بازاندیشی در آیین استنباط: تفاوت میان نسخهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''بازاندیشی در آیین استنباط: نگاهی به سیر تاریخی اصول فقه و رویکردهای نوین مصالح- مقاصدجویانه و هرمنوتیکی'''، نوشته [[سید احمد کاظمی موسوی]] (متولد ۹ شهریور ۱۳۱۸ رشت) حقوقدان، پژوهشگر دینی و استاد مطالعات اسلامی است. این کتاب به بررسی سیر تاریخی و تحولات اصول فقه پرداخته و رویکردهای نوین در اجتهاد، از جمله مقاصد شریعت و هرمنوتیک را برای بازنگری در شیوه استنباط احکام شرعی عرضه میکند. | '''بازاندیشی در آیین استنباط: نگاهی به سیر تاریخی اصول فقه و رویکردهای نوین مصالح- مقاصدجویانه و هرمنوتیکی'''، نوشته [[کاظمی موسوی، سید احمد|سید احمد کاظمی موسوی]] (متولد ۹ شهریور ۱۳۱۸ رشت) حقوقدان، پژوهشگر دینی و استاد مطالعات اسلامی است. این کتاب به بررسی سیر تاریخی و تحولات اصول فقه پرداخته و رویکردهای نوین در اجتهاد، از جمله مقاصد شریعت و هرمنوتیک را برای بازنگری در شیوه استنباط احکام شرعی عرضه میکند. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب شامل مقدمه دکتر سید مصطفی محقق | کتاب شامل مقدمه دکتر [[محقق داماد، سید مصطفی|سید مصطفی محقق داماد]]، پیشگفتار نویسنده، درآمد، ده فصل اصلی، سخن پایانی، منابع، واژهنامه فارسی-انگلیسی و نمایه است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
فصل یکم به پیدایش اصول فقه بهعنوان آیین استنباط اختصاص دارد. در این فصل، ریشههای تاریخی اصول فقه، از جمله منابع چهارگانه (قرآن، سنت، اجماع، و قیاس) بررسی میشود و دیدگاه شافعی و رساله او بهعنوان نخستین تدوین در این حوزه موردتوجه قرار میگیرد<ref>همان، ص15- 26</ref>. | فصل یکم به پیدایش اصول فقه بهعنوان آیین استنباط اختصاص دارد. در این فصل، ریشههای تاریخی اصول فقه، از جمله منابع چهارگانه (قرآن، سنت، اجماع، و قیاس) بررسی میشود و دیدگاه شافعی و رساله او بهعنوان نخستین تدوین در این حوزه موردتوجه قرار میگیرد<ref>همان، ص15- 26</ref>. | ||
فصل دوم رویکرد متکلمان معتزلی و اشعری به اصول فقه را شرح میدهد. در این بخش، نقش علم کلام در شکلگیری و تکامل اصول فقه تحلیل شده و مباحث مطرح شده توسط متکلمانی چون | فصل دوم رویکرد متکلمان معتزلی و اشعری به اصول فقه را شرح میدهد. در این بخش، نقش علم کلام در شکلگیری و تکامل اصول فقه تحلیل شده و مباحث مطرح شده توسط متکلمانی چون [[بصری، محمد بن علی|ابوالحسین بصری]] و [[قاضی عبدالجبار بن احمد|قاضی عبدالجبار]] موردبررسی قرار میگیرد<ref>همان، ص27- 37</ref>. | ||
فصل سوم به کارکرد اصول فقه نزد حنفیان نخستین میپردازد. این فصل چگونگی استفاده عملی حنفیان اولیه از اصول فقه را نشان میدهد، با تمرکز بر روشهایی مانند قیاس و بررسی سهم فقهایی چون ابوحنیفه و جصاص رازی در این زمینه<ref>همان، ص39- 49</ref>. | فصل سوم به کارکرد اصول فقه نزد حنفیان نخستین میپردازد. این فصل چگونگی استفاده عملی حنفیان اولیه از اصول فقه را نشان میدهد، با تمرکز بر روشهایی مانند قیاس و بررسی سهم فقهایی چون [[ابوحنیفه، نعمان بن ثابت|ابوحنیفه]] و [[جصاص، احمد بن علی|جصاص رازی]] در این زمینه<ref>همان، ص39- 49</ref>. | ||
