ما رواه الواعون في أخبار الطاعون

ما رواه الواعون في أخبار الطاعون
پدیدآوران	سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده) ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی (نويسنده) بار، محمد علی ( محقق)
عنوان‌های دیگر	أخبار الطاعون فیما رواه الواعون ** بذل الماعون في فضل الماعون. تلخیص ** مختصر بذل الماعون ** مکتبة الإمام السیوي في الطب النبوي
ناشر	دار القلم
مکان نشر	سوریه - دمشق
سال نشر	1418ق - 1997م
چاپ	1
موضوع	طاعون - متون قدیمی تا قرن 14 - طاعون - احادیث - پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	4015ب2الف 179 RC
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ما رواه الواعون في أخبار الطاعون، اثر جلال‌الدین سیوطی (متوفی 911ق)، کتابی است در بیان علت طاعون و تاریخ وقوع آن در بلاد اسلامی.

سیوطی در این کتاب، پس از مقدمه، از مبدأ طاعون سخن گفته، می‌گوید: «شیخان از اسامة بن زید روایت کرده‌اند که پیامبر(ص) فرمود: «این طاعون، عقوبتی الهی است و مابقی عذابی است که یک قوم را شکنجه می‌کند». در قولی دیگر آمده: «عقوبتی است که خداوند به‌وسیله آن، برخی امت‌ها را هلاک ساخت و بخشی از آن طاعون، در زمین باقی ماند تا احیانا بازگردد». سپس سیوطی به طاعونی اشاره می‌کند که قوم فرعون در مصر دچارش شدند و از اینان، هفتاد هزار نفر به هلاکت رسیدند.

در مورد شناخت طاعون، سیوطی بر حدیثی که طبرانی در «الأوسط» از ابن عمر روایت کرده، تکیه می‌کند که گفته است: «رسول ‌خدا(ص) فرمود: فنای امتم در طعن و طاعون است. گفتیم طعن را دانستیم، اما طاعون چیست؟ فرمود: وخز أعدائكم من الجن؛ یعنی عذابی است از جانب دشمنانتان (جن‌ها)».

سیوطی می‌گوید: این احادیث، نظر اطبا، مبنی بر اینکه «طاعون ماده‌ای سمی [است] که ورمی کشنده را در پی دارد و دلیل آن از بین رفتن جوهر هواست» را باطل می‌کند. سیوطی به سرایت طاعون در بلاد اسلامی اشاره کرده و می‌گوید: «اولین طاعون در عمواس (یکی از بلاد شام) در زمان خلافت عمر رخ داد».

سیوطی در این کتاب، موارد زیادی از وقوع طاعون در کشورهای عربی را برشمرده، در پایان می‌گوید: «طاعون فراگیر در سال 749 روی داد؛ طاعونی که مانند آن در دنیا رخ نداد؛ زیرا شرق و غرب را فراگرفت و داخل مکه مشرفه نیز شد و برخی حیوانات را دچار خود کرد».

سیوطی از عدم ورود طاعون به مدینه منوره و مکه مشرفه - چنان‌که در تعدادی روایات آمده - بسیار سخن می‌گوید. سپس ورود آن را به مکه در سال 749ق، یاد می‌کند و می‌گوید: طاعون به دلیل حرمت مکه، به حریم خانه‌های کفار وارد شده است.

سیوطی در رساله‌اش تأکید کرده است: بهترین وسیله برای درمان طاعون، دعا و درود بر پیامبر(ص) همراه با استفاده از گل‌های بنفشه است.

منابع مقاله

زهیر بابا، محمد، «کتاب‌شناسی موضوعی: تألیفات طبی سیوطی معرفی و نقد»، ترجمه علینقیان، حسین، پایگاه مجلات تخصصی نور، آینه پژوهش مهر و آبان 1389- شماره 124، به آدرس: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/752833/