الجامع لمفردات الأدوية و الأغذية
الجامع لمفردات الادوية و الاغذية به زبان عربى، تأليف عبدالله بن احمد، معروف به ابن بيطار، از مشهورترين و معتبرترين نگاشته‌ها در زمينه داروشناسى در طب سنتى است.
| الجامع لمفردات الأدویة و الأغذیة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن بیطار، عبدالله بن احمد (نويسنده) |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1412 ق یا 1992 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | مفردات پزشکی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 4 |
| کد کنگره | RS 79 /الف2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ابن بيطار، اين كتاب را به فرمان حاكم وقت تدوين نموده است.
ساختار
كتاب «الجامع»، همانند بسيارى از ديگر كتبى كه پيرامون ادويه‌شناسى تحرير شده است، بر اساس حروف الفباء تحرير گرديده است. اين كتاب، با حرف الف آغاز شده و با حرف ياء پايان مى‌پذيرد.
ابن بيطار، ابتدا به ريشه‌يابى اسم هر مفرد مى‌پردازد، آنگاه آن را توصيف مى‌نمايد، سپس خواص آن و موارد كاربرد آن در درمان بيمارى‌ها را بيان مى‌كند. همچنين در انتها به بدل آن اشاره مى‌نمايد. بحث از مقدار مصرف و شيوه نگهدارى آنها، از ديگر اطلاعاتى است كه مؤلف در ذيل هر مفرد بيان مى‌كند.
مؤلف در نگارش اين كتاب، از كتاب «الافضل» ديسقوريدوس و «المفردات» جالینوس و نيز از اقوال محدثين درباره ادويه نباتى و معدنى و حيوانى و سخنان علماى گياه‌شناس بهره برده است.
گزارش محتوا
در اين كتاب، مباحث متنوعى در باب دواهاى مفرد، از قبيل ماهيت، قوا، منافع و مضار آنها، اصلاح ضرر آنها، مقدار مورد استفاده از جرم يا عصاره يا پخته‌شده آنها، مشابه آنها در صورت نبودن خود آنها و... مطرح شده است.
ويژگى‌هاى كتاب
- بررسى جامع و كامل دواهاى مفرد و غذاهايى كه در صورت احتياج، پيوسته مورد استفاده واقع مى‌شوند؛
- دقت كامل در صحت آنچه از پيشينيان و پسينيان نقل شده است؛
- ترك تكرار، مگر در موارد ضرورت؛
- بيان ادويه و اغذيه به ترتيب حروف الفبا در دو حرف اول و دوم؛
- تنبيه بر اشتباهات و اغلاطى كه در مورد برخى از دواها رخ داده است؛
- بيان اسماء ادويه به ساير لغات و زبان‌ها.
وضعيت كتاب
اين اثر در سال 1412ق (1992م)، توسط انتشارات دارالكتب العلمية (بيروت)، در دو جلد چاپ و منتشر شده است.
پاورقى‌هاى انگشت‌شمار اين اثر به بررسى نسخه‌بدل‌ها اختصاص دارد.
نكته‌اى كه در پايان بايد متذكر شويم اين است كه به سبب اهميت و سياق تأليف «الجامع»، تلخيص‌ها و يا تحريرهايى نيز از آن انجام گرفته است كه مهم‌ترين آنها «ما لا يسع الطبيب جهله» از ابن كتبى (يا ابن الكبير) است.