الاقتراح في علم أصول النحو: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' (ص)' به '(ص)') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'الاقتراح (ابهام زدایی)' به 'الاقتراح (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۳۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR15283J1.jpg | |||
| عنوان =الاقتراح في علم أصول النحو | |||
| عنوان‌های دیگر =کتاب الاقتراح فی علم اصول النحو | |||
| | |||
| | |||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
| | | پدیدآوران = | ||
[[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر]] (نویسنده) | |||
|زبان | |زبان | ||
| | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =PJ 6151 /س9الف7 | |||
|کد کنگره | | موضوع = | ||
زبان عربی - نحو | |||
|موضوع | |||
|ناشر | |ناشر | ||
| | | ناشر = | ||
|- | ادب الحوزه | ||
| | | مکان نشر =قم - ایران | ||
| | | سال نشر = | ||
| | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE15283AUTOMATIONCODE | ||
| | | چاپ =1 | ||
| | | تعداد جلد =1 | ||
| | | کتابخانۀ دیجیتال نور =15283 | ||
|کد | | کتابخوان همراه نور =15283 | ||
| | | کد پدیدآور = | ||
|} | | پس از = | ||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|الاقتراح (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''الاقتراح في علم أصول النحو''' اثر عربى [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر|جلال‌الدين عبدالرحمن سيوطى]] در علم اصول معتبر در علم نحو مى‌باشد. | |||
== | ==ساختار== | ||
كتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و سپس 10 مسأله در اصول نحو و مسائل آن مطرح و مطالب در 7 بخش، تحت عنوانِ كتاب تنظيم شده است. | |||
مؤلف سعى نموده به جميع آراء علماى زمان خويش اشاره كرده و ترتيب مفيدى بر اين آراء ايجاد نمايد و اصول نحوى و قواعد عربى را از كتب ديگر گردآورى كند. از اين‌رو، كتاب حاضر، مرجعى عام، از علم اصول نحو برای مدرسين و مراجعين اهل فن خواهد بود. | |||
كتاب اول به نامِ السماع كه داراى چهارده فرع و يك خاتمه مى‌باشد. | |||
كتاب بعدى در اجماع، كتاب سوم در قياس، كتاب چهارم در استصحاب، كتاب پنجم در انواع استدلال، كتاب ششم در تعادل و تراجيح، كتاب هفتم در احوال استنباط كننده اين علم و استخراج كننده آن كه شامل چهار مسأله مى‌باشد. | |||
مراجعى كه سيطوى برای كتابش به آنها رجوع كرده شامل: لمع الادله في اصول النحو، الاغراب في جدل الاعراب اثر انبارى، الخصائص اثر ابن جنى، الانصاف في مسائل الخلاف اثر انبارى، التذييل و التكميل اثر ابن حيان مى‌باشند. | |||
==گزارش محتوا== | |||
در مقدمه، به 10 مسأله پيرامون مسائلى چون حدّ علم اصول نحو، حدود نحو، حد لغت و اين‌كه آيا لغت را خدا وضع كرده يا بشر؟، مناسبت الفاظ بر معانى در دلالات نحوى، تقسيم حكم نحوى به واجب و غيره، تقسيم حكم نحوى به رخصت و غير رخصت، معلق بودن حكم به دو چيز يا بيشتر و... پرداخته شده است. در مسأله آخر، به اين مطلب اشاره شده است كه الفاظ به واجب و ممتنع و جائز تقسيم مى‌شوند. | |||
نویسنده در كتاب اول كه درباره سماع مى‌باشد، به تنبيهى درباره عيب بعضى از قرّاء اشاره كرده است. پيرامون اين مطلب كه قراء قرائات مخلتف و نادرى را ذكر كرده‌اند كه برخى باطل مى‌باشد، مؤلف در دو فصل با استناد به كلام پيامبر(ص)، كلام عرب و اسماء قبائلى كه از عرب أخذ شده، مطالبى را مطرح كرده است. وى در ذيل اين فصل، طى 14 فرع به مواردى جهت استشهاد كلام خود و اين كه بعضى از قرائت‌ها صحيح نيست، اشاره مى‌كند. در فصل پایانى از كتاب اول، به حكم شناخت لغت، نحو و تصريف و سپس تواتر و اخبار آحاد و راويان پرداخته است. | |||
