فروغی، محمدعلی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۲۶

فروغی، محمدعلی

نام	فروغی، محمدعلی
نام‌های دیگر	ذکاءالملک
نام پدر	محمدحسین ادیب
متولد	1254 ش
محل تولد	تهران
رحلت	1321 ش
اساتید	ميرزا محمدحسين فروغى پدرش کمال‌الملک
برخی آثار	فن سماع طبیعی سیر حکمت در اروپا به ضمیمه گفتار در روش راه بردن عقل رباعیات عمر خیام نیشابوری، متن درست و کامل رباعیات خیام مقابله
کد مؤلف	AUTHORCODE05892AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، فروغی (ابهام زدایی) را ببینید.

محمدعلى فروغى (1254-1321ق)، نویسنده، ادیب، مترجم و روشنفکر، سیاستمدار، دیپلمات، نماینده، نخست وزیر، وزیر، روزنامه‌نگار، تاریخ‌دان، فراماسونر، نوه محمدمهدى ارباب اصفهانى

ولادت

محمدعلی فرزند محمدحسین ذکاءالملک اول (1294 - 1361ق)، به سال ۱۲۵۴ خورشیدی در تهران چشم به جهان گشود. پدرش یعنی محمدحسین خان اهل اصفهان و در آنجا متولد شده بود. مرحوم استاد جلال همایی درباره شرح زندگی این خاندان مطالبی نوشته و تاکید کرده است که محمدعلی خان فروغی فرزند محمدحسین خان بن آقا مهدی ارباب بوده است. آنها خانوادگی در عین تجارت اهل علم و فضل بوده‌اند.

تحصیلات

تحصیلات خود را از پنج سالگى نزد پدر آغاز کرد و ظرف مدت هفت سال کلیات زبان‌هاى فارسى، عربى و فرانسه را آموخت و از علوم جدید نیز بهره گرفت. بعد از آن وارد مدرسه دارالفنون شد و به تحصیل در رشته طب پرداخت، اما پس از چندى به علت علاقه به فلسفه و ادبیات، در این دو زمینه مشغول به فعالیت شد. چندى نیز در مدرسه صدر به تکمیل تحصیلات پرداخت. بعد از اینکه پدرش هفته‌نامه «تربیب» را انتشار داد، محمدعلى به‌عنوان سردبیر، نویسنده و مترجم هفته‌نامه مقالاتى در آن نوشت.

پس از تأسیس مدرسه علوم سیاسى در ابتدا به‌عنوان مترجم و سپس به‌عنوان استاد و معاون مدرسه به خدمت پرداخت. بعد از درگذشت محمدحسین فروغى، محمدعلى ملقب به ذکاء الملک شد و ریاست مدرسه علوم سیاسى را به عهده گرفت. فروغى در طى زندگانى سیاسى خود چند بار به وکالت مجلس و سفارت رسید و چندین بار وزیر و نخست‌وزیر شد.

پدر فروغی از معاریف فرهنگی زمان خود به شمار می‌رفت که تحت تأثیر میرزا ملکم خان از پیشکسوتان ترویج فرهنگ غربی و فراماسونری در ایران به شمار می‌رود. محمدعلی فروغی مشوّق احمدشاه قاجار برای استعفا بود و در به قدرت رسیدن رضاخان و تأسیس سلسله پهلوی، نقشی اساسی ایفا کرد. او نخستین رییس الوزرای رضاخان بود که شانزده سال بعد نیز برای اولین بار تاج پادشاهی را بر سر محمدرضا پهلوی نهاد. فروغی معتمدترین شخصیت سیاسی ایران از نظر دربار لندن جهت پیشبرد سیاست‌های استعماری بریتانیا در ایران محسوب می‌شد. او در تمام مراحل سیاست‌های ضداسلامی خود و رضاخان، مورد حمایت مستقیم انگلیس قرار داشت.

وفات

محمدعلی فروغی سرانجام در 5 آذر 1321 ش، در 67 سالگی، هنگامی که وزیر دربار محمدرضا پهلوی بود، بر اثر سکته قلبی در تهران درگذشت و در ابن بابویه به خاک سپرده شد.

