مؤمن قمی، محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (A-esmaili@noornet.net صفحهٔ مومن قمی، محمد را به مؤمن قمی، محمد منتقل کرد)
    ({{انقلاب اسلامی}})
     
    (۱۰۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    <div class="wikiInfo">
    [[پرونده:NUR06613.jpg|بندانگشتی|مومن قمی، محمد]]
    [[پرونده:NUR06613.jpg|بندانگشتی|مومن قمی، محمد]]
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    |-
    |-
    ! نام!! data-type='authorName'|مومن قمی، محمد
    ! نام!! data-type="authorName" |مومن قمی، محمد
    |-
    |-
    |نام های دیگر  
    |نام‌های دیگر  
    |data-type='authorOtherNames'| آیت الله مومن
    | data-type="authorOtherNames" | آیت‌الله مومن


    مومن، محمد
    مومن، محمد
    خط ۱۳: خط ۱۳:
    |-
    |-
    |نام پدر  
    |نام پدر  
    |data-type='authorfatherName'|
    | data-type="authorfatherName" |عباس
    |-
    |-
    |متولد  
    |متولد  
    |data-type='authorbirthDate'|1317 هـ.ش
    | data-type="authorbirthDate" |1317 ش  
    |-
    |-
    |محل تولد
    |محل تولد
    |data-type='authorBirthPlace'|
    | data-type="authorBirthPlace" |قم
    |-
    |-
    |رحلت  
    |رحلت  
    |data-type='authorDeathDate'|
    | data-type="authorDeathDate" |2 اسفند 1397ش
    |-
    |-
    |اساتید
    |اساتید
    |data-type='authorTeachers'|
    | data-type="authorTeachers" |[[مشکینی اردبیلی، علی|آیت‌الله مشكینى]]
     
    [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینى]]
     
    [[بروجردی، حسین|آیت‌الله بروجردى]]
    |-
    |-
    |برخی آثار
    |برخی آثار
    |data-type='authorWritings'|
    | data-type="authorWritings" |[[کتاب الصلاة (محقق داماد)]]
    |-class='articleCode'
    |کد مولف
    |data-type='authorCode'|AUTHORCODE6613AUTHORCODE
    |}
    </div>


    [[کلمات سدیده فی مسایل جدیده]]


    == معرفى اجمالى ==
    [[الولاية الإلهية الإسلامية او الحكومة الاسلامية]]


    [[درر الفوائد (حائری یزدی، عبدالکریم - طبع جدید)]]


    آية الله محمد مؤمن، در روز پنج شنبه، دهم ذى القعده سال 1356ق، برابر با 23 دى 1316ش، در خانواده‌اى مذهبى در شهر قم چشم به جهان گشود. پدرش، مرحوم حاج عباس مؤمن كه فردى سرشناس و مورد اعتماد مردم بود، با پيشه كشاورزى روزگار مى‌گذراند و نزديك به صد سال زيست.
    [[قواعد أصول الفقه علی مذهب الإمامیة]]
     
    |- class="articleCode"
    آية الله مؤمن تحصيلات را در هفت سالگى آغاز نمود و در مكتب‌خانه‌اى واقع در محله«باغ پنبه» قم، به فراگيرى قرآن مشغول شد، پس از آن، به مكتب ديگرى رفته و در آن‌جا كتاب«نصاب الصبيان» و برخى از كتب ديگر را آموخت. پس از مدتى با سفارش برخى به پدر ايشان و موافقت پدر، تحصيلات خود را در مدارس اسلامى - ملى آن زمان، به تحصيل علوم دبستانى اشتغال پيدا كرد و در مدت دو سال تا كلاس ششم ابتدايى تحصيل كرد، بعد از آن سال اول دبيرستان را خواند، اما به دليل كم بودن سن قانونى نتوانست در آزمون پايان سال شركت كند. در سال 1332 به تحصيل علوم دينى روى آورد و طى دو سال، ادبيات عرب، بخش بسيارى از«مطوّل» و همه«معالم الاصول» را فراگرفت و هم‌زمان، به دليل تنگى معيشت خانواده، به آموزگارى نيز مى‌پرداخت. پس از آن، با توسل به حضرت على بن موسى الرضا(ع) و امام عصر(عج) توانست رضايت پدر خود را جلب نمايد و صرفاً به تحصيل علوم دينى بپردازد.
    |کد مؤلف
     
