۱۴۴٬۷۰۳
ویرایش
تصحیح انتقادی فرهنگ فارسی انجمنآرای ناصری: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'تالیف' به 'تألیف'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'تالیف' به 'تألیف') |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
بخش دوم که بخش عمده و اصلی کتاب میباشد، دربردارندۀ 24 انجمن است که در آن به واژگان فارسی پرداخته است. بخش سوم: شامل کنایات و استعارههای زبان فارسی و عربی است که با شواهد شعری از بزرگان ادب فارسی آمده است. این بخش از فرهنگ در سه بخش نوشته شده است، پیرایش نخست کنایات فقط فارسی و پیرایش دوم درباره کنایاتی که از واژههای فارسی و عربی ترکیب یافته است و پیرایش سوم شامل کنایات عربی است که در زبان ادب پارسی کاربرد داشته است. | بخش دوم که بخش عمده و اصلی کتاب میباشد، دربردارندۀ 24 انجمن است که در آن به واژگان فارسی پرداخته است. بخش سوم: شامل کنایات و استعارههای زبان فارسی و عربی است که با شواهد شعری از بزرگان ادب فارسی آمده است. این بخش از فرهنگ در سه بخش نوشته شده است، پیرایش نخست کنایات فقط فارسی و پیرایش دوم درباره کنایاتی که از واژههای فارسی و عربی ترکیب یافته است و پیرایش سوم شامل کنایات عربی است که در زبان ادب پارسی کاربرد داشته است. | ||
با نگاه به گذشته با سه نوع فرهنگ به طور کلی روبرو میشویم: 1. مولفانی که بخشی از کتاب خود را به لغت اختصاص دادهاند، همچون معیار «جمالی و مفتاح ابواسحاقی» که در چهار بخش عروض، قوافی، بدیع و لغت نوشته شده است. 2. فرهنگهایی که به لغت پرداختهاند، ولیکن هیچ شاهد مثال شعری از آثار ادبی ذکر نکردهاند. معروفترین این فرهنگها «برهان قاطع» میباشد که در نوع خود ارزش بالایی دارد. 3. مهمترین و با ارزشمندترین نوع که بیشتر فرهنگنویسان در این مقوله جای میگیرد، فرهنگهایی هستند که با استناد به اشعار شاعران به | با نگاه به گذشته با سه نوع فرهنگ به طور کلی روبرو میشویم: 1. مولفانی که بخشی از کتاب خود را به لغت اختصاص دادهاند، همچون معیار «جمالی و مفتاح ابواسحاقی» که در چهار بخش عروض، قوافی، بدیع و لغت نوشته شده است. 2. فرهنگهایی که به لغت پرداختهاند، ولیکن هیچ شاهد مثال شعری از آثار ادبی ذکر نکردهاند. معروفترین این فرهنگها «برهان قاطع» میباشد که در نوع خود ارزش بالایی دارد. 3. مهمترین و با ارزشمندترین نوع که بیشتر فرهنگنویسان در این مقوله جای میگیرد، فرهنگهایی هستند که با استناد به اشعار شاعران به تألیف فرهنگ خود پرداختهاند. در گذر زمان مولفان اخیر به تکمیل و نقد آثار فرهنگی پیش از خود پرداختهاند و بدین ترتیب در دوران اخیر با فرهنگهای لغت مفصلی روبرو هستیم. اوج این فرهنگنویسی را باید در فرهنگهایی چون «جهانگیری»، «سروری»، «فرهنگ رشیدی و انجمن آرا» دید، زیرا این فرهنگها هم از نظر شمول واژگان، واژههای بیشتری نسبت به دیگر فرهنگها دارند و دیگر اینکه با افق دید وسیعتری به نقد فرهنگهای پیش از خود پرداختهاند و خواننده با خواندن این فرهنگها، با فضای فرهنگهای گذشته آشنا میگردد و خود را بینیاز از دیگر فرهنگها میبیند. | ||
متاسفانه وجود اختلاف نسخ گوناگون در دیوان شاعران، فرهنگنویسان در برخی موارد به اشتباه افکنده و با نوشتن شاهد مثالهای شعری نادرست، برخی واژههای نادرست با مثالهای اشتباه در فرهنگها و زبان ساخته شده است؛ به عنوان مثال تردیدی نیست، دهها هزار غلط و خردهای که در لغتنامه دهخدا وجود دارد به همین مقوله نیز باز میگردد که علامه به همراه همکارانش از فرهنگها با امکانات ناچیز آن زمان به نقل پرداختهاند. البته در نگاه دیگر همین فرهنگها بهترین منبع و ابزار برای مصحح در تصحیح دیوان شاعران در برخی ابیات بوده است. خوشبختانه تصحیحات عالمانه استادان امروز در دیوان شاعران، فضا را برای مصحح فرهنگ هموارتر کرده است تا بهتر و دقیقتر اشتباهات و نگاههای متفاوت فرهنگنویسان را در اختیار خواننده قرار دهد. | متاسفانه وجود اختلاف