اصول فلسفه و روش رئالیسم (صدرا): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (added Category:آثار مرتضی مطهری using HotCat) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
}} | }} | ||
'''اصول فلسفه و روش | '''اصول فلسفه و روش رئالیسم'''، از آثار نوشتاری [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه سید محمدحسین طباطبایى]]، به زبان فارسی است که با شرح و توضیحات [[مطهری، مرتضی|استاد شهید مرتضى مطهرى]] از سوی انتشارات صدرا منتشر شده است. | ||
ازآنجاکه | ازآنجاکه متن اصلی کتاب [[اصول فلسفه رئالیسم (سید هادی خسروشاهی)|اصول فلسفه و روش رئالیسم]] و نیز [[اصول فلسفه و روش رئالیسم|متن اصلی کتاب]] همراه با پاورقی‌ها و توضیحات استاد مطهری و همچنین ترجمه عربی [[أصول الفلسفة|اصول فلسفه و روش رئالیسم]] قبلا معرفی شده، در اینجا فقط ویژگی‌های نسخه حاضر و برخی مطالب که در کتاب‌شناسی‌های مذکور نیامده، بیان می‌شود. | ||
اثر حاضر شامل 5 جلد و 14 مقاله به این ترتیب است: | اثر حاضر شامل 5 جلد و 14 مقاله به این ترتیب است: | ||
==فلسفه چیست؟== | |||
==فلسفه | فلسفه، موجودات واقعى را از موجودات پندارى جدا می‌کند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64490?pageNumber=37&viewType=pdf ر.ک: متن کتاب، ج1، ص37]</ref>. | ||
فلسفه، موجودات واقعى را از موجودات پندارى جدا می‌کند | |||
==فلسفه و سفسطه ( | ==فلسفه و سفسطه (رئالیسم و ایده‌آلیسم)== | ||
[[سقراط]] و [[افلاطون]] و [[ارسطو]] مغالطههاى سوفسطائیان را | [[سقراط]] و [[افلاطون]] و [[ارسطو]] مغالطههاى سوفسطائیان را آشکار ساختند و ثابت کردند که انسان میتواند حقیقت را بشناسد و قواعد منطق به همین منظور تدوین شد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64490?pageNumber=57&viewType=pdfر.ک: همان، ص57]</ref>. | ||
==علم و ادراک== | ==علم و ادراک== | ||
چون صورت | چون صورت ادراکى ما خواص عمومى ماده (انقسام، عدم انطباق بزرگ به کوچک) را ندارد، مادى نیست<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64490?pageNumber=99&viewType=htmlر.ک: همان، ص99]</ref>. | ||
== | ==علم و معلوم (ارزش معلومات)== | ||
اصل امتناع تناقض | خطا در احکام عقلیه به‌واسطه مداخله قوه خیال است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64490?pageNumber=214&viewType=htmlر.ک: همان، ص214]</ref>. | ||
==پیدایش کثرت در ادراکات== | |||
اصل امتناع تناقض تکیه‌گاه تمام احکام بدیهى و نظرى ذهن است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64490?volumeNumber=2&pageNumber=123&viewType=htmlر.ک: همان، ص123]</ref>. | |||
==ادراکات اعتبارى== | |||
انسان میتواند هر سبک اجتماعى را که روزى خوب شمرده روز دیگر بد بشمارد، ولى نمیتواند از اصل اجتماع صرف نظر نموده و یا اصل خوبى و بدى را فراموش نماید<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64490?volumeNumber=2&pageNumber=200&viewType=pdfر.ک: همان، ج2، ص200]</ref>. | |||
==واقعیت و هستی اشیاء== | |||
تا ذهن را نشناسیم نمیتوانیم فلسفه داشته باشیم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64490?volumeNumber=3&pageNumber=10&viewType=html&query=%D8%AA%D8%A7%20%D8%B0%D9%87%D9%86%20%D8%B1%D8%A7ر.ک: همان، ج3، ص10]</ref>. | |||
==ضرورت و امکان== | |||
در مسئله «جبر و اختیار» چه از جنبه فلسفى و چه از جنبه کلامى و چه از جنبه اخلاقى وارد شویم، نظر صحیح همانا نظریه «امر بین امرین» است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64490?volumeNumber=3&pageNumber=183&viewType=pdfر.ک: همان، ص183]</ref>. | |||
==علت و معلول== | ==علت و معلول== | ||
علت | علت فاعلى، قطع نظر از علت غایى، فاعل بالقوه است نه بالفعل، و ناقص است نه کامل و با علت غایى است که فاعل تمام و علت تامّه می‌شود<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3325?volumeNumber=3&pageNumber=255&viewType=html&query=%D8%B9%D9%84%D8%AA%20%D9%81%D8%A7%D8%B9%D9%84%D9%89%20%D9%82%D8%B7%D8%B9%20%D9%86%D8%B8%D8%B1ر.ک: همان، ص255]</ref>. | ||
== قوه و فعل ، امکان و فعلیت == | |||
==قوه و فعل ، امکان و فعلیت== | |||
==قِدَم و حدوث == | هیچ چیز بدون استعداد قبلى به وجود نمیآید<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3325?volumeNumber=4&pageNumber=15&viewType=html&query=%D9%87%D9%8A%DA%86%20%DA%86%D9%8A%D8%B2%20%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D8%AF%20%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%89ر.ک: همان، ج4، ص15]</ref>. | ||
در سلسله حوادث مادى هر حادثهاى | |||
==وحدت و | ==قِدَم و حدوث== | ||
هر وحدتی، وحدت عددى | در سلسله حوادث مادى هر حادثهاى که معلول علت تامّه خود میباشد نسبت به علت تامّه خود حدوث علّى داشته و علت نامبرده نسبت به آن، قدیم علّى (نه زمانى) است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3325?volumeNumber=4&pageNumber=266&viewType=html&query=%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%87%20%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%AF%D8%AB%20%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%89ر.ک: همان، ص266]</ref>. | ||
