23. المعيار و الموازنة، تألیف محمدبن‌عبدالله اسکافی(240 ق)؛
    24. مقتل الإمام أمیرالمؤمنين علیه‌السلام، تألیف ابن ابی‌الدنیا(208-281 ق)؛
    25. مناقب الإمام أمیرالمؤمنين علي‌بن‌أبي‌طالب علیه‌السلام، تألیف محمدبن سلیمان کوفی(قرن 3 و 4)؛
    26. النور المشتعل‌ فيما نزل من القرآن في علي علیه‌السلام، تألیف أبونعیم اصفهانی(334-430 ق)؛
    27. نزهة الأبصار و محاسن الآثار، تألیف علی‌بن‌مهدی مامطیری طبری(قرن4)[۱].

    پانویس

    1. ر.ک: مهرآوران، محمود، ص160-176


    منابع مقاله

    مهرآوران، محمود، «از شمار خرد هزاران بیش: یادنامه‌ی علامه فقید استاد محمدباقر محمودی»، سفینه، بهار 1385، شماره 10، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور.

    وابسته‌ها

    نزهة الأبصار و محاسن الآثار

    جواهر المطالب في مناقب الإمام علي بن أبي‌طالب علیهما‌السلام

    رسالة تفضيل أميرالمؤمنین عليه‌السلام در اثبات برتری حضرت امیرمؤمنان علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام

    ترجمه خصائص الوحي المبين في مناقب أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع)

    العسل المصفی منه تهذيب زين الفتی في شرح سورة هل أتی

    فرائد السمطين

    زفرات الثقلين في مآتم الحسين عليه‌السلام

    المعيار و الموازنة في فضائل الإمام أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب صلوات‌الله‌عليه و بيان أفضليته علی جميع العالمين بعد الأنبياء و المرسلين

    المعيار و الموازنة در برتری امیرالمؤمنین علی‌ علیه‌السلام

    مقتل الإمام أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع)

    مناقب الإمام أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب عليه‌السلام (الکوفی)

    کشف الرمس عن حدیث رد الشمس

    أنساب الأشراف (5 جلدی)

    نهج‌السعادة في مستدرك نهج‌البلاغة

    بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام

    شواهد التنزيل لقواعد التفضيل

    النور المشتعل من كتاب ما نزل من القرآن في علي علیه‌السلام

    عبرات المصطفين في مقتل الحسين(ع) المأخوذ من أقدم المصادر التاريخية الإسلامية

    سرشک خوبان

    ترجمه الامام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام من تاریخ مدینه دمشق

    ترجمه الامام زین‌العابدین علی بن الحسین علیهماالسلام

    مناقب الإمام أمير المؤمنين علي بن أبي‌طالب‌ عليه‌السلام

    کتاب الأربعين عن الأربعين في فضائل علي أمير المومنين‌ عليه‌السلام

    نهج‌السعادة في مستدرك نهج‌البلاغة (باب المختار من ادعية) اميرالمؤمنين علي‌عليه‌السلام

    هذا کتاب أسمي المناقب في تهذيب أسني المطالب في مناقب الإمام أمير المومنين علي بن ابي‌طالب‌ عليه‌السلام

    انساب الأشراف