    | data-type="authorCode" |AUTHORCODE06613AUTHORCODE
    «شرح لمعه» و«قوانين الاصول» را در طى يك سال فراگرفت و«مكاسب» و«رسائل» شيخ انصارى را پس از دو سال به اتمام رساند و در ششمين سال تحصيل، جلد اول«كفايه» را آموخت و در درس خارج اصول و فقه شركت جُست. هم‌زمان با تحصيلات فقهى و اصولى، به تحصيل حكمت الهى و فلسفه نيز مى‌پرداخت و«شرح منظومه» سبزوارى و«الهيات شفا» و بخش عمده«اسفار» را فرامى‌گرفت.
    |}
    </div>
    {{کاربردهای دیگر|قمی (ابهام زدایی)}}


    در اواخر سال 1342، براى تحصيل عازم نجف اشرف شد و به مدت شش ماه از محضر استادان حوزه علميه بهره‌مند شد و سپس به ايران بازگشت و تا سال 1353 به تحصيل خود ادامه داد.
    '''محمد دانش‌زاده قمی''' (1316-1397ش)، مشهور به مؤمن، عضو مجلس خبرگان رهبری، عضو شورای عالی قضایی، نائب رئیس مجلس خبرگان رهبری، عضو شورای عالی سیاستگذاری و رئیس حوزه علمیه قم، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، عضو مجمع جهانی اهل بیت(س)، عضو هیئت امنای دانشگاه قم و رئیس دادگاه عالی قم.


    == اساتيد و شاگردان ==
    == ولادت ==
    در روز پنج شنبه، دهم ذى‌القعده سال 1356ق، برابر با 23 دى 1316ش، در خانواده‌اى مذهبى در شهر قم چشم به جهان گشود. پدرش، مرحوم حاج عباس مؤمن كه فردى سرشناس و مورد اعتماد مردم بود، با پیشه كشاورزى روزگار مى‌گذراند و نزدیک به صد سال زیست.


    == تحصیلات ==
    آیت‌الله مؤمن تحصیلات را در هفت سالگى آغاز نمود و در مكتب‌خانه‌اى واقع در محله «باغ پنبه» قم، به فراگیرى قرآن مشغول شد، پس از آن، به مكتب دیگرى رفته و در آن‌جا كتاب «نصاب الصبیان» و برخى از كتب دیگر را آموخت. پس از مدتى با سفارش برخى به پدر ایشان و موافقت پدر، تحصیلات خود را در مدارس اسلامى - ملى آن زمان، به تحصیل علوم دبستانى اشتغال پیدا كرد و در مدت دو سال تا كلاس ششم ابتدایى تحصیل كرد، بعد از آن سال اول دبیرستان را خواند، اما به دلیل كم بودن سن قانونى نتوانست در آزمون پایان سال شركت كند. در سال 1332 به تحصیل علوم دینى روى آورد و طى دو سال، ادبیات عرب، بخش بسیارى از «مطوّل» و همه «معالم الاصول» را فراگرفت و هم‌زمان، به دلیل تنگى معیشت خانواده، به آموزگارى نیز مى‌پرداخت. پس از آن، با توسل به [[امام رضا(ع)|حضرت على بن موسى الرضا(ع)]] و امام عصر(عج) توانست رضایت پدر خود را جلب نماید و صرفاً به تحصیل علوم دینى بپردازد.


