دور علماء الشيعة في مواجهة الإستعمار: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'سيد محمدكاظم يزدى' به 'سيد محمدكاظم يزدى') |
|||
| (۲۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR16577J1.jpg | |||
| عنوان =دور علماء الشیعة فی مواجهة الإستعمار | |||
| عنوان‌های دیگر =دور الشیعة فی مواجهة الإستعمار | |||
| | | پدیدآوران = | ||
[[حسنی، سلیم]] (نویسنده) | |||
| | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 231/4 /ح5د9 | |||
| موضوع = | |||
| | اسلام و استعمار - مقاله‌ها و خطابه‌ها | ||
|زبان | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
اسلام و سیاست - مقاله‌ها و خطابه‌ها | اسلام و سیاست - مقاله‌ها و خطابه‌ها | ||
| خط ۲۶: | خط ۱۵: | ||
شیعه - روحانیت | شیعه - روحانیت | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | مرکز الغدير للدراسات الإسلامية | ||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
| سال نشر = 1415 ق یا 1994 م | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE16577AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =16577 | |||
| کتابخوان همراه نور =16577 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''دور علماء الشيعة في مواجهة الاستعمار'''، تأليف سليم الحسنى، پژوهشى است كه در آن تاريخ سياسى معاصر ايران و عراق و نقش ضد استعمارى مراجع بزرگ شيعه مورد بررسى قرار گرفته شده است. كتاب در يك جلد به زبان عربى نگارش شده است. | '''دور علماء الشيعة في مواجهة الاستعمار'''، تأليف سليم الحسنى، پژوهشى است كه در آن تاريخ سياسى معاصر ايران و عراق و نقش ضد استعمارى مراجع بزرگ شيعه مورد بررسى قرار گرفته شده است. كتاب در يك جلد به زبان عربى نگارش شده است. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب، مشتمل بر يك مقدمه و پنج فصل است. هريك از فصول نيز در ضمن چند بخش تدوين شده است. | كتاب، مشتمل بر يك مقدمه و پنج فصل است. هريك از فصول نيز در ضمن چند بخش تدوين شده است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
نویسنده در مقدمه كتاب به تأثير تشيع در حيات سياسى اجتماعى از زمان رسول خدا(ص) تا امروز اشاره كرده است.<ref>مقدمه، ص 9</ref> | |||
الحسنى به‌طور كلى، به دو محدوده مهم تاريخ سياسى معاصر؛ يعنى دو كشور اسلامى ايران و عراق پرداخته و حوادث مشروطيت در ايران و برخوردهاى مسلحانه شیعیان با انگلستان در عراق را مورد دقت قرار داده و زاويه‌هاى زندگى مراجع بزرگ شيعه را روشن كرده است. خلاصه مباحث فصول كتاب به ترتيب عبارت است از: | |||
1. شيعه در جريان مشروطيت: نویسنده در ابتداى اين جلد به بازگشت سيد محمد طباطبائى شاگرد [[میرزای شیرازی، سید محمدحسن|ميرزا محمدحسن شيرازى]] از عراق در اواخر عهد ناصرالدين شاه اشاره كرده است. آيت‌الله طباطبايى در ضمن خطبه‌اى درباره ضرورت تشكيل مجلس شوراى ملى براى اقامه عدل در شهرها سخن گفت<ref>متن كتاب، ص 16</ref> | |||
در ادامه اين فصل، ديگر حوادث آن مقطع تاريخى تا زمان مهاجرت كبراى علما و مشروطه‌خواهان در سال 1324ق به قم<ref>همان، ص 18</ref>و مواضع و فتواى علماى نجف در قبال مشروطه‌خواهى مورد بررسى قرار گرفته است. | |||
2. شيعه در برابر فعالیتهای استعمار: در اين فصل از كتاب در دو بخش به حركت‌هاى ضد استعمارى شيعه در برابر استعمار انگليس و روسيه پرداخته شده است. هم‌زمانى اشغال طرابلس توسط انگليس با هجوم روسيه به ايران سبب شد كه علماى شيعه بر مواجهه با سياست استعمارى بيفزايند. شيخ محمدكاظم خراسانى، شيخ عبدالله مازندرانى و [[شریعت اصفهانی، فتح‌الله|شيخ‌الشريعه اصفهانى]] از جمله كسانى بوده‌اند كه فتوايى را در مبارزه با استعمار صادر كرده‌اند و نویسنده متن فتاواى آنها را آورده است.<ref>همان، ص 54 - 60</ref> | |||
در | در مبارزه با استعمار روس نيز نویسنده با تأكيد بر اينكه [[یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم|سيد محمدكاظم يزدى]] با وجود عدم علاقه به حكومت ايران و عثمانى، با احساس خطر نسبت به بلاد اسلامى و تشخيص ابعاد تحدّى استعمارى روسيه، فتواى جهاد صادر نمود<ref>همان، ص 64</ref> | ||
