سنایی، مجدود بن آدم: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' ]]' به ']]') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (۴۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR03480.jpg|بندانگشتی| | [[پرونده:NUR03480.jpg|بندانگشتی|آرامگاه سنایی در شمال شهر غزنی]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |سنایی، مجدود بن آدم | ||
|- | |- | ||
| | |نامهای دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم | ||
سنایی غزنوی | سنایی غزنوی | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" |آدم | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" |465 یا 473ق | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" |غزنین | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |525 یا 545ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" | | ||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" |[[دیوان حکیم سنایی غزنوی بر اساس معتبرترین نسخه‌ها]] | ||
|-class= | |||
|کد | [[حدیقة الحقیقة و شریعة الطریقة]] | ||
|data-type= | |||
[[مکاتیب سنایی]] | |||
|- class="articleCode" | |||
|کد مؤلف | |||
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE03480AUTHORCODE | |||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''ابوالمجد مجدود بن آدم''' (465 یا 473-525 یا 545ق)، معروف به '''سنایی'''، شاعر شیعى و عارف دوره غزنویان در قرن پنجم و ششم. | |||
==ولادت== | |||
سنایی در 465 یا 473ق در غزنین افغانستان متولد شد. | |||
==گرایش به عرفان== | |||
در آغاز جوانى شاعرى دربارى و مداح مسعود بن ابراهیم غزنوى و بهرامشاه بن مسعود بود. ولى بعد از سفر خراسان و اقامت چندساله در آن شهر و ملاقات با مشایخ تصوف در او تغییرى ایجاد شد و کارش به زهد و انزوا و تأمل در حقایق عرفانى کشید بروز شخصیت سنایی از این اوان صورت گرفت و در این دوره است که او به سرودن قصائد معروف خود در زهد و وعظ و عرفان و ایجاد منظومه‌های مشهور پرداخت. | |||
وى در طریقت مرید شیخ ابویوسف یعقوب همدانى بود. مولانا جلال‌الدین رومى با وجود کمال فضل خود را از متابعان شیخ سنایی میداند اثر سنایی در تغییر سبک شعر فارسى و ایجاد تنوع و تجدد در آن مسلم است. سنایی یکى از بزرگ‌ترین شاعران ایران و معروف‌ترین شاعر تصوف و بنیان‌گذار این فن است. وى بعد از بازگشت از سفر مکه، مدتى در بلخ بسر برد و از آنجا به سرخس و مرو و نیشابور رفت و هرجا چندى در سایه تعهد و نیکو داشت بزرگان علم و روساى محل بسر می‌برد. | |||
در آغاز کار که شاعر مداح بود، روش شاعران دوره اول غزنوى خاصه عنصرى و فرخى را تقلید می‌کرد؛ و در دوره دوم که دوره تغییر حال و تکامل معنوى اوست، آثار او پر است از معارف و حقایق عرفانى و حکمى و اندیشه‌های دینى و زهد و وعظ و ترک و تمثیلات تعلیمى که با بیانى شیوا و استوار ادا شده است. | |||
==مهارت در شعر== | |||
وى براى اثبات مقاصد خود و اصطلاحات وافر علمى از علوم مختلف زمان که در همه آن‌ها صاحب اطلاع بوده، آراسته است و به همین سبب بسیارى از ابیات او دشوار و محتاج شرح و تفسیر شده است. این روش که سنایی در پیش گرفت مبدأ و تحول بزرگى در شعر فارسى و یکى از علل انصراف شعر از امور ساده و توضیحات عادى و توجه آنان به مسائل مشکل‌تر و سرودن قصاید طولانى در زهد، وعظ، حکمت، عرفان و اخلاق شده است. | |||
==مذهب سنایی== | |||
