أصول الفقه المسمی بالفصول في الأصول: تفاوت میان نسخهها
(صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR56845J1.jpg | عنوان =أصول الفقه المسمی بالفصول في الأص...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ' به '') |
||
| (۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
الفصول في الأصول | الفصول في الأصول | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران =[[ نشیمی، عجیل جاسم]](محقق) | | پدیدآوران =[[نشیمی، عجیل جاسم]](محقق) | ||
[[جصاص، احمد بن علی]] (نویسنده) | [[جصاص، احمد بن علی]] (نویسنده) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =6ف6ج / 169 BP | | کد کنگره =6ف6ج / 169 BP | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر =دولة الکويت. وزارة الأوقاف و الشؤون الاسلامية | | ناشر =دولة الکويت. وزارة الأوقاف و الشؤون الاسلامية | ||
| مکان نشر =کويت | | مکان نشر =کويت | ||
| سال نشر =1414-1405ق. = 1994-1985م. | | سال نشر =1414-1405ق. =1994-1985م. | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE56845AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE56845AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =جلد اول تا سوم چاپ | | چاپ =جلد اول تا سوم چاپ اول | ||
جلد چهارم چاپ | جلد چهارم چاپ دوم | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =4 | | تعداد جلد =4 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =56845 | ||
| کتابخوان همراه نور = | | کتابخوان همراه نور =56845 | ||
| کد پدیدآور =01831 | | کد پدیدآور =01831 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''أصول الفقه المسمی بالفصول في الأصول'''، اثر [[جصاص، احمد بن علی|احمد بن علی رازی جصاص]] (متوفی 370ق)، کتابی است اصولی که با تحقیق [[نشیمی، عجیل جاسم|عجیل جاسم نشمی]]، به چاپ رسیده است. | |||
'''أصول الفقه المسمی بالفصول في الأصول'''، اثر احمد بن علی رازی جصاص (متوفی 370ق)، کتابی است اصولی که با تحقیق عجیل جاسم | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با مقدمه مفصلی از محقق آغاز گردیده و مطالب در صدوپنج باب، در چهار جلد، تنظیم شده است. | کتاب با مقدمه مفصلی از محقق آغاز گردیده و مطالب در صدوپنج باب، در چهار جلد، تنظیم شده است. | ||
مصادر و منابعی که جصاص در نگارش اثر خویش، از آن بهره برده را میتوان در سه بخش زیر، تقسیمبندی نمود: | مصادر و منابعی که [[جصاص، احمد بن علی|جصاص]] در نگارش اثر خویش، از آن بهره برده را میتوان در سه بخش زیر، تقسیمبندی نمود: | ||
# اساتید و شیوخ خویش: جصاص سفرهای فراوانی به شهرهای مختلف بلاد اسلامی، از جمله اهواز، نیشابور، ری و بغداد داشته و شاید بتوان منبع اصلی نگارش کتاب او را مطالبی دانست که از شیوخ و اساتید خویش، دریافته است؛ از اصولیین اصول، از فقها فقه و از محدثین احادیث کتاب را اخذ کرده است؛ بهعنوان مثال، از کرخی، مطالب مربوط به فقه و اصول، از عبدالباقی بن | # اساتید و شیوخ خویش: [[جصاص، احمد بن علی|جصاص]] سفرهای فراوانی به شهرهای مختلف بلاد اسلامی، از جمله اهواز، نیشابور، ری و بغداد داشته و شاید بتوان منبع اصلی نگارش کتاب او را مطالبی دانست که از شیوخ و اساتید خویش، دریافته است؛ از اصولیین اصول، از فقها فقه و از محدثین احادیث کتاب را اخذ کرده است؛ بهعنوان مثال، از کرخی، مطالب مربوط به فقه و اصول، از [[عبدالباقی بن قانع]]، [[طبرانی، سلیمان بن احمد|طبرانی]]، [[دعلج]]، [[ابوالعباس اصم]]، [[حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله|حاکم