تنبيه بعد درباره ادله نحو نزد آقاى «انبارى» است. وى در كتاب دوم به بحث اجماع مى‌پردازد و طى مسأله‌اى بيان مى‌دارد كه آيا اجماع حجت است يا نه. وى در اين راستا سه مذهب و نظريه را بيان مى‌كند و نظريه اجماع سكونى را بررسى مى‌نمايد. | |||
كتاب سوم درباره قياس است و طى فصولى به اركان قياس مى‌پردازد. در فصل اول، موضوع به «مقيس عليه» است و در 18 مسأله به احكام و علل و رأى افرادى چون صاحب مستوفى، ابن جنى و [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] درباره علل، اقسام علل، علل‌هاى موجبه و غير موجبه، علت بسيط و مركب، تعليل به دو علت، تعليل دو حكم به يك علت، نقش علت، تعارض علل و تعليل به امور عدمى اشاره شده است. | |||
كتاب | كتاب چهارم درباره استصحاب و كتاب پنجم پيرامون انواع استدلال است كه از آن جمله است: استدلال به عكس، بيان علت، اصول، استحسان، استقراء و دليل باقى. | ||
كتاب ششم در تعارض و ترجيح است و كتاب هفتم، درباره احوال مستنبطين علم نحو و مستخرجين آن است و در چهار مسأله، به اين نكات پرداخته كه اولین كسى كه نحو و تصريف را وضع نمود چه كسى است؟ همچنين شروط مستنبط چيست؟ و... | |||
كتاب | == وضعيت كتاب == | ||
تحقيق كتاب توسط دكتر احمد محمد قاسم صورت گرفته است. | |||
فهارس پایانى كتاب شامل: آيات قرآنى‌اى كه مورد استشهاد قرار گرفته، أبيات، انصاف الابيات، فهرست اعلام، مراجع و موضوعات است. | |||
پاورقى‌هاى كتاب مربوط به ارجاع اسانيد و توضيح بعضى از مطالب كتاب مى‌باشد. | |||
==منابع مقاله== | |||
متن و مقدمه كتاب. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[البهجة المرضية علی ألفية ابن مالك]] | |||
[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب]] | |||
[[تحفة الأديب في نحاة مغني اللبيب]] | |||
[[النحو العربي]] | |||
[[خودآموز هداية في النحو]] | |||
[[معجم القواعد العربية في النحو و التصريف]] | |||
[[المعجم المفصل في النحو العربي]] | |||
[[مبادئ العربية في الصرف و النحو]] | |||
[[النحو المستطاب: سؤال و جواب و إعراب]] | |||
[[الجمل في النحو]] | |||
[[أصول النحو عند السيوطي بين النظرية و التطبيق]] | |||
[[النحو الوافي مع ربطه بالأساليب الرفيعة و الحياة اللغوية المتجددة]] | |||
[[الإنصاف في مسائل الخلاف بين النحو البصريين و الكوفيين]] | |||
[[همع الهوامع شرح جمع الجوامع في النحو]] | |||
[[شرح ملاجامي علی متن الكافية في النحو]] | |||
[[أوضح المسالك إلی ألفية ابن مالك]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۴
الاقتراح في علم أصول النحو اثر عربى جلال‌الدين عبدالرحمن سيوطى در علم اصول معتبر در علم نحو مى‌باشد.
| الاقتراح في علم أصول النحو | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب الاقتراح فی علم اصول النحو |
| ناشر | ادب الحوزه |
| مکان نشر | قم - ایران |
| چاپ | 1 |
| موضوع | زبان عربی - نحو |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJ 6151 /س9الف7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
كتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و سپس 10 مسأله در اصول نحو و مسائل آن مطرح و مطالب در 7 بخش، تحت عنوانِ كتاب تنظيم شده است.
مؤلف سعى نموده به جميع آراء علماى زمان خويش اشاره كرده و ترتيب مفيدى بر اين آراء ايجاد نمايد و اصول نحوى و قواعد عربى را از كتب ديگر گردآورى كند. از اين‌رو، كتاب حاضر، مرجعى عام، از علم اصول نحو برای مدرسين و مراجعين اهل فن خواهد بود.
كتاب اول به نامِ السماع كه داراى چهارده فرع و يك خاتمه مى‌باشد.
كتاب بعدى در اجماع، كتاب سوم در قياس، كتاب چهارم در استصحاب، كتاب پنجم در انواع استدلال، كتاب ششم در تعادل و تراجيح، كتاب هفتم در احوال استنباط كننده اين علم و استخراج كننده آن كه شامل چهار مسأله مى‌باشد.