آثار

آئین سخنورى در فن خطابه؛
حکمت سقراط؛
تاریخ ملل مشرق؛
ترجمه اصول علم ثروت؛
سیر حکمت در اروپا؛
تاریخ سلاطین ساسانى؛
ترجمه فهرست رجال بزرگ ممالیک.

وى به تصحیح و تحقیق آثار زیر نیز همت نهاده است:

فن سماع طبیعى؛
بوستان سعدى از روى قدیم‌ترین نسخه‌هاى موجود؛
کلیات سعدى؛
رباعیات عمر خیام نیشابورى، متن درست و کامل رباعیات خیام.

منابع مقاله

اثرآفرینان، دکتر محمدرضا نصیرى، جلد چهارم، ص 285 - 286.

وابسته‌ها

کلیات سعدی

فن سماع طبیعی

فرهنگ نفیسی

سیاست‌نامه ذکاءالملک: مقاله‌ها، نامه‌ها و سخنرانی‌های سیاسی محمدعلی فروغی

تاریخ مختصر دولت قدیم روم

سیر حکمت در اروپا به ضمیمه گفتار در روش راه بردن عقل

بوستان سعدي از روي قديمترين نسخه‌های موجود

رباعیات عمر خیام نیشابوری، متن درست و کامل رباعیات خیام

کلیات سعدی: گلستان، بوستان، غزلیات، قصائد، قطعات و رسائل از روی قدیمیترین نسخه‌های موجود

قصاید سعدی

غزلیات سعدی: طیبات، بدایع، خواتیم، غزلیات قدیم، ترجیعات، ملمعات، رباعیات، با استفاده از نسخه تصحیح شده محمد علی فروغی (ذکاء الملک)