سنايى همانند بسيارى از همشهریانش بر مذهب ابو حنيفه نعمان بن ثابت (٨٠-١٥٠ ه.ق) بود. ستایش خلفای چهار گانه و احترام هریک از ایشان در حدیقۀ سنایی آمده است. اما در همین کتاب و در میان همین ستایش نامه‌ها می توان به ارادت وی به خاندان پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) و فرزندان وی پی برد. او سخت گیری و تعصّب دینی را تقبيح می کند و زشت می‌انگارد و رهایی را در روی آوردن به دين وراه حقيقى كه راه قرآن و پيامبر(ص)است میداند و مسلمانان را از پرداختن به اختلافات مذهیی نھی می کند. سنایی خود نیز اگرچه در ابتدای زند گی مطابق سنتهای خانواد گی به پیروی از مذهب ابو حنیفه منسوب است، اما در طول دوران زند گی و تغییرات و انقلابات روحی که بعدها دچار آن شد، بی تعصبی در دین و تساهل و تسامح مذهبی را پیشه می‌کند.<ref> ر.ک: حسینی، مریم، ص 8</ref> | |||
==شاعران معاصر سنایی== | |||
از شعراى معاصر وى: مسعود سعد سلمان، عثمان مختارى، سید حسن غزنوى، معزى، انورى، سوزنى را می‌توان نام برد. | |||
==وفات== | |||
او در سال 525 یا 545ق در غزنین درگذشت. | |||
==آثار== | |||
# حدیقة الحقیقة و شریعة الطریقة؛ | |||
# سیر العباد؛ | |||
# دیوان؛ | |||
# کارنامه بلخ؛ | |||
# تحریمه القلم؛ | |||
# مکاتیب سنایی. | |||
از آثار منسوب به او: | |||
# طریق التحقیق؛ | |||
# عقل نامه؛ | |||
# عشق نامه؛ | |||
# سنائى آباد<ref>نصیری، محمدرضا، ج3، ص256</ref>. | |||
==پانویس == | |||
<references/> | |||
==منابع مقاله== | |||
#نصیری، محمدرضا، اثر آفرینان: زندگی‌نامه نام‌آوران فرهنگی ایران (از آغاز تا 1300ش)، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران، چاپ دوم، 1384 | |||
#حسینی، مریم، گلگشتی در شعر و اندیشۀ سنایی: گزیده‌ای از حدیقة الحقیقة، سیر العباد، غزلیات و قصیده‌های سنایی، تهران، انتشارات سمت، 1400 | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[دیوان حکیم سنایی غزنوی بر اساس معتبرترین نسخه‌ها]] | |||
[[دیوان حکیم ابوالمجد مجدود بن آدم سنائی غزنوی]] | |||
[[حدیقة الحقیقة و شریعة الطریقة]] | |||
[[ | |||
[[ | [[سير العباد الی المعاد]] | ||
[[ | [[مثنوی طریق التحقیق]] | ||
[[مکاتیب سنایی]] | [[مکاتیب سنایی]] | ||
[[ | [[طریق التحقیق]] | ||
[[ | [[گزیده اشعار حدیقه سنایی غزنوی]] | ||
[[ | [[برگزیده اشعار سنایی]] | ||
[[ | [[حدیقة الحقیقة و شریعة الطریقة (فخری نامه)]] | ||
[[ | [[شرح عبداللطيف عباسی بر حديقه سنايی]] | ||
[[ | [[غزل‌های حکيم سنايي غزنوي (بر اساس شش نسخه کهن خطی)]] | ||
[[ | [[حديقة الحقيقة و شريعة الطريقة (ويرايش جديد)]] | ||
[[ | [[گزيده حديقة الحقيقة]] | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:شاعران]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۳:۴۸
| نام | سنایی، مجدود بن آدم |
|---|---|
| نامهای دیگر | سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم
سنایی غزنوی |
| نام پدر | آدم |
| متولد | 465 یا 473ق |
| محل تولد | غزنین |
| رحلت | 525 یا 545ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | دیوان حکیم سنایی غزنوی بر اساس معتبرترین نسخه‌ها |
| کد مؤلف | AUTHORCODE03480AUTHORCODE |
ابوالمجد مجدود بن آدم (465 یا 473-525 یا 545ق)، معروف به سنایی، شاعر شیعى و عارف دوره غزنویان در قرن پنجم و ششم.
ولادت
سنایی در 465 یا 473ق در غزنین افغانستان متولد شد.
گرایش به عرفان
در آغاز جوانى شاعرى دربارى و مداح مسعود بن ابراهیم غزنوى و بهرامشاه بن مسعود بود. ولى بعد از سفر خراسان و اقامت چندساله در آن شهر و ملاقات با مشایخ تصوف در او تغییرى ایجاد شد و کارش به زهد و انزوا و تأمل در حقایق عرفانى کشید بروز شخصیت سنایی از این اوان صورت گرفت و در این دوره است که او به سرودن قصائد معروف خود در زهد و وعظ و عرفان و ایجاد منظومه‌های مشهور پرداخت.