    آية الله مؤمن، در دوران تحصيل خود از محضر استادان برجسته‌اى بهره برده است؛ اساتيد بزرگورارى همچون حاج شيخ محمد واعظزاده، آية الله مشكينى، آية الله شاه‌آبادى، شيخ ابو الفضل خوانسارى، آية الله سلطانى، آية الله حاج ميرزا محمد مجاهدى تبريزى، امام خمينى(ره)، آية الله بروجردى، آية الله حاج آقا مرتضى حائرى.
    «شرح لمعه» و «[[قوانين الأصول (طبع قديم)|قوانین الاصول]]» را در طى یك سال فراگرفت و «[[كتاب المكاسب|مكاسب]]» و «[[فرائد الاصول (طبع انتشارات اسلامی)|رسائل]]» [[شيخ انصارى|شیخ انصارى]] را پس از دو سال به اتمام رساند و در ششمین سال تحصیل، جلد اول«[[كفاية الأصول (جامعه مدرسین)|كفایه]]» را آموخت و در درس خارج اصول و فقه شركت جُست. هم‌زمان با تحصیلات فقهى و اصولى، به تحصیل حكمت الهى و فلسفه نیز مى‌پرداخت و «شرح منظومه» [[سبزواری، هادی|سبزوارى]] و «الهیات شفا» و بخش عمده «اسفار» را فرامى‌گرفت.


    استاد او در«فلسفه» و«شرح منظومه» سبزوارى، مرحوم حاج آقا مصطفى خمينى(ره) بود و بعد از آن براى تحصيل«الهيات شفا» و«اسفار» به درس علامه سيد محمد حسين طباطبايى(ره) رفت و سال‌ها به حضور در درس تفسير ايشان نيز توفيق يافت. ايشان عمده استادان خود را در حوزه، مرحوم امام، مرحوم محقق داماد و مرحوم شيخ مرتضى حائرى مى‌داند.
    در اواخر سال 1342، براى تحصیل عازم نجف اشرف شد و به مدت شش ماه از محضر استادان حوزه علمیه بهره‌مند شد و سپس به ایران بازگشت و تا سال 1353 به تحصیل خود ادامه داد.


    شاگردان بسيارى از محضر ايشان، كسب فيض نموده‌اند كه در بين آنها، مى‌توان از«دكتر حسن روحانى»، «حجة الاسلام و المسلمين فياضى»، «حجة الاسلام و المسلمين ناظم‌زاده»، «حجة الاسلام و المسلمين برهانى» و«حجة الاسلام و المسلمين اخترى»، سفير ايران در سوريه نام برد.
    == اساتید و شاگردان ==


    ايشان، پس از فراگيرى يك دوره كامل اصول، به تدريس چند دوره«رسائل» شيخ انصارى، مقدارى از«مكاسب» و«شرح تجريد الاعتقاد»، «بداية الحكمة» و«نهاية الحكمة» و بخشى از«اسفار و عرشيه» نائل آمد.
    آیت‌الله مؤمن، در دوران تحصیل خود از محضر استادان برجسته‌اى بهره برده است؛ اساتید بزرگورارى همچون حاج شیخ محمد واعظ‌زاده، [[مشکینی اردبیلی، علی|آیت‌الله مشكینى]]، آیت‌الله شاه‌آبادى، شیخ ابوالفضل خوانسارى، آیت‌الله سلطانى، آیت‌الله حاج میرزا محمد مجاهدى تبریزى، [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینى]](ره)، [[بروجردی، حسین|آیت‌الله بروجردى]]، آیت‌الله حاج آقا مرتضى حائرى.


    با پيروزى انقلاب اسلامى و كم شدن حجم مسئوليت‌ها، در سال 1362 به تدريس درس خارج اصول پرداخت كه هم‌اكنون به تدريس دوره سوم آن اشتغال دارد. تدريس بحث معاملات«تحرير الوسيلة»، حضرت امام خمينى(ره)، كتاب قضا و شهادات و عمده حدود و مسائل مستحدثه در قالب درس خارج فقه از ديگر برنامه‌هاى درسى ايشان براى پرورش طلاب جوان و طالب اجتهاد بوده است.
    استاد او در «فلسفه» و «شرح منظومه» سبزوارى، مرحوم [[خمینی، مصطفی|حاج آقا مصطفى خمینى]](ره) بود و بعد از آن براى تحصیل«الهیات شفا» و «اسفار» به درس علامه [[طباطبایی، سید محمدحسین|سید محمدحسین طباطبایى]](ره) رفت و سال‌ها به حضور در درس تفسیر ایشان نیز توفیق یافت. ایشان عمده استادان خود را در حوزه، مرحوم امام، مرحوم محقق داماد و مرحوم [[حائری، مرتضی|شیخ مرتضى حائرى]] مى‌داند.