مراجعى كه سيطوى برای كتابش به آنها رجوع كرده شامل: لمع الادله في اصول النحو، الاغراب في جدل الاعراب اثر انبارى، الخصائص اثر ابن جنى، الانصاف في مسائل الخلاف اثر انبارى، التذييل و التكميل اثر ابن حيان مى‌باشند.
گزارش محتوا
در مقدمه، به 10 مسأله پيرامون مسائلى چون حدّ علم اصول نحو، حدود نحو، حد لغت و اين‌كه آيا لغت را خدا وضع كرده يا بشر؟، مناسبت الفاظ بر معانى در دلالات نحوى، تقسيم حكم نحوى به واجب و غيره، تقسيم حكم نحوى به رخصت و غير رخصت، معلق بودن حكم به دو چيز يا بيشتر و... پرداخته شده است. در مسأله آخر، به اين مطلب اشاره شده است كه الفاظ به واجب و ممتنع و جائز تقسيم مى‌شوند.
نویسنده در كتاب اول كه درباره سماع مى‌باشد، به تنبيهى درباره عيب بعضى از قرّاء اشاره كرده است. پيرامون اين مطلب كه قراء قرائات مخلتف و نادرى را ذكر كرده‌اند كه برخى باطل مى‌باشد، مؤلف در دو فصل با استناد به كلام پيامبر(ص)، كلام عرب و اسماء قبائلى كه از عرب أخذ شده، مطالبى را مطرح كرده است. وى در ذيل اين فصل، طى 14 فرع به مواردى جهت استشهاد كلام خود و اين كه بعضى از قرائت‌ها صحيح نيست، اشاره مى‌كند. در فصل پایانى از كتاب اول، به حكم شناخت لغت، نحو و تصريف و سپس تواتر و اخبار آحاد و راويان پرداخته است.
تنبيه بعد درباره ادله نحو نزد آقاى «انبارى» است. وى در كتاب دوم به بحث اجماع مى‌پردازد و طى مسأله‌اى بيان مى‌دارد كه آيا اجماع حجت است يا نه. وى در اين راستا سه مذهب و نظريه را بيان مى‌كند و نظريه اجماع سكونى را بررسى مى‌نمايد.
كتاب سوم درباره قياس است و طى فصولى به اركان قياس مى‌پردازد. در فصل اول، موضوع به «مقيس عليه» است و در 18 مسأله به احكام و علل و رأى افرادى چون صاحب مستوفى، ابن جنى و سيبويه درباره علل، اقسام علل، علل‌هاى موجبه و غير موجبه، علت بسيط و مركب، تعليل به دو علت، تعليل دو حكم به يك علت، نقش علت، تعارض علل و تعليل به امور عدمى اشاره شده است.
كتاب چهارم درباره استصحاب و كتاب پنجم پيرامون انواع استدلال است كه از آن جمله است: استدلال به عكس، بيان علت، اصول، استحسان، استقراء و دليل باقى.
كتاب ششم در تعارض و ترجيح است و كتاب هفتم، درباره احوال مستنبطين علم نحو و مستخرجين آن است و در چهار مسأله، به اين نكات پرداخته كه اولین كسى كه نحو و تصريف را وضع نمود چه كسى است؟ همچنين شروط مستنبط چيست؟ و...
وضعيت كتاب
تحقيق كتاب توسط دكتر احمد محمد قاسم صورت گرفته است.
فهارس پایانى كتاب شامل: آيات قرآنى‌اى كه مورد استشهاد قرار گرفته، أبيات، انصاف الابيات، فهرست اعلام، مراجع و موضوعات است.
پاورقى‌هاى كتاب مربوط به ارجاع اسانيد و توضيح بعضى از مطالب كتاب مى‌باشد.
منابع مقاله
متن و مقدمه كتاب.
وابسته‌ها
البهجة المرضية علی ألفية ابن مالك
تحفة الأديب في نحاة مغني اللبيب
معجم القواعد العربية في النحو و التصريف
مبادئ العربية في الصرف و النحو
النحو المستطاب: سؤال و جواب و إعراب
أصول النحو عند السيوطي بين النظرية و التطبيق
النحو الوافي مع ربطه بالأساليب الرفيعة و الحياة اللغوية المتجددة
الإنصاف في مسائل الخلاف بين النحو البصريين و الكوفيين
همع الهوامع شرح جمع الجوامع في النحو