نیشابوری]] و... حدیث و از [[ابوسهل زجاجی]]، [[ابوعلی فارسی]] و [[محمد غلام ثعلب]]، لغت را گردآورده و در کتاب خویش، از آنها بهره برده است. | ||
# کتب و آثار خویش: جصاص در بسیاری از موارد، از سایر کتب و تألیفات خود بهعنوان منبع استفاده کرده است. | # کتب و آثار خویش: جصاص در بسیاری از موارد، از سایر کتب و تألیفات خود بهعنوان منبع استفاده کرده است. | ||
# کتب اصولی و سایر تألیفات: مؤلف در مواردی نیز از کتب اصولی و سایر تألیفات موجود در عصر خویش استفاده کرده است که از جمله آنها، میتوان به نوشتههای حسن شیبانی در | # کتب اصولی و سایر تألیفات: مؤلف در مواردی نیز از کتب اصولی و سایر تألیفات موجود در عصر خویش استفاده کرده است که از جمله آنها، میتوان به نوشتههای [[حسن شیبانی]] در «[[الجامع الكبير]]»، [[عبدالباقی بن قانع]] در «الطبقات»، [[محمد بن شجاع ثلجی]] و [[ابوعبید، قاسم بن سلام|ابوعبید]] در «[[غريب الحديث (هروی)|غريب الحديث]]» اشاره نمود<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص24-26</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۳: | ||
کتاب حاضر، اثری است که به گفته مؤلف آن، بهعنوان راه استنباط معانی قرآن و استخراج دلایل آن مورد نیاز است. جصاص در کتاب «أحكام القرآن» بهمناسبت، به طرح مباحث اصولی پرداخته و تفصیل آن را به اثر حاضر، ارجاع داده است<ref>ر.ک: تولایی، علی</ref>. | کتاب حاضر، اثری است که به گفته مؤلف آن، بهعنوان راه استنباط معانی قرآن و استخراج دلایل آن مورد نیاز است. جصاص در کتاب «أحكام القرآن» بهمناسبت، به طرح مباحث اصولی پرداخته و تفصیل آن را به اثر حاضر، ارجاع داده است<ref>ر.ک: تولایی، علی</ref>. | ||
در واقع اثر حاضر، آخرین کتابی است که وی قبل از «أحكام القرآن» نوشته و حتی میتوان هر دو کتاب را یک کتاب به حساب آورد؛ زیرا جصاص این کتاب را مقدمه «أحكام القرآن» دانسته است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص23</ref>. | در واقع اثر حاضر، آخرین کتابی است که وی قبل از «أحكام القرآن» نوشته و حتی میتوان هر دو کتاب را یک کتاب به حساب آورد؛ زیرا [[جصاص، احمد بن علی|جصاص]] این کتاب را مقدمه «أحكام القرآن» دانسته است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص23</ref>. | ||
بهمنظور آشنایی با محتوای کتاب، بهصورت خلاصه، به موضوعات مطرحشده در هر جلد، اشاره میشود: | بهمنظور آشنایی با محتوای کتاب، بهصورت خلاصه، به موضوعات مطرحشده در هر جلد، اشاره میشود: | ||
جلد اول، که باب اول تا بیستویکم را در خود جای داده است، به مبحث الفاظ اختصاص یافته و در آن به مباحثی همچون: عموم و خصوص، مجمل و مبین، معنی حروف عطف، حقیقت و مجاز و محکم و متشابه پرداخته شده است. | جلد اول، که باب اول تا بیستویکم را در خود جای داده است، به مبحث الفاظ اختصاص یافته و در آن به مباحثی همچون: عموم و خصوص، مجمل و مبین، معنی حروف عطف، حقیقت و مجاز و محکم و متشابه پرداخته شده است. | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۶: | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