    == فعاليت‌هاى سياسى ==
    شاگردان بسیارى از محضر ایشان، كسب فیض نموده‌اند كه در بین آنها، مى‌توان از «دكتر حسن روحانى»، «حجت‌الاسلام فیاضى»، «حجت‌الاسلام ناظم‌زاده»، «حجت‌الاسلام برهانى» و «حجت‌الاسلام اخترى»، سفیر ایران در سوریه نام برد.


    ایشان، پس از فراگیرى یك دوره كامل اصول، به تدریس چند دوره «[[فرائد الاصول (طبع انتشارات اسلامی)|رسائل]]» [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصارى]]، مقدارى از «[[كتاب المكاسب|مكاسب]]» و «شرح تجرید الاعتقاد»، «بدایة الحكمة» و «[[نهاية الحكمة (ط. جامعه مدرسین)|نهایة الحكمة]]» و بخشى از «اسفار و عرشیه» نائل آمد.


    وى كه عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم بود، با حضورشان در جلسات جامعه مدرسين، در پيش از انقلاب، و پى‌گيرى مصوبات و بيانيه‌هاى آن و افشاگرى عليه رژيم، منجر به دست‌گيرى و تبعيد ايشان در سال 1353 شد. ساواك، ايشان را به سه سال اقامت اجبارى در شهداد كرمان محكوم كرد كه پس از گذراندن هفت يا هشت ماه اقامت در شهداد، بقيه مدت را در تويسركان به تبعيد گذراند، اما تبعيد ايشان باعث نشد كه افشاگرى‌ها و مبارزات سياسى ايشان پايان يابد، بلكه در آن‌جا نيز با بيان احكام اسلامى و در لابه‌لاى آن، مسائل مهم انقلاب، ماهيت رژيم شاه را بر مردم آشكار مى‌كردند و آنها را به تقليد و پيروى از مرجعيت شيعه، به‌ويژه امام خمينى(ره) كه در آن زمان پرچم‌دار مبارزه بود، دعوت مى‌كردند.
    با پیروزى انقلاب اسلامى و كم شدن حجم مسئولیت‌ها، در سال 1362 به تدریس درس خارج اصول پرداخت كه هم‌اكنون به تدریس دوره سوم آن اشتغال دارد. تدریس بحث معاملات «تحریر الوسیلة»، حضرت [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینى]](ره)، كتاب قضا و شهادات و عمده حدود و مسائل مستحدثه در قالب درس خارج فقه از دیگر برنامه‌هاى درسى ایشان براى پرورش طلاب جوان و طالب اجتهاد بوده است.


    با پيروزى انقلاب شكوه‌مند اسلامى ايران، فعاليت‌هاى آية الله مؤمن در قالب مسئوليت‌هاى اجرايى و روشن‌گرى‌هاى درسى و اخلاقى ادامه يافت. مهم‌ترين == مسئوليت‌هاى ايشان، پس از پيروزى انقلاب اسلامى به شرح زير است:==
    == فعالیت‌های سیاسى ==


    وى كه عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود، با حضورشان در جلسات جامعه مدرسین، در پیش از انقلاب، و پى‌گیرى مصوبات و بیانیه‌هاى آن و افشاگرى علیه رژیم، منجر به دست‌گیرى و تبعید ایشان در سال 1353 شد. ساواک، ایشان را به سه سال اقامت اجبارى در شهداد کرمان محكوم كرد كه پس از گذراندن هفت یا هشت ماه اقامت در شهداد، بقیه مدت را در تویسركان به تبعید گذراند، اما تبعید ایشان باعث نشد كه افشاگرى‌ها و مبارزات سیاسى ایشان پایان یابد، بلكه در آن‌جا نیز با بیان احكام اسلامى و در لابه‌لاى آن، مسائل مهم انقلاب، ماهیت رژیم شاه را بر مردم آشكار می‌كردند و آنها را به تقلید و پیروى از مرجعیت شیعه، به‌ویژه [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینى]](ره) كه در آن زمان پرچم‌دار مبارزه بود، دعوت می‌كردند.