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+<div class="wikiInfo">
 [[پرونده:NUR05892.jpg|بندانگشتی|فروغی، محمدعلی]]
 {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
 |-
-! نام!! data-type='authorName'|فروغی، محمدعلی
+! نام!! data-type="authorName" |فروغی، محمدعلی
 |-
-|نام های دیگر
+|نام‌های دیگر
-|data-type='authorOtherNames'| ذکاءالملک
+| data-type="authorOtherNames" | ذکاءالملک
 |-
 |نام پدر
-|data-type='authorfatherName'|
+| data-type="authorfatherName" |محمدحسین ادیب
 |-
 |متولد
-|data-type='authorbirthDate'|1254 هـ.ش
+| data-type="authorbirthDate" |1254 ش
 |-
 |محل تولد
-|data-type='authorBirthPlace'|
+| data-type="authorBirthPlace" |تهران
 |-
 |رحلت
-|data-type='authorDeathDate'|1321 هـ.ش
+| data-type="authorDeathDate" |1321 ش
 |-
 |اساتید
-|data-type='authorTeachers'|
+| data-type="authorTeachers" |ميرزا محمدحسين فروغى پدرش
+کمال‌الملک
 |-
 |برخی آثار
-|data-type='authorWritings'|[[فن سماع طبیعی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم
+| data-type="authorWritings" |[[فن سماع طبیعی]]
-[[سیر حکمت در اروپا به ضمیمه گفتار در روش راه بردن عقل]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[سیر حکمت در اروپا به ضمیمه گفتار در روش راه بردن عقل]]
-[[رباعیات عمر خیام نیشابوری، متن درست و کامل رباعیات خیام]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقابله
+[[رباعیات عمر خیام نیشابوری، متن درست و کامل رباعیات خیام]] مقابله
-|-class='articleCode'
+|- class="articleCode"
-|کد مولف
+|کد مؤلف
-|data-type='authorCode'|AUTHORCODE5892AUTHORCODE
+| data-type="authorCode" |AUTHORCODE05892AUTHORCODE
 |}
 </div>
+{{کاربردهای دیگر|فروغی (ابهام زدایی)}}
+'''محمدعلى فروغى''' (1254-1321ق)، نویسنده، ادیب، مترجم و روشنفکر، سیاستمدار، دیپلمات، نماینده، نخست وزیر، وزیر، روزنامه‌نگار، تاریخ‌دان، فراماسونر، نوه محمدمهدى ارباب اصفهانى
+== ولادت ==
+محمدعلی فرزند محمدحسین ذکاءالملک اول (1294 - 1361ق)، به سال ۱۲۵۴ خورشیدی در تهران چشم به جهان گشود. پدرش یعنی محمدحسین خان اهل اصفهان و در آنجا متولد شده بود. مرحوم استاد [[همایی، جلال‌الدین|جلال همایی]] درباره شرح زندگی این خاندان مطالبی نوشته و تاکید کرده است که محمدعلی خان فروغی فرزند محمدحسین خان بن آقا مهدی ارباب بوده است. آنها خانوادگی در عین تجارت اهل علم و فضل بوده‌اند.
-«محمدعلى فروغى»، ذكاء الملك فرزند محمدحسين اديب (1294 - 1361ق)، نويسنده، اديب، مترجم و دانشمند ايرانى است.
+== تحصیلات ==
+تحصیلات خود را از پنج سالگى نزد پدر آغاز کرد و ظرف مدت هفت سال کلیات زبان‌هاى فارسى، عربى و فرانسه را آموخت و از علوم جدید نیز بهره گرفت. بعد از آن وارد مدرسه دارالفنون شد و به تحصیل در رشته طب پرداخت، اما پس از چندى به علت علاقه به فلسفه و ادبیات، در این دو زمینه مشغول به فعالیت شد. چندى نیز در مدرسه صدر به تکمیل تحصیلات پرداخت. بعد از اینکه پدرش هفته‌نامه «تربیب» را انتشار داد، محمدعلى به‌عنوان سردبیر، نویسنده و مترجم هفته‌نامه مقالاتى در آن نوشت.
-تحصيلات خود را از پنج سالگى نزد پدر آغاز كرد و ظرف مدت هفت سال كليات زبان‌هاى فارسى، عربى و فرانسه را آموخت و از علوم جديد نيز بهره گرفت. بعد از آن وارد مدرسه دارالفنون شد و به تحصيل در رشته طب پرداخت، اما پس از چندى به علت علاقه به فلسفه و ادبيات، در اين دو زمينه مشغول به فعاليت شد. چندى نيز در مدرسه صدر به تكميل تحصيلات پرداخت. بعد از اينكه پدرش هفته‌نامه «تربيب» را انتشار داد، محمدعلى به‌عنوان سردبير، نويسنده و مترجم هفته‌نامه مقالاتى در آن نوشت.
+پس از تأسیس مدرسه علوم سیاسى در ابتدا به‌عنوان مترجم و سپس به‌عنوان استاد و معاون مدرسه به خدمت پرداخت. بعد از درگذشت محمدحسین فروغى، محمدعلى ملقب به ذکاء الملک شد و ریاست مدرسه علوم سیاسى را به عهده گرفت. فروغى در طى زندگانى سیاسى خود چند بار به وکالت مجلس و سفارت رسید و چندین بار وزیر و نخست‌وزیر شد.
