حسینی طهرانی، سید محمدحسین
| نام | حسینی طهرانی، محمدحسین |
|---|---|
| نام های دیگر | علامه تهرانی
آیت‌الله حسینی طهرانی حسینی تهرانی، محمد حسین طهرانی، سید محمد حسین بن محمد صادق |
| نام پدر | |
| متولد | 1305 هـ.ش |
| محل تولد | |
| رحلت | 1374 هـ.ش یا 1416 هـ.ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE115AUTHORCODE |
سيد محمدحسین حسينى طهرانى فرزند مرحوم آیت‌الله حاج سيد محمد صادق حسينى طهرانى در بيست و چهارم محرم الحرام سال 1345 هق در طهران ديده به جهان گشود؛ دوران كودكى و نوجوانى را تحت رعايت پدر بزرگوارشان طى نموده و تحصيلات خود را در مقطع آموزش متوسطه در رشته مكانيك با موفقيتى چشمگير به اتمام رسانيد؛ در آن زمان از ميان هجده پيشنهادى كه جهت ادامه تحصيل درخارج و اخذ مسئوليت هاى مهم در زمينه هاى مختلف به ايشان داده شده بود طلبگى را اختيار نموده و در سفرى به مشهد الرضا (عليه‌السلام) بدست دائى پدرشان مرحوم آقا ميرزا محمد طهرانى (صاحب كتاب مستدرك البحار) معمم شدند و در مراجعت با تهيه ما يحتاج اوليه جهت شروع دروس خود، در سنه 1364 هق به صوب قم حركت نمودند.
ايشان در سير علمى خود در حوزه‌ى قم از محضر اساتيدى چون آیت‌الله حاج شيخ عبدالجواد سدهى، آیت‌الله حاج سيد رضا بهاء‌الدينى، آیت‌الله سيد محمد داماد، آیت‌الله سيد محمد حجت و آیت‌الله حاج آقا حسين بروجردى استفاده‌هاى شايانى بردند و از همان دوران ابتدائى تحصيل در زمره اولين تلامذه سند الايمان و الايقان، فخر العلماء و عماد الفقهاء حضرت علامه طباطبائى (قدس الله نفسه الزكيه) در آمدند و تحت تربيت علمى و سلوكى ايشان قرار گرفتند.
هجرت به نجف
پس از هفت سال تلاش علمى و مجاهدات عملى در حوزه علميه قم و نيل به درجه اجتهاد، جهت تكميل دروس خويش عزم هجرت به آستان مولى الموحدين اميرالمؤمنين على (عليه‌السلام) را مى‌نمايند و در اين راستا از محضر استادشان مرحوم علامه طباطبائى كسب تكليف كرده؛ مرحوم علامه در ضمن نامه‌اى با بيانى بديع خطاب به ايشان مى‌فرمايند: «... ولى با اين همه چنانچه قلبتان هم قاعدتا بايد شهادت بدهد، هيچگاه صورت پر مهر جنابعالى فراموش بنده نمى‌شود؛ و لولا اينكه موضوع آستان عرش بنيان حضرت امير(ع) بود، بنده هيچگونه راى به مسافرت جنابعالى نه در مقام شور ونه به حسب تصور نمى‌دادم، بهر حال و اجمالا دل بنده پيوسته پيش شماست...» (حريم قدس ص 108)
بارى، ايشان با عزيمت به نجف اشرف قريب مدت هفت سال از محضر علماء اعلام آیت‌الله حاج شيخ حسين حلى (رحمه الله)، آیت‌الله خويى (رحمه الله) و آیت‌الله شاهرودى بهره برده و دروس فقه و اصول و تفسير خود را به اتمام مى‌رسانند.