وى در طریقت مرید شیخ ابویوسف یعقوب همدانى بود. مولانا جلال‌الدین رومى با وجود کمال فضل خود را از متابعان شیخ سنایی میداند اثر سنایی در تغییر سبک شعر فارسى و ایجاد تنوع و تجدد در آن مسلم است. سنایی یکى از بزرگ‌ترین شاعران ایران و معروف‌ترین شاعر تصوف و بنیان‌گذار این فن است. وى بعد از بازگشت از سفر مکه، مدتى در بلخ بسر برد و از آنجا به سرخس و مرو و نیشابور رفت و هرجا چندى در سایه تعهد و نیکو داشت بزرگان علم و روساى محل بسر می‌برد.
در آغاز کار که شاعر مداح بود، روش شاعران دوره اول غزنوى خاصه عنصرى و فرخى را تقلید می‌کرد؛ و در دوره دوم که دوره تغییر حال و تکامل معنوى اوست، آثار او پر است از معارف و حقایق عرفانى و حکمى و اندیشه‌های دینى و زهد و وعظ و ترک و تمثیلات تعلیمى که با بیانى شیوا و استوار ادا شده است.
مهارت در شعر
وى براى اثبات مقاصد خود و اصطلاحات وافر علمى از علوم مختلف زمان که در همه آن‌ها صاحب اطلاع بوده، آراسته است و به همین سبب بسیارى از ابیات او دشوار و محتاج شرح و تفسیر شده است. این روش که سنایی در پیش گرفت مبدأ و تحول بزرگى در شعر فارسى و یکى از علل انصراف شعر از امور ساده و توضیحات عادى و توجه آنان به مسائل مشکل‌تر و سرودن قصاید طولانى در زهد، وعظ، حکمت، عرفان و اخلاق شده است.
مذهب سنایی
سنايى همانند بسيارى از همشهریانش بر مذهب ابو حنيفه نعمان بن ثابت (٨٠-١٥٠ ه.ق) بود. ستایش خلفای چهار گانه و احترام هریک از ایشان در حدیقۀ سنایی آمده است. اما در همین کتاب و در میان همین ستایش نامه‌ها می توان به ارادت وی به خاندان پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) و فرزندان وی پی برد. او سخت گیری و تعصّب دینی را تقبيح می کند و زشت می‌انگارد و رهایی را در روی آوردن به دين وراه حقيقى كه راه قرآن و پيامبر(ص)است میداند و مسلمانان را از پرداختن به اختلافات مذهیی نھی می کند. سنایی خود نیز اگرچه در ابتدای زند گی مطابق سنتهای خانواد گی به پیروی از مذهب ابو حنیفه منسوب است، اما در طول دوران زند گی و تغییرات و انقلابات روحی که بعدها دچار آن شد، بی تعصبی در دین و تساهل و تسامح مذهبی را پیشه می‌کند.[۱]
شاعران معاصر سنایی
از شعراى معاصر وى: مسعود سعد سلمان، عثمان مختارى، سید حسن غزنوى، معزى، انورى، سوزنى را می‌توان نام برد.
وفات
او در سال 525 یا 545ق در غزنین درگذشت.
آثار
- حدیقة الحقیقة و شریعة الطریقة؛
- سیر العباد؛
- دیوان؛
- کارنامه بلخ؛
- تحریمه القلم؛
- مکاتیب سنایی.
از آثار منسوب به او:
- طریق التحقیق؛
- عقل نامه؛
- عشق نامه؛
- سنائى آباد[۲].
پانویس
منابع مقاله
- نصیری، محمدرضا، اثر آفرینان: زندگی‌نامه نام‌آوران فرهنگی ایران (از آغاز تا 1300ش)، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران، چاپ دوم، 1384
- حسینی، مریم، گلگشتی در شعر و اندیشۀ سنایی: گزیده‌ای از حدیقة الحقیقة، سیر العباد، غزلیات و قصیده‌های سنایی، تهران، انتشارات سمت، 1400