تفسیر آیه نور (الله نور السموت و الارض)
| تفسیر آیه نور (الله نور السموت و الارض) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حسینی طهرانی، محمدحسین (نويسنده)
حسینی طهرانی، محمد محسن (مقدمهنويس) حسینی طهرانی، محمد محسن ( مصحح) |
| ناشر | مکتب وحی |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1392ش - 1434ق |
| چاپ | 2 |
| شابک | 978-600-611233-6 |
| موضوع | تفاسیر (سوره نور. آیه نور) - تفاسیر شیعه - قرن 14 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ح5 ت7041 102/55 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تفسیر آیه نور، اثر آیتالله حاج سیّد محمدحسین حسینی طهرانی (1305-1374ش)، فقیه و عارف کتابی است در شرح و تفسیر آیه مبارکه «اللَّهُ نُورُ السَّمَوَ تِ وَالْأَرْضِ» که در آن به بررسی عمیق معارف بنیادین اسلام و تشیع، بهویژه توحید، ولایت و معرفت الهی، با رویکردهای عرفانی و فلسفی میپردازد.
ساختار
کتاب شامل یک مقدمه و ده جلسه اصلی است که در آنها مطالب و موضوعات تفسیر آیه نور ارائه شده است.
سبک نگارش
نویسنده با وجود عمق مطالب، از اغلاق و بهکارگیری اصطلاحات دشوار پرهیز کرده و مطالب را با بیانی شیوا و شیرین ارائه داده است[۱]. متن کتاب بر اساس سخنرانیهای مؤلف در مسجد قائم تهران در اواخر سنوات اقامت ایشان در تهران است که پس از پیادهسازی از نوار، بهصورت کتاب درآمده است[۲].
گزارش محتوا
جلسه اول به طرح اشکالات وارده بر تفاسیر وهابیها و اخباریها در مورد آیه نور میپردازد. در این بخش، مؤلف به تبیین مفهوم ولایت و شناخت حقیقت آن بر اساس آیات و روایات میپردازد و نور را بهعنوان حقیقت وجود و ظهور تام پروردگار شرح میدهد. در این جلسه، احتمالاتی که در معانی آیه «اللَّهُ نُورُ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ» وجود دارد، بررسی شده است[۳].
جلسه دوّم به موضوع "خدا را به چشم دل میتوان دید" میپردازد. در این جلسه، مراتب معرفت و شناخت پروردگار، از جمله جمع بین اسماء و صفات و تثبیت حضرت حق، مورد بحث قرار میگیرد. همچنین، روایات و اشعاری در باب عشق و وصول به معشوق الهی مطرح میشود[۴].
جلسه سوّم به بررسی مکاتب مختلف کلامی و فلسفی درباره ذات و افعال خداوند متعال اختصاص دارد. از جمله مکاتبی که مورد بحث قرار میگیرد میتوان به مکتب تشبیه، مکتب تنزیه، مکتب حلول و اتحاد، و مکتب اعتزال اشاره کرد، و سپس دیدگاه مکتب اسلام و تشیع در مورد تنزیه و توحید ذات و صفات بیان میشود. در ادامه، مسئله اختیار انسان در برابر افعال الهی شرح داده میشود[۵].
جلسه چهارم به آیات و روایاتی میپردازد که بر امکان لقاء خداوند دلالت دارند. این جلسه به شرایط رسیدن به مقام فنا، کمال معرفت، و آرامش قلبی و چگونگی رفع حجابها از قلب انسان میپردازد[۶].
جلسه پنجم حول محور "همه موجودات عالم هستی، آیات پروردگارند" شکلگرفته است. در این جلسه، آیات آفاقی (نشانههای خدا در عالم خارج) و آیات انفسی (نشانههای خدا در نفس انسان) بهعنوان آیینه معرفت الهی تبیین میشوند و تمام موجودات به برکت وجود خدا پایدار دانسته میشوند[۷].
جلسه ششم با این هدف که "برای شناخت خدا باید از غیر خدا چشم فروبست" آغاز میشود. این جلسه قاعده "علم بالعلة من العلم بالمَعلول، علم بها من جهة" را شرح میدهد و نشان میدهد که چطور انسان میتواند خدا را در هر موجودی مشاهده کند و هر یک از موجودات آیینهٔ خداست[۸].
جلسه هفتم به بحث درباره "علوّ مقام و عجائب نفس انسانی" میپردازد. در این بحث، مراتب و اسرار نفس ناطقه انسان، برتری انسان بر دیگر مخلوقات، و استدلال بر عظمت انسان از طریق سجده ملائکه به آدم بررسی میشود[۹].
جلسه هشتم به حدیث شریف «مَن عَرَفَ نَفسَهُ فَقَد عَرَفَ رَبَّهُ» (خود را بشناس تا خدا را بشناسی) اختصاص دارد. در این جلسه راههای رسیدن به معرفت نفس و ربوبیت، و همچنین روایات صادره از ائمه معصومین(ع) در این باره، شرح داده میشود[۱۰].
جلسه نهم موضوع "شدّت ظهور خدا حجابی برای انسانهای کثرتگرا" را مطرح میکند. این بحث به این نکته میپردازد که چگونه شدت ظهور پروردگار، به دلیل اشتغال انسان به کثرات، خود حجابی برای شناخت ذات میشود و سیر تکاملی انسان در بستر هستی توضیح داده میشود[۱۱].
جلسه دهم به بحث پیرامون جلوههای "جمال و جلال" خداوند میپردازد. این جلسه چگونگی حرکت انسان بهسوی توحید و رسیدن به مقام فنا و همچنین تفاوت میان صفات ثبوتی و سلبی پروردگار را روشن میکند[۱۲].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.