ما نزل من القرآن فی علی علیه‌السلام

ما نزل من القرآن فی علی علیه‌السلام
پدیدآوران	جلودی، عبدالعزیز بن یحیی (نويسنده) منصوری، نزار (گردآورنده) حسنی، نبیل ( مقدمه نويس)
سال نشر	1439ق - 2018م
چاپ	1
موضوع	علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - فضایل - جنبه‏های قرآنی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	2م8ج 37/4 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ما نزل في علي بن ابي طالب علیه‌السلام في القرآن اثر عبدالعزیز بن یحیی جلودی بصری (متوفی ۳۳۲ق)، کتابی است که در آن آیاتی که در شأن حضرت علی(ع) نازل گردیده، گردآوری و شرح و توضیح شده است. کتاب، توسط نزار عبدالمحسن منصوری، جمع‌آوری و تحقیق شده است.

نام‌ این کتاب‌ در‌ «رجال‌ نجاشی»‌، «سعد السعود» و «الذریعة» آمده‌ است. ابن طاووس مجموعه‌ای را در اختیار داشته که شامل چندین رساله بوده است که از جمله‌ آنها، همین‌ رساله جلودی است. بنا به نقل کلبرگ، مورد نقل‌ شده‌ در‌ سعد‌ السعود‌ از‌ جزء اول اخذ شده است.

این تألیف در مجلدی بوده که تألیفات دیگری از مؤلفان دیگر در آن قرار داشته است. کلبرگ گمان کرده این کتاب همان‌ کتابی از جلودی است که در باره اهل‌بیت(ع) نوشته و بر این اساس گفته است که عنوان این تألیف در «بحارالأنوار»، «کتاب ما نزل من القرآن فی اهل‌البیت» آمده‌ است‌. این نظر کلبرگ صحیح نیست، زیرا تألیف جلودی درباره اهل‌بیت(ع) کتاب دیگری است. در این زمینه، دو‌ نویسنده‌، موارد بسیاری را از جلودی نقل کرده‌اند، یکی استرآبادی در «تأویل الآیات الظاهرة» است که موارد را از محمد بن عباس بن ماهیار‌ از‌ عبدالعزیز بن یحیی جلودی نقل‌ می‌کند ‌(محمد بن عباس، مشهور به ابن جحام کتابی با عنوان «ما نزل من القرآن فی اهل‌بیت(ع)» داشته که به نظر می‌رسد موارد‌ نقل‌ شده از جلودی در‌ آن‌ یا به گونه سماع شفاهی از جلودی بوده و یا به کتاب وی دست‌رسی داشته و از آن نقل کرده است). دیگری ابوبکر جرجرائی است که موارد قابل توجهی از جلودی نقل‌ کرده و این موارد در کتاب شواهد التنزیل حاکم حسکانی آمده است. به هر حال، در‌ منابع، مجموعا 81 مورد از جلودی نقل شده که می‌توانسته از‌ این‌ کتاب‌ باشد.

کتاب با مقدمه‌ای از محقق آغاز گردیده که در آن، ضمن اشاره به موضوع آن، به شرح حال نویسنده، پرداخته شده است.

در این کتاب 67 آیه از 39 سوره قرآن کریم که در شأن و منزلت امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب(ع) نازل شده و حاکم نیشابوری از عبدالعزیز بن یحیی جلودی نقل کرده گردآوری شده است.؛ از جمله آیات مذکور در کتاب، می‌توان به آیه شریفه143 سوره بقره: «وکذلک جعلناکن امة وسطا» و آیه207 همین سوره: «ومن الناس من یشتری نفسه ابتغاء مرضات الله» اشاره نمود.

منابع مقاله

1. مقدمه محقق و متن کتاب.
2. داداش‌نژاد،منصور، «تاریخ‌نگاری شیعیان در سده‌های نخستین»، نامه تاریخ‌پژوهان، تابستان1386- شماره10، ص45-88.