    1. مسئوليت انتخاب و اعزام قضات شرع دادگاه‌هاى انقلاب در سراسر كشور به دستور حضرت امام خمينى(ره)؛
    با پیروزى انقلاب شكوه‌مند اسلامى ایران، فعالیت‌های آیت‌الله مؤمن در قالب مسئولیت‌هاى اجرایى و روشن‌گرى‌هاى درسى و اخلاقى ادامه یافت.


    2. رياست دادگاه عالى انقلاب اسلامى؛
    ==مسئولیتها==


    3. عضويت شوراى عالى قضايى؛
    مهمترین مسئولیتهای ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی از این قرار است:


    4. عضويت در شوراى نگهبان با حكم امام خمينى(ره) در سال 1362 و ابقاء در آن مسئوليت با حكم مقام معظم رهبرى؛
    #مسئولیت انتخاب و اعزام قضات شرع دادگاه‌هاى انقلاب در سراسر كشور به دستور حضرت [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینى]](ره)؛
    #ریاست دادگاه عالى انقلاب اسلامى؛
    #عضویت شوراى عالى قضایى؛
    #عضویت در شوراى نگهبان با حكم [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینى]](ره) در سال 1362 و ابقاء در آن مسئولیت با حكم [[خامنه‌ای، سید علی|مقام معظم رهبرى]]؛
    #مدیریت حوزه علمیه قم و عضویت در شوراى عالى سیاست‌گذارى حوزه علمیه قم از سال 1371 تا 1374 و نیز عضویت در دوره چهارم شوراى عالى حوزه علمیه قم؛
    #نمایندگى در دوره اول و دوم مجلس خبرگان رهبرى از طرف مردم سمنان و در دوره سوم به نمایندگى از مردم قم؛
    #ریاست مجمع فقه اهل‌بیت(ع).
    #تدریس در حوزه علمیه قم


    5. مديريت حوزه علميه قم و عضويت در شوراى عالى سياست‌گذارى حوزه علميه قم از سال 1371 تا 1374 و نيز عضويت در دوره چهارم شوراى عالى حوزه علميه قم؛
    == وفات ==
     
    این فقیه عالی‌قدر پس از تحمل دوره‌ای بیماری شامگاه پنجشنبه 2 اسفند ماه 1397، دار فانی را وداع گفت. پیکر ایشان در روز شنبه 4 اسفند، پس از تشییع در حرم مطهر حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها به خاک سپرده شد.
    6. نمايندگى در دوره اول و دوم مجلس خبرگان رهبرى از طرف مردم سمنان و در دوره سوم به نمايندگى از مردم قم؛
     
    7. رياست مجمع فقه اهل بيت(ع).
     
    آية الله مؤمن، هم‌اكنون به تدريس در حوزه علميه قم اشتغال دارد و در مكتب اجتهاد و فقهاهت، شاگردان مفيدى را به عالم اسلام تقديم مى‌دارد.


    == آثار ==
    == آثار ==
    #تقریرات درس‌هاى اصول، [[كتاب المكاسب|مكاسب]] محرمه و بیع حضرت [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینى]](ره) با حواشى معظم‌له بر آن؛
    #تقریرات درس مرحوم آیت‌الله محقق داماد در مبحث صوم و صلات؛
    #یك دوره كامل اصول فقه استدلالى با نام «تسدید الاصول»؛
    #ده رساله فقهى در موضوعات و مسائل مستحدثه با نام «كلمات سدیده»؛
    #ولایت امام و پیامبر(ص) بر امر قانون‌گذارى كلى؛
    #ولایت امام و پیامبر(ص) بر جامعه اسلامى؛
    #حاشیه بر اسفار و شواهد الربوبیة.


    از دیگر فعالیت‌های علمى و فرهنگى ایشان مى‌توان از تدوین و تنظیم آیین‌نامه‌هاى داخلى شوراى مدیریت حوزه علمیه قم یاد كرد كه در دوره تصدى ایشان انجام گرفت.