جديت و عزم ستودنى ايشان در مسير تحصيل در نجف اشرف از ايشان شخصيتى مشار بالبنان ساخته بود تا جايى كه اقران ايشان در محضر آیت‌الله حاج سيد عبدالهادى شيرازى شهادت داده بودند كه «اگر سيد محمدحسین به ايران مراجعت نكند و در نجف بماند، مرجعيت شيعه مطلقا در اختيار او قرار خواهد گرفت.» (مهر فروزان ص 35)
در ايام تحصيل در نجف اشرف بنا به فرموده استاد خود علامه طباطبائى (رحمة الله عليه) با بازماندگان از تلامذه موحد كبير و عارف عظيم حضرت حاج سيد على قاضى، ارتباط برقرار و با آقايان حاج شيخ عباس هاتف قوچانى و مرحوم حاج سيد جمال‌الدين گلپايگانى باب مراودات سلوكى را باز نمود.
ملاقات با سيد هاشم حداد
اوقات بر اين منوال سپرى مى‌شد تا آن كه دست تقدير در نيمه شعبان سنه 1376 هق افق جديدى از بحار معرفت به رويش گشود و برگ زرين ديگرى بر اوراق حيات جاودانه اش بيفزود؛ او به ملاقات فريد عصر و حسنه دهر، مولى الاولياء و قدوة العرفاء، الذى لم يات بمثله الزمان، حضرت حاج سيد هاشم حداد (قدس الله نفسه الزكية) مشرف مى‌شود؛ در بدو ورود بر ايشان در آن دكان محقر آهنگرى و نعل سازى با بيانى سراسر تواضع، عشق و شور و شوق و بهاء و بهجت عرضه مى‌دارد: «آمده‌ام تا نعلى هم به پاى من بكوبيد» (روح مجرد ص 27) كلامى‌كه جز با استقرار نور معرفت و بصيرت در قلب و ضمير انسان، بر لسان جارى نمى‌شود !
بارى، از ان لحظه به مدت بيست و هشت سال تمام با اين ابرمرد ميدان توحيد ومعرفت و يگانه ى راه سلوك و تجريد مراوده داشته و در سفر و حضر ملازم و مصاحب با ايشان بود تا جايى كه در اثر تعالى علمى و عملى از طرف استاد خود ملقب به سيد الطائفتين (سيد دو طائفه ى اهل علم و اهل معرفت) گرديد؛ كه شرح پاره‌اى از مصاحبات و مراودات خويش را با ايشان در كتاب قويم خود «روح مجرد» به رشته تحرير در آورده است.
مراجعت به ايران
در سال 1377ق در راستاى اجراى دستور مرحوم حاج شيخ محمد جواد انصارى همدانى (رضوان‌الله‌عليه) كه در آن اوقات بنا به سفارش مرحوم حداد (رحمة الله عليه) تحت تربيت ايشان قرار داشت، به صوب ايران مراجعت نموده و عهده دار تمشيت امور مسجد قائم طهران مى‌شوند و على رغم ميل باطنى و شخصى و تنها جهت انقياد در برابر ارشادات اساتيد خود به دستگيرى و ارشاد نفوس مستعده و قابل، از تمامى طبقات اجتماعى مبادرت مى‌ورزند.
بارها در زمستان سرد و برف و يخبندان به جهت ضيق مالى و نبود امكانات مسافت يك فرسخى بين منزل و مسجد قائم طهران را پياده طى نمودند و برمى‌گشتند و باز براى نماز مغرب و عشا همين مسير را مى‌پيمودند و اين در حالى بود كه به كسالت رماتيسم مفصلى مبتلا بودند، مى‌فرمودند: «شبها در اثر اين رفت و آمد از شدت درد تا صبح نمى‌خوابيدم و پايم را روى منقل كرسى مى‌گذاردم تا گرم شود و از درد و الم آن كاسته گردد» (مهر فروزان ص 41)؛
هجرت به مشهد
ايشان در سنه 1400ق و پس از پيروزى انقلاب اسلامى به مشهد مقدس رضوى هجرت مى‌نمايند و تا اخر عمر شريف به تألیف دوره علوم و معارف اسلام و دستگيرى از نفوس مستعده و تربيت شاگردان اقدام مى‌نمايند.