3. فعاليت مسلحانه شيعه در طول جنگ جهانى اول: نویسنده، جنگ جهانى اول را آغازى براى مرحله جديدى از فعالیتهای سياسى علماى دينى شيعه بر ضد لوايح استعمارى دانسته است.<ref>همان، ص 75</ref> | |||
در | وى در بخش ديگرى از اين فصل به اعلان جهاد علما و وجوب دفاع از سرزمين‌هاى اسلامى در برابر انگليس پرداخته است؛ به‌عنوان مثال سيد كاظم يزدى در صحن علوى شريف بر منبر رفت و مردم را به دفاع از سرزمين‌هاى اسلامى فراخواند<ref>همان، ص 82</ref>در واقع موضع‌گيرى علماى شيعه در خلال جنگ جهانى اول، نمونه تجربه‌اى ارزشمند در تاريخ اسلامى معاصر بوده است كه در آن نقش عامل اعتقادى در موضع‌گيرى‌هاى علما در حوادث سياسى روشن مى‌شود<ref>همان، ص 109</ref> | ||
4. قيام 1918م، نجف و نگاهى نو به موضع‌گيرى‌هاى آيت‌الله [[یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم|سيد محمدكاظم يزدى]]: درباره وى به جهت موضع‌گيرى‌اش درباره انگليس، اتهامات و ترديدهاى زيادى ذكر شده است. اين تهمت‌ها به جهت موضع سيد در قبال انقلاب نجف در سال 1918م، بوده است.<ref>همان، ص 117</ref>نویسنده با تشريح ديدگاه وى درباره انگليس و بررسى منابع موجود، تصريح مى‌كند كه هيچ سند موثقى در دست نيست كه از علاقه وى به انگليس حكايت كند. بيشتر اين نظرات پس از اشغال عراق توسط انگليس و توسط نويسندگان انگليسى نوشته شده است.<ref>همان، ص 184</ref> | |||
5. حركت استقلال‌طلبانه شيعه از صلح تا قيام 1918 - 1920م: در اين فصل از كتاب سير استفتائات شيعه در شهرهاى نجف، كربلا، كاظمين و بغداد در طرد سيطره استعمارى انگليس در عراق مورد بررسى قرار گرفته است.<ref>همان، ص 226</ref> | |||
5. حركت استقلال‌طلبانه شيعه از صلح تا قيام 1918 - 1920م: در اين فصل از كتاب سير استفتائات شيعه در شهرهاى نجف، كربلا، كاظمين و بغداد در طرد سيطره استعمارى انگليس در عراق مورد بررسى قرار گرفته است <ref>همان، ص 226</ref> | |||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۷۹: | خط ۶۲: | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
مقدمه و متن كتاب. | مقدمه و متن كتاب. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[دولة التشيع في بلاد المغرب]] | |||
[[إرشاد القرآن و السنة إلی طريق المناظرة و تصحيحها و بيان العلل المؤثرة (من کتاب بدائع الفوائد)]] | |||
[[أساسيات التوجيه و الإرشاد في التربية الإسلامية]] | |||
[[أسس النظام السياسي عند الإمامية (انتشارات الأمیرة)]] | |||
[[أسس النظام السياسي عند الإمامية (انتشارات مدین)]] | |||
أ[[هداف التربية الإسلامية و غايتها]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:کلام و عقاید]] | [[رده:کلام و عقاید]] | ||
[[رده:اسلام و علوم و عقاید جدید، تجدید حیات فکری، جنبش‌های اصلاح‌طلبانه]] | [[رده:اسلام و علوم و عقاید جدید، تجدید حیات فکری، جنبش‌های اصلاح‌طلبانه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۱۱
| دور علماء الشیعة فی مواجهة الإستعمار | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حسنی، سلیم (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | دور الشیعة فی مواجهة الإستعمار |
| ناشر | مرکز الغدير للدراسات الإسلامية |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1415 ق یا 1994 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اسلام و استعمار - مقاله‌ها و خطابه‌ها
اسلام و سیاست - مقاله‌ها و خطابه‌ها روحانیت - فعالیتهای سیاسی شیعه - روحانیت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 231/4 /ح5د9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
دور علماء الشيعة في مواجهة الاستعمار، تأليف سليم الحسنى، پژوهشى است كه در آن تاريخ سياسى معاصر ايران و عراق و نقش ضد استعمارى مراجع بزرگ شيعه مورد بررسى قرار گرفته شده است. كتاب در يك جلد به زبان عربى نگارش شده است.
ساختار
كتاب، مشتمل بر يك مقدمه و پنج فصل است. هريك از فصول نيز در ضمن چند بخش تدوين شده است.