    1. تقريرات درس‌هاى اصول، مكاسب محرمه و بيع حضرت امام خمينى(ره) با حواشى معظم‌له بر آن؛
    {{انقلاب اسلامی}}
     
    {{خبرگان قانون اساسی}}
    2. تقريرات درس مرحوم آية الله محقق داماد در مبحث صوم و صلات؛
    {{شورای نگهبان}}
     
    {{فقه سیاسی}}
    3. يك دوره كامل اصول فقه استدلالى با نام«تسديد الاصول»؛
    {{جامعه مدرسین}}
     
    4. ده رساله فقهى در موضوعات و مسائل مستحدثه با نام«كلمات سديده»؛
     
    5. ولايت امام و پيامبر(ص) بر امر قانون‌گذارى كلى؛
     
    6. ولايت امام و پيامبر(ص) بر جامعه اسلامى؛
     
    7. حاشيه بر اسفار و شواهد الربوبية.


    از ديگر فعاليت‌هاى علمى و فرهنگى ايشان مى‌توان از تدوين و تنظيم آيين‌نامه‌هاى داخلى شوراى مديريت حوزه علميه قم ياد كرد كه در دوره تصدى ايشان انجام گرفت.
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    [[کتاب الصلاة (محقق داماد)]]


    == وابسته‌ها ==
    [[کلمات سدیده فی مسایل جدیده]]  
    [[کتاب الصلاة (محقق داماد)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقرر


    [[کلمات سدیده فی مسایل جدیده]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
    [[الولاية الإلهية الإسلامية او الحكومة الاسلامية]]  


    [[الولایه الالهیه الاسلامیه او الحکومه الاسلامیه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
    [[درر الفوائد (حائری یزدی، عبدالکریم - طبع جدید)]]  


    [[درر الفوائد ( حائری یزدی، عبدالکریم - طبع جدید )]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محقق
    [[قواعد أصول الفقه علی مذهب الإمامیة]]  


    [[قواعد أصول الفقه علی مذهب الإمامیة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: اشراف
    [[مباني تحرير الوسيلة امام خمینی(ره)]]  


    [[مبانی تحریر الوسیله]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
    [[شرح العروة الوثقی (حائری)]]‌نویس


    [[تسدید الأصول]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
    [[تسدید الأصول]]  


    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:فقیهان عضو شورای نگهبان]]
    [[رده:اعضای مجلس خبرگان رهبری]]
    [[رده:اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]]
    [[رده:اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام]]
    [[رده:شاگردان امام خمینی]]
    [[رده:شاگردان آیت‌الله مشکینى]]
    [[رده:درگذشتگان 1397‏]]
    [[رده:مدیران]]
    [[رده:برگزیدگان کتاب سال حوزه]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۳ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۲۹

    مومن قمی، محمد
    نام مومن قمی، محمد
    نام‌های دیگر آیت‌الله مومن

    مومن، محمد

    مومن القمی، محمد

    نام پدر عباس
    متولد 1317 ش
    محل تولد قم
    رحلت 2 اسفند 1397ش
    اساتید آیت‌الله مشكینى

    امام خمینى

    آیت‌الله بروجردى

    برخی آثار کتاب الصلاة (محقق داماد)

    کلمات سدیده فی مسایل جدیده

    الولاية الإلهية الإسلامية او الحكومة الاسلامية

    درر الفوائد (حائری یزدی، عبدالکریم - طبع جدید)

    قواعد أصول الفقه علی مذهب الإمامیة

    کد مؤلف AUTHORCODE06613AUTHORCODE
    برای دیگر کاربردها، قمی (ابهام زدایی) را ببینید.

    محمد دانش‌زاده قمی (1316-1397ش)، مشهور به مؤمن، عضو مجلس خبرگان رهبری، عضو شورای عالی قضایی، نائب رئیس مجلس خبرگان رهبری، عضو شورای عالی سیاستگذاری و رئیس حوزه علمیه قم، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، عضو مجمع جهانی اهل بیت(س)، عضو هیئت امنای دانشگاه قم و رئیس دادگاه عالی قم.

    ولادت

    در روز پنج شنبه، دهم ذى‌القعده سال 1356ق، برابر با 23 دى 1316ش، در خانواده‌اى مذهبى در شهر قم چشم به جهان گشود. پدرش، مرحوم حاج عباس مؤمن كه فردى سرشناس و مورد اعتماد مردم بود، با پیشه كشاورزى روزگار مى‌گذراند و نزدیک به صد سال زیست.