نسخ گوناگون در دیوان شاعران، فرهنگنویسان در برخی موارد به اشتباه افکنده و با نوشتن شاهد مثالهای شعری نادرست، برخی واژههای نادرست با مثالهای اشتباه در فرهنگها و زبان ساخته شده است؛ به عنوان مثال تردیدی نیست، دهها هزار غلط و خردهای که در لغتنامه دهخدا وجود دارد به همین مقوله نیز باز میگردد که علامه به همراه همکارانش از فرهنگها با امکانات ناچیز آن زمان به نقل پرداختهاند. البته در نگاه دیگر همین فرهنگها بهترین منبع و ابزار برای مصحح در تصحیح دیوان شاعران در برخی ابیات بوده است. خوشبختانه تصحیحات عالمانه استادان امروز در دیوان شاعران، فضا را برای مصحح فرهنگ هموارتر کرده است تا بهتر و دقیقتر اشتباهات و نگاههای متفاوت فرهنگنویسان را در اختیار خواننده قرار دهد. | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
این فرهنگ اثر [[هدایت، رضاقلی|رضاقلی خان هدایت]] معروف به للهباشی شاعر و محقق و نابغه دوره قاجاری، منبع ارزشمندی برای بررسی نقدهای مولفان پیش از او و داوریهای این نویسنده درباره فرهنگهای پیش از خود است. متاسفانه بسیاری از نکات این فرهنگ از نگاه فرهنگنویسان و لغتنامه دورمانده است یا به مولف «فرهنگ آنندراج» نسبت داده شده است. | این فرهنگ اثر [[هدایت، رضاقلی|رضاقلی خان هدایت]] معروف به للهباشی شاعر و محقق و نابغه دوره قاجاری، منبع ارزشمندی برای بررسی نقدهای مولفان پیش از او و داوریهای این نویسنده درباره فرهنگهای پیش از خود است. متاسفانه بسیاری از نکات این فرهنگ از نگاه فرهنگنویسان و لغتنامه دورمانده است یا به مولف «فرهنگ آنندراج» نسبت داده شده است. | ||
تردیدی نیست که امروزه فرهنگنویسی خود یک شاخه جداگانه علمی به شمار میرود و فرهنگنویسان بایستی با مباحث زبانشناختی و ادبیات قدیم آشنایی دقیق داشته باشند و هنوز برای رسیدن به یک دیدگاه جامع بین فرهنگنویسان زمان لازم است و متأسفانه همچنان سلیقههای شخصی در کار تصحیح و | تردیدی نیست که امروزه فرهنگنویسی خود یک شاخه جداگانه علمی به شمار میرود و فرهنگنویسان بایستی با مباحث زبانشناختی و ادبیات قدیم آشنایی دقیق داشته باشند و هنوز برای رسیدن به یک دیدگاه جامع بین فرهنگنویسان زمان لازم است و متأسفانه همچنان سلیقههای شخصی در کار تصحیح و تألیف فرهنگ دخیل است. | ||
با تمام این مشکلات باید اذعان کرد که در تصحیح این فرهنگ سعی شده تصحیحی متفاوت با کار مصححان قدیم صورت گیرد و از جمله این کارها استفاده از دقیقترین منابع مورد تایید و وثوق استادان فرهنگ و ادب پارسی است. همچنین، بیش از ده هزار شاهد مثال شعری از متون نظم و نثر برای واژهها، جدا از واژههای در متن کتاب در پانوشت براساس معتبرترین تصحیحها آورده شده تا خواننده منبع غنیتری از مثالهای شعری برای آشنایی با گنجینه واژههای فارسی داشته باشد. دیگر آنکه در فرهنگها در معنی برخی واژها مولفان به دلیل ناآشنایی با زبان باستان به خرافات و باور عامه روی میآوردند که «انجمن آرا» نیز این مقوله مستثنی نبوده است.<ref>[https://literaturelib.com/books/3744 پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref> | با تمام این مشکلات باید اذعان کرد که در تصحیح این فرهنگ سعی شده تصحیحی متفاوت با کار مصححان قدیم صورت گیرد و از جمله این کارها استفاده از دقیقترین منابع مورد تایید و وثوق استادان فرهنگ و ادب پارسی است. همچنین، بیش از ده هزار شاهد مثال شعری از متون نظم و نثر برای واژهها، جدا از واژههای در متن کتاب در پانوشت براساس معتبرترین تصحیحها آورده شده تا خواننده منبع غنیتری از مثالهای شعری برای آشنایی با گنجینه واژههای فارسی داشته باشد. دیگر آنکه در فرهنگها در معنی برخی واژها مولفان به دلیل ناآشنایی با زبان باستان به خرافات و باور عامه روی میآوردند که «انجمن آرا» نیز این مقوله مستثنی نبوده است.<ref>[https://literaturelib.com/books/3744 پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref> | ||