أفلاطون في الإسلام

أفلاطون في الإسلام
ناشر	دار الأندلس
مکان نشر	لبنان - بيروت
سال نشر	1997م , 1418ق
چاپ	1
موضوع	افلاطون، ???؟ - ???؟ق. م. - نقد و تفسير فلسفه قديم فلسفه يونان فلسفه يونانی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏B‎‏ ‎‏395‎‏ ‎‏/‎‏ب‎‏4‎‏الف‎‏7‎‏ ‎‏1418
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

أفلاطون في الإسلام، نوشته عبدالرحمن بدوی، کتابی است به زبان عربی و با موضوع فلسفه. نویسنده در این اثر به ارائه رساله‌های افلاطون یا رساله‌های منسوب به وی که در قرن‌های سوم و چهارم هجری قمری (نهم و دهم میلادی) به عربی ترجمه شده‌اند، می‌پردازد.

ساختار

کتاب، دارای مقدمه و محتوای مطالب در دو بخش کلی (افلاطون صحیح و افلاطون منحول) است.

گزارش محتوا

نویسنده در مقدمه، متذکر کتاب‌هایی با عناوین «أرسطو عند العرب»، نوشته‌شده در سال 1937م و «أفلوطين عند العرب» و «الأفلاطونية المحدثة عند العرب»، نگاشته‌شده در سال 1955م، می‌شود و کتاب حاضر را در راستای ادامه همان راه می‌داند. او در این کتاب، گروهی از متون - صحیح یا تغییریافته - ‎افلاطونی را ارائه می‌کند که در قرن‌های سوم و چهارم هجری (نهم و دهم میلادی) به زبان عربی ترجمه شده است..

او این کتاب را در دو قسمت مطرح کرده است: بخش اول، شامل متون صحیح افلاطون است که وی به نسخه‌های خطی آن دست یافته است (یا تمام آن را دیده یا تلخیصی از آن یا گزارشی از آن را). او این بخش را از روی محاورات «تیمائوس»، «سیاست» که اشتباها به «جمهوری» معروف شده، «قوانین»، «فایدون» و «کریتون» نوشته. وی در هر جایی که ممکن بوده به صفحات متناظر متن در محاورات افلاطون به زبان یونانی اشاره کرده است. البته به‌خاطر اینکه گاهی مترجم آثار به عربی، دقیقا به نص افلاطون پایبند نبوده، ارجاعات به متن متناظر محاورات افلاطون در زبان یونانی در این موارد تقریبی و به مضمون است و در سایر موارد به نص او ارجاع شده است..

نویسنده در این بخش، «فلسفة أفلاطون و أجزاؤها و مراتب أجزائها من أولها إلی آخرها» و «تلخيص نوامیس أفلاطون» از فارابی، «جوامع كتاب جالينوس»، «في العلم الطبیعی»، «تیمائوس» و کتاب‌های «السياسة» [به فارسی: جمهوری]، «النوامیس» [به فارسی: قوانین]، «فيدون» [به فارسی: فایدون]، «طيماوس» [به فارسی: تیمائوس] و «أقريطون» [به فارسی: کریتون] را در این بخش ارائه می‌کند.

عبدالرحمن بدوی، در بخش دوم، مطالب منتخبی از برخی متونی که به افلاطون نسبت داده شده را ارائه کرده است. بیشتر این عبارات در باب «آداب»، یعنی حکمت‎ها و جملات قصار هستند. در این بخش، نسخه دیگری از نوامیس [به فارسی: قوانین] افلاطون، رساله افلاطون در حقیقت نفی نگرانی و اثبات رؤیا در پاسخ به سؤال فرفریوس، وصیت افلاطون حکیم، کلمات افلاطون، تصویر گمراه‌کننده از افلاطون الهی، بخشی از کتاب‌های «نوادر ألفاظ الفلاسفة القدماء» حنین بن اسحاق، «منتخب صوان الحكمة» ابوسلیمان سجستانی، «آراء الحكماء اليونانيين»، «المسائل الثلاث» ابن مسکویه، رساله‌ای از افلاطون در رد بر قائلین به متلاشی شدن انسان، رساله منسوب به افلاطون در کیمیا و ثمره لطیفی از معیارهای افلاطون در عدم فساد نفس، ذکر شده است..

بدوی، متذکر می‌شود که قسمت اعظم این بخش را در دو کتاب «الحكمة الخالدة» و «مختار الحكم» ارائه کرده و توضیح داده که بسیاری از این جملات در کتاب‌های یونانی اواخر دوره تمدن یونان و دوران بیزانس، به خود افلاطون نسبت داده شده است..

نویسنده، یادآور می‌شود که درست است که برخی از آنچه در اینجا منتشر کرده، پیش‎تر به دست برخی پژوهشگران به چاپ رسیده، اما در این اثر، اصلاحات زیادی را در این رساله‌ها با تکیه بر خود نسخه‌های خطی انجام داده؛، همچنین، تعلیقات فراوانی را بر آن افزوده که در توضیح و روشن شدن معنای متن، به خواننده یاری می‌رساند.

وی، تا زمانی که کتابی مستقل درباره نقش افلاطون در فلسفه اسلامی منتشر کند، خواننده را در زمان حاضر برای مطالعه جامع درباره نقش افلاطون در شکل‌گیری فلسفه اسلامی، به کتاب «انتقال الفلسفة اليونانية إلی العالم العربي» که به زبان فرانسه نوشته و حاوی نوشته‌های افلاطون در جهان اسلام است، حوالت می‌دهد.

وضعیت کتاب

فهرست مطالب در ابتدای کتاب و دیگر فهارس فنی، شامل فهرست‎های اعلام و کتاب‌ها در انتهای آن ذکر شده است.. نسخه‌های خطی کتاب از این قرار است: «فلسفة أفلاطون و أجزاؤها و مراتب أجزائها من أولها إلی آخرها»، به شماره 4833 کتابخانه ایاصوفیا؛ «تلخيص نوامیس أفلاطون»، به شماره 1429 در لیدن هلند؛ «جوامع كتاب طیماوس»، به شماره 2410 ایاصوفیا و 1933 اسعد استانبول و نشر پاول کراس 1951م، در لندن؛ رساله افلاطون در حقیقت نفی نگرانی و اثبات رؤیا در پاسخ به سؤال فرفریوس، به شماره 4801، نسخه خطی ایاصوفیا که به حرف «ص» رمزگذاری شده؛ دو رساله وصیت افلاطون حکیم و کلمات افلاطون، به شماره 5280، نسخه کتابخانه مجلس شورای ملی؛ تصویر گمراه‌کننده از افلاطون الهی، به شماره 5283، همان کتابخانه؛ بخشی از کتاب‌های «نوادر ألفاظ الفلاسفة القدماء»، حنین بن اسحاق، به شماره 760 اسکوریال؛ «منتخب صوان الحكمة»، ابوسلیمان سجستانی، به خط بشیر آغا و شماره 494؛ «آراء الحكماء اليونانيين»، به شماره 2103، در کتابخانه مرکزی تهران؛ «المسائل الثلاث» ابن مسکویه، به شماره 94، کتابخانه مجلس شورای ملی تهران؛ رساله‌ای از افلاطون در رد بر قائلین به متلاشی شدن انسان؛ رساله منسوب به افلاطون در کیمیا، به شماره 5283، مجلس شورای ملی تهران و رساله‌ای منسوب به افلاطون در کیمیا، به شماره 6160، در همان کتابخانه.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.