    تحصیلات

    آیت‌الله مؤمن تحصیلات را در هفت سالگى آغاز نمود و در مكتب‌خانه‌اى واقع در محله «باغ پنبه» قم، به فراگیرى قرآن مشغول شد، پس از آن، به مكتب دیگرى رفته و در آن‌جا كتاب «نصاب الصبیان» و برخى از كتب دیگر را آموخت. پس از مدتى با سفارش برخى به پدر ایشان و موافقت پدر، تحصیلات خود را در مدارس اسلامى - ملى آن زمان، به تحصیل علوم دبستانى اشتغال پیدا كرد و در مدت دو سال تا كلاس ششم ابتدایى تحصیل كرد، بعد از آن سال اول دبیرستان را خواند، اما به دلیل كم بودن سن قانونى نتوانست در آزمون پایان سال شركت كند. در سال 1332 به تحصیل علوم دینى روى آورد و طى دو سال، ادبیات عرب، بخش بسیارى از «مطوّل» و همه «معالم الاصول» را فراگرفت و هم‌زمان، به دلیل تنگى معیشت خانواده، به آموزگارى نیز مى‌پرداخت. پس از آن، با توسل به حضرت على بن موسى الرضا(ع) و امام عصر(عج) توانست رضایت پدر خود را جلب نماید و صرفاً به تحصیل علوم دینى بپردازد.

    «شرح لمعه» و «قوانین الاصول» را در طى یك سال فراگرفت و «مكاسب» و «رسائل» شیخ انصارى را پس از دو سال به اتمام رساند و در ششمین سال تحصیل، جلد اول«كفایه» را آموخت و در درس خارج اصول و فقه شركت جُست. هم‌زمان با تحصیلات فقهى و اصولى، به تحصیل حكمت الهى و فلسفه نیز مى‌پرداخت و «شرح منظومه» سبزوارى و «الهیات شفا» و بخش عمده «اسفار» را فرامى‌گرفت.

    در اواخر سال 1342، براى تحصیل عازم نجف اشرف شد و به مدت شش ماه از محضر استادان حوزه علمیه بهره‌مند شد و سپس به ایران بازگشت و تا سال 1353 به تحصیل خود ادامه داد.

    اساتید و شاگردان

    آیت‌الله مؤمن، در دوران تحصیل خود از محضر استادان برجسته‌اى بهره برده است؛ اساتید بزرگورارى همچون حاج شیخ محمد واعظ‌زاده، آیت‌الله مشكینى، آیت‌الله شاه‌آبادى، شیخ ابوالفضل خوانسارى، آیت‌الله سلطانى، آیت‌الله حاج میرزا محمد مجاهدى تبریزى، امام خمینى(ره)، آیت‌الله بروجردى، آیت‌الله حاج آقا مرتضى حائرى.

    استاد او در «فلسفه» و «شرح منظومه» سبزوارى، مرحوم حاج آقا مصطفى خمینى(ره) بود و بعد از آن براى تحصیل«الهیات شفا» و «اسفار» به درس علامه سید محمدحسین طباطبایى(ره) رفت و سال‌ها به حضور در درس تفسیر ایشان نیز توفیق یافت. ایشان عمده استادان خود را در حوزه، مرحوم امام، مرحوم محقق داماد و مرحوم شیخ مرتضى حائرى مى‌داند.

    شاگردان بسیارى از محضر ایشان، كسب فیض نموده‌اند كه در بین آنها، مى‌توان از «دكتر حسن روحانى»، «حجت‌الاسلام فیاضى»، «حجت‌الاسلام ناظم‌زاده»، «حجت‌الاسلام برهانى» و «حجت‌الاسلام اخترى»، سفیر ایران در سوریه نام برد.

    ایشان، پس از فراگیرى یك دوره كامل اصول، به تدریس چند دوره «رسائل» شیخ انصارى، مقدارى از «مكاسب» و «شرح تجرید الاعتقاد»، «بدایة الحكمة» و «نهایة الحكمة» و بخشى از «اسفار و عرشیه» نائل آمد.