این کتاب به کوشش عجیل جاسم نمشی در ۴ مجلد در بیروت به طبع رسیده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | این کتاب به کوشش [[نشیمی، عجیل جاسم|عجیل جاسم نمشی]] در ۴ مجلد در بیروت به طبع رسیده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد و فهارس فنی کتاب، شامل فهرستهای: آیات، احادیث نبوی(ص)، آثار، اعلام، شهرها و مکانها، ادیان و فرق، امم و قبایل، اشعار، کتب، استدراکات، جدول خطا و صواب و منابع و مراجع مورد استفاده محقق، در انتهای جلد چهارم آمده است. | فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد و فهارس فنی کتاب، شامل فهرستهای: آیات، احادیث نبوی(ص)، آثار، اعلام، شهرها و مکانها، ادیان و فرق، امم و قبایل، اشعار، کتب، استدراکات، جدول خطا و صواب و منابع و مراجع مورد استفاده محقق، در انتهای جلد چهارم آمده است. | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۷: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
# تولایی، علی، برگرفته از سایت «مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، آخرین بهروز رسانی: پنجشنبه 2 آبان 1398، دریافت: یکشنبه 29 فروردین | # [https://www.cgie.org.ir/fa/article/223316/%D8%AC%D8%B5%D8%A7%D8%B5 تولایی، علی، برگرفته از سایت «مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، آخرین بهروز رسانی: پنجشنبه 2 آبان 1398، دریافت: یکشنبه 29 فروردین 1400] | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
[[القواعد الأصولية و الفقهية علی مذهب الإمامية]] | |||
[[القواعد العامة في الفقه المقارن (قواعد الضرر و الحرج و النیه نموذجا)]] | |||
[[القواعد الفقهية (بجنوردی)]] | |||
[[القواعد الفقهية (فاضل لنكرانی)]] | |||
[[القواعد الفقهية (لنکرانی)]] | |||
[[القواعد الفقهية (مكارم شيرازي)]] | |||
[[القواعد الفقهية في كتاب تفصيل الشريعة]] | |||
[[القواعد: مائة قاعدة فقهية معني و مدركا و موردا]] | |||
[[المعجم التطبيقي للقواعد الأصولية في فقه الإمامية]] | |||
[[موسوعة تطبيقات القواعد الفقهية]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده: | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:فقه و اصول]] | |||
[[رده:فقه (آثار کلی - اختصاصی)]] | |||
[[رده:خرداد (1400)]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۳۴
أصول الفقه المسمی بالفصول في الأصول، اثر احمد بن علی رازی جصاص (متوفی 370ق)، کتابی است اصولی که با تحقیق عجیل جاسم نشمی، به چاپ رسیده است.
| أصول الفقه المسمی بالفصول في الأصول | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نشیمی، عجیل جاسم(محقق) جصاص، احمد بن علی (نویسنده) |
| عنوانهای دیگر | المسمى بالفصول في الأصول الفصول في الأصول |
| ناشر | دولة الکويت. وزارة الأوقاف و الشؤون الاسلامية |
| مکان نشر | کويت |
| سال نشر | 1414-1405ق. =1994-1985م. |
| چاپ | جلد اول تا سوم چاپ اول جلد چهارم چاپ دوم |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 4 |
| کد کنگره | 6ف6ج / 169 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب با مقدمه مفصلی از محقق آغاز گردیده و مطالب در صدوپنج باب، در چهار جلد، تنظیم شده است.
مصادر و منابعی که جصاص در نگارش اثر خویش، از آن بهره برده را میتوان در سه بخش زیر، تقسیمبندی نمود:
- اساتید و شیوخ خویش: جصاص سفرهای فراوانی به شهرهای مختلف بلاد اسلامی، از جمله اهواز، نیشابور، ری و بغداد داشته و شاید بتوان منبع اصلی نگارش کتاب او را مطالبی دانست که از شیوخ و اساتید خویش، دریافته است؛ از اصولیین اصول، از فقها فقه و از محدثین احادیث کتاب را اخذ کرده است؛ بهعنوان مثال، از کرخی، مطالب مربوط به فقه و اصول، از عبدالباقی بن قانع، طبرانی، دعلج، ابوالعباس اصم، حاکم نیشابوری و... حدیث و از ابوسهل زجاجی، ابوعلی فارسی و محمد غلام ثعلب، لغت را گردآورده و در کتاب خویش، از آنها بهره برده است.
- کتب و آثار خویش: جصاص در بسیاری از موارد، از سایر کتب و تألیفات خود بهعنوان منبع استفاده کرده است.