== | |||
وجود | ==وحدت و کثرت== | ||
هر وحدتی، وحدت عددى نیست، بلکه وحدت عددى یکى از افراد وحدت است و وحدت و کثرت، اقسامى دارد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64490?volumeNumber=4&pageNumber=142&viewType=pdfر.ک: همان، ص142]</ref>. | |||
==مهیت، جوهر، عرض== | |||
وجود به‌خودى‌خود وجود است و ماهیت به‌واسطه وجود داراى وجود<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64490?volumeNumber=4&pageNumber=150&viewType=html&query=%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF%20%D8%A8%D9%87%20%D8%AE%D9%88%D8%AF%D9%89%20%D8%AE%D9%88%D8%AF%20%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA%20%D9%88%20%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%8A%D8%AA%20%D8%A8%D9%87%20%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%87%20%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF%20%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%89%20%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AFر.ک: همان، ص150]</ref>. | |||
==خداى جهان و جهان== | ==خداى جهان و جهان== | ||
علت فاعلى | علت فاعلى باید داراى کمالى باشد که به معلول خود می‌دهد؛ پس بخشاینده هستى همه کمالات هستى را داراست<ref> [https://noorlib.ir/book/view/64490?volumeNumber=5&pageNumber=163&viewType=pdfر.ک: همان، ج5، ص163]</ref>. | ||
==پانویس== | |||
<references/> | |||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
متن کتاب. | |||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۹: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:مقالات آبان 01 خردمند]] | [[رده:مقالات آبان 01 خردمند]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده آبان 01]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1401]] | [[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1401]] | ||
نسخهٔ ۱۰ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۳۹
| اصول فلسفه و روش رئالیسم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مطهری، مرتضی (نويسنده) |
| ناشر | صدرا |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| چاپ | 1 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اصول فلسفه و روش رئالیسم، از آثار نوشتاری علامه سید محمدحسین طباطبایى، به زبان فارسی است که با شرح و توضیحات استاد شهید مرتضى مطهرى از سوی انتشارات صدرا منتشر شده است.
ازآنجاکه متن اصلی کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم و نیز متن اصلی کتاب همراه با پاورقی‌ها و توضیحات استاد مطهری و همچنین ترجمه عربی اصول فلسفه و روش رئالیسم قبلا معرفی شده، در اینجا فقط ویژگی‌های نسخه حاضر و برخی مطالب که در کتاب‌شناسی‌های مذکور نیامده، بیان می‌شود.
اثر حاضر شامل 5 جلد و 14 مقاله به این ترتیب است:
==فلسفه چیست؟==
فلسفه، موجودات واقعى را از موجودات پندارى جدا می‌کند[۱].
فلسفه و سفسطه (رئالیسم و ایده‌آلیسم)
سقراط و افلاطون و ارسطو مغالطههاى سوفسطائیان را آشکار ساختند و ثابت کردند که انسان میتواند حقیقت را بشناسد و قواعد منطق به همین منظور تدوین شد[۲].
علم و ادراک
چون صورت ادراکى ما خواص عمومى ماده (انقسام، عدم انطباق بزرگ به کوچک) را ندارد، مادى نیست[۳].
علم و معلوم (ارزش معلومات)
خطا در احکام عقلیه به‌واسطه مداخله قوه خیال است[۴].
پیدایش کثرت در ادراکات
اصل امتناع تناقض تکیه‌گاه تمام احکام بدیهى و نظرى ذهن است[۵].
ادراکات اعتبارى
انسان میتواند هر سبک اجتماعى را که روزى خوب شمرده روز دیگر بد بشمارد، ولى نمیتواند از اصل اجتماع صرف نظر نموده و یا اصل خوبى و بدى را فراموش نماید[۶].
واقعیت و هستی اشیاء
تا ذهن را نشناسیم نمیتوانیم فلسفه داشته باشیم[۷].
ضرورت و امکان
در مسئله «جبر و اختیار» چه از جنبه فلسفى و چه از جنبه کلامى و چه از جنبه اخلاقى وارد شویم، نظر صحیح همانا نظریه «امر بین امرین» است[۸].
علت و معلول
علت فاعلى، قطع نظر از علت غایى، فاعل بالقوه است نه بالفعل، و ناقص است نه کامل و با علت غایى است که فاعل تمام و علت تامّه می‌شود[۹].
قوه و فعل ، امکان و فعلیت
هیچ چیز بدون استعداد قبلى به وجود نمیآید[۱۰].
قِدَم و حدوث
در سلسله حوادث مادى هر حادثهاى که معلول علت تامّه خود میباشد نسبت به علت تامّه خود حدوث علّى داشته و علت نامبرده نسبت به آن، قدیم علّى (نه زمانى) است[۱۱].
وحدت و کثرت
هر وحدتی، وحدت عددى نیست، بلکه وحدت عددى یکى از افراد وحدت است و وحدت و کثرت، اقسامى دارد[۱۲].
مهیت، جوهر، عرض
وجود به‌خودى‌خود وجود است و ماهیت به‌واسطه وجود داراى وجود[۱۳].
خداى جهان و جهان
علت فاعلى باید داراى کمالى باشد که به معلول خود می‌دهد؛ پس بخشاینده هستى همه کمالات هستى را داراست[۱۴].
پانویس
منابع مقاله
متن کتاب.
وابسته‌ها
اصول فلسفه رئالیسم (سید هادی خسروشاهی)