    با پیروزى انقلاب اسلامى و كم شدن حجم مسئولیت‌ها، در سال 1362 به تدریس درس خارج اصول پرداخت كه هم‌اكنون به تدریس دوره سوم آن اشتغال دارد. تدریس بحث معاملات «تحریر الوسیلة»، حضرت امام خمینى(ره)، كتاب قضا و شهادات و عمده حدود و مسائل مستحدثه در قالب درس خارج فقه از دیگر برنامه‌هاى درسى ایشان براى پرورش طلاب جوان و طالب اجتهاد بوده است.

    فعالیت‌های سیاسى

    وى كه عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود، با حضورشان در جلسات جامعه مدرسین، در پیش از انقلاب، و پى‌گیرى مصوبات و بیانیه‌هاى آن و افشاگرى علیه رژیم، منجر به دست‌گیرى و تبعید ایشان در سال 1353 شد. ساواک، ایشان را به سه سال اقامت اجبارى در شهداد کرمان محكوم كرد كه پس از گذراندن هفت یا هشت ماه اقامت در شهداد، بقیه مدت را در تویسركان به تبعید گذراند، اما تبعید ایشان باعث نشد كه افشاگرى‌ها و مبارزات سیاسى ایشان پایان یابد، بلكه در آن‌جا نیز با بیان احكام اسلامى و در لابه‌لاى آن، مسائل مهم انقلاب، ماهیت رژیم شاه را بر مردم آشكار می‌كردند و آنها را به تقلید و پیروى از مرجعیت شیعه، به‌ویژه امام خمینى(ره) كه در آن زمان پرچم‌دار مبارزه بود، دعوت می‌كردند.

    با پیروزى انقلاب شكوه‌مند اسلامى ایران، فعالیت‌های آیت‌الله مؤمن در قالب مسئولیت‌هاى اجرایى و روشن‌گرى‌هاى درسى و اخلاقى ادامه یافت.

    مسئولیتها

    مهمترین مسئولیتهای ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی از این قرار است:

    1. مسئولیت انتخاب و اعزام قضات شرع دادگاه‌هاى انقلاب در سراسر كشور به دستور حضرت امام خمینى(ره)؛
    2. ریاست دادگاه عالى انقلاب اسلامى؛
    3. عضویت شوراى عالى قضایى؛
    4. عضویت در شوراى نگهبان با حكم امام خمینى(ره) در سال 1362 و ابقاء در آن مسئولیت با حكم مقام معظم رهبرى؛
    5. مدیریت حوزه علمیه قم و عضویت در شوراى عالى سیاست‌گذارى حوزه علمیه قم از سال 1371 تا 1374 و نیز عضویت در دوره چهارم شوراى عالى حوزه علمیه قم؛
    6. نمایندگى در دوره اول و دوم مجلس خبرگان رهبرى از طرف مردم سمنان و در دوره سوم به نمایندگى از مردم قم؛
    7. ریاست مجمع فقه اهل‌بیت(ع).
    8. تدریس در حوزه علمیه قم

    وفات

    این فقیه عالی‌قدر پس از تحمل دوره‌ای بیماری شامگاه پنجشنبه 2 اسفند ماه 1397، دار فانی را وداع گفت. پیکر ایشان در روز شنبه 4 اسفند، پس از تشییع در حرم مطهر حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها به خاک سپرده شد.

    آثار

    1. تقریرات درس‌هاى اصول، مكاسب محرمه و بیع حضرت امام خمینى(ره) با حواشى معظم‌له بر آن؛
    2. تقریرات درس مرحوم آیت‌الله محقق داماد در مبحث صوم و صلات؛
    3. یك دوره كامل اصول فقه استدلالى با نام «تسدید الاصول»؛
    4. ده رساله فقهى در موضوعات و مسائل مستحدثه با نام «كلمات سدیده»؛
    5. ولایت امام و پیامبر(ص) بر امر قانون‌گذارى كلى؛
    6. ولایت امام و پیامبر(ص) بر جامعه اسلامى؛
    7. حاشیه بر اسفار و شواهد الربوبیة.

    از دیگر فعالیت‌های علمى و فرهنگى ایشان مى‌توان از تدوین و تنظیم آیین‌نامه‌هاى داخلى شوراى مدیریت حوزه علمیه قم یاد كرد كه در دوره تصدى ایشان انجام گرفت.

    وابسته‌ها

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=مؤمن_قمی،_محمد&oldid=736184»