-پس از تأسيس مدرسه علوم سياسى در ابتدا به‌عنوان مترجم و سپس به‌عنوان استاد و معاون مدرسه به خدمت پرداخت. بعد از درگذشت محمدحسين فروغى، محمدعلى ملقب به ذكاء الملك شد و رياست مدرسه علوم سياسى را به عهده گرفت. فروغى در طى زندگانى سياسى خود چند بار به وكالت مجلس و سفارت رسيد و چندين بار وزير و نخست‌وزير شد. وى در تهران درگذشت و در ابن بابويه به خاك سپرده شد.
+پدر فروغی از معاریف فرهنگی زمان خود به شمار می‌رفت که تحت تأثیر میرزا ملکم خان از پیشکسوتان ترویج فرهنگ غربی و فراماسونری در ایران به شمار می‌رود. محمدعلی فروغی مشوّق احمدشاه قاجار برای استعفا بود و در به قدرت رسیدن رضاخان و تأسیس سلسله پهلوی، نقشی اساسی ایفا کرد. او نخستین رییس الوزرای رضاخان بود که شانزده سال بعد نیز برای اولین بار تاج پادشاهی را بر سر محمدرضا پهلوی نهاد. فروغی معتمدترین شخصیت سیاسی ایران از نظر دربار لندن جهت پیشبرد سیاست‌های استعماری بریتانیا در ایران محسوب می‌شد. او در تمام مراحل سیاست‌های ضداسلامی خود و رضاخان، مورد حمایت مستقیم انگلیس قرار داشت.
-== آثار:==
+== وفات ==
+ محمدعلی فروغی سرانجام در 5 آذر 1321 ش، در 67 سالگی، هنگامی که وزیر دربار محمدرضا پهلوی بود، بر اثر سکته قلبی در تهران درگذشت و در [[ابن بابویه، محمد بن علی|ابن بابویه]] به خاک سپرده شد.
+== آثار==
+#آئین سخنورى در فن خطابه؛
+#حکمت سقراط؛
+#تاریخ ملل مشرق؛
+#ترجمه اصول علم ثروت؛
+#سیر حکمت در اروپا؛
+#تاریخ سلاطین ساسانى؛
+#ترجمه فهرست رجال بزرگ ممالیک.
-. آئين سخنورى در فن خطابه؛
+وى به تصحیح و تحقیق آثار زیر نیز همت نهاده است:
-. حكمت سقراط؛
+#فن سماع طبیعى؛
+#بوستان سعدى از روى قدیم‌ترین نسخه‌هاى موجود؛
+#کلیات سعدى؛
+#رباعیات عمر خیام نیشابورى، متن درست و کامل رباعیات خیام.
-. تاريخ ملل مشرق؛
+== منابع مقاله ==
-. ترجمه اصول علم ثروت؛
-. سير حكمت در اروپا؛
-. تاريخ سلاطين ساسانى؛
-. ترجمه فهرست رجال بزرگ مماليك.
-وى به تصحيح و تحقيق آثار زير نيز همت نهاده است:
-. فن سماع طبيعى؛
-. بوستان سعدى از روى قديم‌ترين نسخه‌هاى موجود؛
+اثرآفرینان، دکتر [[نصیری، محمدرضا|محمدرضا نصیرى]]، جلد چهارم، ص 285 - 286.
-. كليات سعدى؛
-. رباعيات عمر خيام نيشابورى، متن درست و كامل رباعيات خيام.
-== منابع مقاله ==
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
-اثرآفرينان، دكتر [[نصیری، محمد رضا|محمدرضا نصيرى]]، جلد چهارم، ص 285 - 286.
+[[کلیات سعدی]]
+[[فن سماع طبیعی]]
-== وابسته‌ها ==
+[[فرهنگ نفیسی]]
-[[فرهنگ نفیسی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقدمه نويس
-[[فن سماع طبیعی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم
+[[سیاست‌نامه ذکاءالملک: مقاله‌ها، نامه‌ها و سخنرانی‌های سیاسی محمدعلی فروغی]]
-[[سیر حکمت در اروپا به ضمیمه گفتار در روش راه بردن عقل]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[تاریخ مختصر دولت قدیم روم]]
-[[بوستان سعدي از روي قديمترين نسخه هاي موجود]] / نوع اثر: کتاب / نقش: اهتمام
+[[سیر حکمت در اروپا به ضمیمه گفتار در روش راه بردن عقل]]
-[[کلیات سعدی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مصحح
+[[بوستان سعدي از روي قديمترين نسخه‌های موجود]]
-[[رباعیات عمر خیام نیشابوری، متن درست و کامل رباعیات خیام]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مصحح
+[[رباعیات عمر خیام نیشابوری، متن درست و کامل رباعیات خیام]]
-[[ کلیات سعدی: گلستان، بوستان، غزلیات، قصائد، قطعات و رسائل از روی قدیمیترین نسخه های موجود]] / نوع اثر: کتاب / نقش: اهتمام
+[[کلیات سعدی: گلستان، بوستان، غزلیات، قصائد، قطعات و رسائل از روی قدیمیترین نسخه‌های موجود]]
-[[قصاید سعدی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مصحح
+[[قصاید سعدی]]
-[[غزلیات سعدی: طیبات، بدایع، خواتیم، غزلیات قدیم، ترجیعات، ملمعات، رباعیات، با استفاده از نسخه تصحیح شده محمد علی فروغی (ذکاء الملک)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مصحح
+[[غزلیات سعدی: طیبات، بدایع، خواتیم، غزلیات قدیم، ترجیعات، ملمعات، رباعیات، با استفاده از نسخه تصحیح شده محمد علی فروغی (ذکاء الملک)]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]
+[[رده:ادیبان]]