گزارش محتوا
نویسنده در مقدمه كتاب به تأثير تشيع در حيات سياسى اجتماعى از زمان رسول خدا(ص) تا امروز اشاره كرده است.[۱]
الحسنى به‌طور كلى، به دو محدوده مهم تاريخ سياسى معاصر؛ يعنى دو كشور اسلامى ايران و عراق پرداخته و حوادث مشروطيت در ايران و برخوردهاى مسلحانه شیعیان با انگلستان در عراق را مورد دقت قرار داده و زاويه‌هاى زندگى مراجع بزرگ شيعه را روشن كرده است. خلاصه مباحث فصول كتاب به ترتيب عبارت است از:
1. شيعه در جريان مشروطيت: نویسنده در ابتداى اين جلد به بازگشت سيد محمد طباطبائى شاگرد ميرزا محمدحسن شيرازى از عراق در اواخر عهد ناصرالدين شاه اشاره كرده است. آيت‌الله طباطبايى در ضمن خطبه‌اى درباره ضرورت تشكيل مجلس شوراى ملى براى اقامه عدل در شهرها سخن گفت[۲]
در ادامه اين فصل، ديگر حوادث آن مقطع تاريخى تا زمان مهاجرت كبراى علما و مشروطه‌خواهان در سال 1324ق به قم[۳]و مواضع و فتواى علماى نجف در قبال مشروطه‌خواهى مورد بررسى قرار گرفته است.
2. شيعه در برابر فعالیتهای استعمار: در اين فصل از كتاب در دو بخش به حركت‌هاى ضد استعمارى شيعه در برابر استعمار انگليس و روسيه پرداخته شده است. هم‌زمانى اشغال طرابلس توسط انگليس با هجوم روسيه به ايران سبب شد كه علماى شيعه بر مواجهه با سياست استعمارى بيفزايند. شيخ محمدكاظم خراسانى، شيخ عبدالله مازندرانى و شيخ‌الشريعه اصفهانى از جمله كسانى بوده‌اند كه فتوايى را در مبارزه با استعمار صادر كرده‌اند و نویسنده متن فتاواى آنها را آورده است.[۴]
در مبارزه با استعمار روس نيز نویسنده با تأكيد بر اينكه سيد محمدكاظم يزدى با وجود عدم علاقه به حكومت ايران و عثمانى، با احساس خطر نسبت به بلاد اسلامى و تشخيص ابعاد تحدّى استعمارى روسيه، فتواى جهاد صادر نمود[۵]
3. فعاليت مسلحانه شيعه در طول جنگ جهانى اول: نویسنده، جنگ جهانى اول را آغازى براى مرحله جديدى از فعالیتهای سياسى علماى دينى شيعه بر ضد لوايح استعمارى دانسته است.[۶]
وى در بخش ديگرى از اين فصل به اعلان جهاد علما و وجوب دفاع از سرزمين‌هاى اسلامى در برابر انگليس پرداخته است؛ به‌عنوان مثال سيد كاظم يزدى در صحن علوى شريف بر منبر رفت و مردم را به دفاع از سرزمين‌هاى اسلامى فراخواند[۷]در واقع موضع‌گيرى علماى شيعه در خلال جنگ جهانى اول، نمونه تجربه‌اى ارزشمند در تاريخ اسلامى معاصر بوده است كه در آن نقش عامل اعتقادى در موضع‌گيرى‌هاى علما در حوادث سياسى روشن مى‌شود[۸]
4. قيام 1918م، نجف و نگاهى نو به موضع‌گيرى‌هاى آيت‌الله سيد محمدكاظم يزدى: درباره وى به جهت موضع‌گيرى‌اش درباره انگليس، اتهامات و ترديدهاى زيادى ذكر شده است. اين تهمت‌ها به جهت موضع سيد در قبال انقلاب نجف در سال 1918م، بوده است.[۹]نویسنده با تشريح ديدگاه وى درباره انگليس و بررسى منابع موجود، تصريح مى‌كند كه هيچ سند موثقى در دست نيست كه از علاقه وى به انگليس حكايت كند. بيشتر اين نظرات پس از اشغال عراق توسط انگليس و توسط نويسندگان انگليسى نوشته شده است.[۱۰]
5. حركت استقلال‌طلبانه شيعه از صلح تا قيام 1918 - 1920م: در اين فصل از كتاب سير استفتائات شيعه در شهرهاى نجف، كربلا، كاظمين و بغداد در طرد سيطره استعمارى انگليس در عراق مورد بررسى قرار گرفته است.[۱۱]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب در ابتداى كتاب ذكر شده است. منابع مطالب با ذكر صفحه در پاورقى ذكر شده است. ترجمه‌هاى فارسى كتاب مورد بحث توسط محمدهادى باسخواه با نام «عالمان شيعه، روياروى استعمار» و نيز توسط محمد باهر و صفاءالدين تبرّائيان با نام «نقش علماى شيعه در رويارويى با استعمار» منتشر شده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.