- کتب اصولی و سایر تألیفات: مؤلف در مواردی نیز از کتب اصولی و سایر تألیفات موجود در عصر خویش استفاده کرده است که از جمله آنها، میتوان به نوشتههای حسن شیبانی در «الجامع الكبير»، عبدالباقی بن قانع در «الطبقات»، محمد بن شجاع ثلجی و ابوعبید در «غريب الحديث» اشاره نمود[۱].
گزارش محتوا
در مقدمه، ابتدا شرح حال مفصلی از نویسنده ارائه گردیده و اطلاعات مفیدی پیرامون نام، کنیه، لقب، ولادت، صفات، سفرها، جایگاه علمی و آثار وی در اختیار خواننده قرار گرفته و در پایان، به منابع کتاب و نسخ خطی موجود از آن، اشاره شده است[۲].
کتاب حاضر، اثری است که به گفته مؤلف آن، بهعنوان راه استنباط معانی قرآن و استخراج دلایل آن مورد نیاز است. جصاص در کتاب «أحكام القرآن» بهمناسبت، به طرح مباحث اصولی پرداخته و تفصیل آن را به اثر حاضر، ارجاع داده است[۳].
در واقع اثر حاضر، آخرین کتابی است که وی قبل از «أحكام القرآن» نوشته و حتی میتوان هر دو کتاب را یک کتاب به حساب آورد؛ زیرا جصاص این کتاب را مقدمه «أحكام القرآن» دانسته است[۴].
بهمنظور آشنایی با محتوای کتاب، بهصورت خلاصه، به موضوعات مطرحشده در هر جلد، اشاره میشود:
جلد اول، که باب اول تا بیستویکم را در خود جای داده است، به مبحث الفاظ اختصاص یافته و در آن به مباحثی همچون: عموم و خصوص، مجمل و مبین، معنی حروف عطف، حقیقت و مجاز و محکم و متشابه پرداخته شده است.
باب بیستودوم تا چهلودوم در جلد دوم، جای گرفته است. این ابواب دربردارنده ادامه مبحث الفاظ با موضوعاتی همچون: صفت بیان، وجوه بیان، آنچه به بیان نیاز دارد و آنچه نیاز ندارد، آنچه بیان با آن واقع میشود، تأخیر بیان، مجملی که راهی به استعمال حکم آن جز با بیان نیست و مبحث اوامر، با موضوعاتی نظیر ماهیت امر، دلالت امر بر وجوب یا ندب، فور و تراخی در امر، مره و تکرار در امر و ناسخ و منسوخ میباشد.
جلد سوم، دربردارنده باب چهلوسه تا هفتادونهم بوده و مباحثی نظیر: حجیت خبر واحد و اجماع را در خود جای داده و باب هشتاد تا صدوپنج در جلد چهارم آمده است. از جمله مباحث مهم این جلد، عبارتند از: حجیت قیاس، اجتهاد و استحسان.
در پایان باید خاطرنشان کرد که این کتاب را میتوان نخستین اثر کامل و منسجم در اصول فقه حنفی شمرد که به دست ما رسیده است. تمامی فقیهان حنفی در دورههای بعد بر آن تکیه کردهاند[۵].
وضعیت کتاب
این کتاب به کوشش عجیل جاسم نمشی در ۴ مجلد در بیروت به طبع رسیده است[۶].
فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد و فهارس فنی کتاب، شامل فهرستهای: آیات، احادیث نبوی(ص)، آثار، اعلام، شهرها و مکانها، ادیان و فرق، امم و قبایل، اشعار، کتب، استدراکات، جدول خطا و صواب و منابع و مراجع مورد استفاده محقق، در انتهای جلد چهارم آمده است.
در پاورقیها علاوه بر ذکر منابع[۷] و اشاره به اختلاف نسخ[۸]، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است[۹].
پانویس
منابع مقاله
وابستهها
القواعد الأصولية و الفقهية علی مذهب الإمامية
القواعد العامة في الفقه المقارن (قواعد الضرر و الحرج و النیه نموذجا)
القواعد الفقهية (فاضل لنكرانی)
القواعد الفقهية (مكارم شيرازي)
القواعد الفقهية في كتاب تفصيل الشريعة
القواعد: مائة قاعدة فقهية معني و مدركا و موردا