رحلت
سر انجام در روز نهم صفرالخير سنه 1416ق اين آفتاب درخشان سماء توحيد، علم و عمل، بصيرت و ايمان و اخلاص و ورع در سن هفتاد و يك سالگى در مشهد مقدس رضوى (عليه آلاف التحيه و الثناء) در اثر كسالت پارگى شريان آئورت، دار فانى را وداع گفته و با افول در مغرب هجران، عالم اسلام را در ماتم فقدان خود فرو برد و عاشقان و پيروان منهاج راستينش را حسرت زده نمود و در جوار مولايش على بن موسى الرضا (عليه‌السلام) آرام گرفت.
اساتيد او در سير و سلوك
استاد علامه طباطبائى (رحمة الله عليه).
مرحوم آیت‌الله حاج شيخ عباس هاتف قوچانى (رحمة الله عليه).
مرحوم آیت‌الله حاج سيد جمال‌الدين گلپايگانى (رحمة الله عليه).
مرحوم آیت‌الله حاج شيخ محمد جواد انصارى همدانى (رحمة الله عليه).
و عارف بالله و بامر الله حضرت حاج سيد هاشم حداد (قدس الله نفسه الزكية).
اساتيد او در علوم حوزوى
- پدر بزرگوارش آیت‌الله سيد محمد صادق تهرانى (متوفاى 1370 ق).
- آیت‌الله سيد محمد محقق داماد (متوفاى 1388 ق).
- آیت‌الله علامۀ طباطبايى (متوفاى 1402 ق).
- آیت‌الله خويى (متوفاى 1413 ق).
- آیت‌الله شاهرودى (متوفاى 1394 ق).
- آیت‌الله حاج شيخ حسين حلّى.
تأليفات
تأليفات آن مرد بزرگ بيش از چهل عنوان و در حدود 75 جلد است.
- اللّه شناسى، 3 جلد.
- امام شناسى، 18 جلد، اين مجموعه شامل 270 درس است.
- معاد شناسى، 10 جلد، اين مجموعه شامل 75 مجلس است.
- رسالۀ سير و سلوك منسوب به بحر العلوم، همراه با شرح تفصيلى مطالب رساله و مقدمۀ ايشان در شرح حال علاّمۀ بحر العلوم.
- رسالۀ لب اللباب در سير و سلوك اولى الألباب، (تقرير دورۀ دروس اخلاقى و عرفانى علامۀ طباطبايى، با تنقيحات و اضافات مؤلف).
- توحيد علمى و عينى.
- مهر تابان، (يادنامه و زندگى‌نامۀ حضرت علامۀ طباطبايى و مصاحبات مؤلف با جناب علاّمه).
- روح مجرد، (يادنامۀ موحد عظيم، عارف كبير حاج سيد هاشم موسوى حداد).
- رسالۀ نوين، بحث تفسيرى آيۀ «إن عدة الشهور عند الله اثنا عشر شهرا في كتاب الله».
- رسالة بديعة في تفسير آية «الرجال قوامون على النساء...».
- رسالة حول مسألة رؤية الهلال.
- وظيفۀ فرد مسلمان در احياى حكومت اسلامى.
- ولايت فقيه در حكومت اسلامى، 4 جلد در ضمن 48 درس.
- نور ملكوت در قرآن، 4 جلد.
- لمحات الحسين عليه‌السلام.
- هديۀ غديريه، دو نامۀ سياه و سپيد.
- رسالۀ نكاحيه، كاهش جمعيت ضربۀ سهمگين بر پيكر مسلمين.
- نگرشى بر مقالۀ «بسط و قبض تئوريك شريعت دكتر عبدالكريم سروش».
- نامۀ پيش نويس قانون اساسى.
كتاب‌هاى چاپ نشده
- تفسير آيۀ مودت «قل لا أسئلكم عليه أجراً إلاّ المودّة في القربى».
- تفسير سورۀ عبس.
- تفسير سورۀ يس.
- كتاب الحج.
- احكام المساجد.
- كرامات الأولياء.
- رسالة في القرآن.
- رسالة في حرمة الزوجة مؤبداً على الزوج.
- رساله‌اى در دعا.
- رساله‌اى در نماز.
- رسائل فقهيه.
- رسالة في الصوم.
- مجموعة الطهراني.
- ملاقات كنندگان امام زمان عليه‌السلام.
- تقريرات درس فقه آیت‌الله شاهرودى (صلاة و صلاة الجمعة).
- تقريرات درس فقه آیت‌الله شيخ حسين حلى.
- تقريرات درس اصول آیت‌الله خويى.
- الاجتهاد و التقليد (تقرير درس آیت‌الله حلّى)[۱].
پانویس
- ↑ ر.ک: پایگاه فرهیختگان تمدن شیعه
منابع مقاله
وابسته‌ها
هدیه غدیریه: دو نامه سیاه و سپید
مهر تابان: یادنامه و مصاحبات تلمیذ و علامه عالم ربانی علامه سید محمدحسین طباطبائی تبریزی (طبع قدیم)
نور ملکوت قرآن از قسمت أنوار الملکوت
رساله لب اللباب در سیر و سلوک أولی الألباب
مهر تابان: یادنامه و مصاحبات تلمیذ و علامه عالم ربانی علامه سید محمدحسین طباطبائی تبریزی (طبع جدید)
نگرشی بر مقاله بسط و قبض تئوریک شریعت دکتر عبدالکریم سروش
رساله سیر و سلوک منسوب به بحر العلوم
رساله نکاحیه: کاهش جمعیت، ضربه‌ای سهمگین بر پیکر مسلمین
[[رساله نوين درباره بناء اسلام بر سال و ماه قمری و تفسیر آیه ان عده الشهور عند الله اثنا عشر شهرا فی کتاب الله یوم خلق السماوات و الارض منها اربعه حرم ذلک الدین القیم]]
روح مجرد، یادنامه موحد عظیم و عارف کبیر حاج سید هاشم موسوی حداد...
رسالة لب اللباب فی سیر و سلوک أولی الألباب
صلاة الجمعه رساله فقهیه فی وجوب صلاة الجمعه عینا و تعیینا
مهر فروزان: نمائی اجمالی از شخصیت علمی و اخلاقی حضرت علامه آیت‌الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی
رساله السیر والسلوک المنسوبه الی بحر العلوم
الشمس الساطعة: رسالة فی ذکری العالم الربانی العلامه السید محمد حسین الطباطبائی التبریزی
رساله جدیده فی بناء الاسلام علی الشهور القمریه
الرسالـه النکاحیه الحد من عدد السکان ضربه قاصمه لکیان المسلمین
الروح المجردفي ذکري الموحد العظيم و العارف الکبير الحاج السيد هاشم الموسوي الحداد
لمعات الحسین: برخی از کلمات و مواعظ و خطب حضرت سید الشهدا
رساله لب اللباب به ضمیمه مصاحبات علامه سید محمد حسین طباطبائی (طبع جدید)
وظیفه فرد مسلمان در احیای حكومت اسلام
نامه نقد و اصلاح پیش نویس قانون اساسی
محاضرات و مقالات العلامه الطهرانی
نظرة علی مقالة بسط و قبض نظریة الشریعة
رسالة بدیعه فی تفسیر آیة الرجال قوامون علی النساء
متن سخنرانی‌های شرح حدیث عنوان بصری
الرسالة النکاحیه الحد من عدد اسکان ضربة قاصمة لکیان المسلمین
Risaleh ye Sayr wa Suluk bahrol oloom
[[آیین رستگاری: مصاحبات حضرت علامه آیت‌الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی قدس الله نفسه الزکیه با بعضی از اصدقاء در رابطه با سیر و سلوک الی الله]]
تفسیر آیه نور (الله نور السموت و الارض)
شرح فقراتی از دعای أبوحمزه ثمالی