فصل چهارم روند پذیرش و پیشرفت اصول فقه در مذهب شیعه را دنبال میکند. این بخش به سیر تاریخی ورود مباحث اصولی به حوزه شیعه و نقش علمای بزرگی مانند سید مرتضی، شیخ | فصل چهارم روند پذیرش و پیشرفت اصول فقه در مذهب شیعه را دنبال میکند. این بخش به سیر تاریخی ورود مباحث اصولی به حوزه شیعه و نقش علمای بزرگی مانند [[سید مرتضی، علی بن حسین|سید مرتضی]]، [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]]، و [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] در تدوین و توسعه آن میپردازد<ref>همان، ص41- 68</ref>. | ||
فصل پنجم پیشرفت نظری اصول فقه و استفاده از موازین منطقی را تشریح میکند. این فصل چگونگی تأثیرپذیری اصول فقه از منطق و فلسفه را نشان داده و آرای متفکرانی چون ابن حزم، | فصل پنجم پیشرفت نظری اصول فقه و استفاده از موازین منطقی را تشریح میکند. این فصل چگونگی تأثیرپذیری اصول فقه از منطق و فلسفه را نشان داده و آرای متفکرانی چون [[ابن حزم، علی بن احمد|ابن حزم]]، [[امامالحرمین، عبدالملک بن عبدالله|امامالحرمین جوینی]]، [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] و [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخرالدین رازی]]، [[آمدی، علی بن محمد|آمدی]] و [[سبکی، عبدالوهاب بن علی|سبکی]]، در این باره مورد مداقه قرار میگیرد<ref>همان، ص69- 87</ref>. | ||
فصل ششم به موضوع راهیافتن ملاحظات اجتماعی در اصول فقه اختصاص دارد. در این بخش، جایگاه و اهمیت ملاحظات اجتماعی و مصالح (همچون مصالح مرسله و مقاصد شریعت) در فرایند استنباط احکام، بهویژه با تاکید بر تلاشهای شاطبی، بحث<ref>همان، ص89- 103</ref>. | فصل ششم به موضوع راهیافتن ملاحظات اجتماعی در اصول فقه اختصاص دارد. در این بخش، جایگاه و اهمیت ملاحظات اجتماعی و مصالح (همچون مصالح مرسله و مقاصد شریعت) در فرایند استنباط احکام، بهویژه با تاکید بر تلاشهای شاطبی، بحث<ref>همان، ص89- 103</ref>. | ||
فصل هفتم بازاندیشی اصول فقه در دوره معاصر را بررسی میکند. این فصل به بررسی دیدگاههای معاصر اهلسنت و علمای حنفی دوره متاخر، ابن نجیم | فصل هفتم بازاندیشی اصول فقه در دوره معاصر را بررسی میکند. این فصل به بررسی دیدگاههای معاصر اهلسنت و علمای حنفی دوره متاخر، [[ابن نجیم، زینالدین بن ابراهیم|ابن نجیم زینالدین]]، [[شاهولیالله، احمد بن عبدالرحیم|ولیالله دهلوی]]، [[شوکانی، محمد|شوکانی]]، [[ابوزهره، محمد|محمد ابوزهره]]، [[زحیلی، وهبه|وهبه زحیلی]] در خصوص کارایی و بهروزرسانی اصول فقه میپردازد <ref>همان، ص105- 117</ref>. | ||
فصل هشتم دور جدید اصولگرایی شیعه و گسترش اصول عملی را موردبحث قرار میدهد. این بخش تحولات متأخر اصول فقه شیعه، بهخصوص گرایش به اصول عملی و نقش علمایی چون وحید | فصل هشتم دور جدید اصولگرایی شیعه و گسترش اصول عملی را موردبحث قرار میدهد. این بخش تحولات متأخر اصول فقه شیعه، بهخصوص گرایش به اصول عملی و نقش علمایی چون [[بهبهانی، محمدباقر بن محمداکمل|وحید بهبهانی]]، [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ مرتضی انصاری]] و [[آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین|آخوند خراسانی]]، [[مظفر، محمدرضا|محمدرضا مظفر]]، در این حرکت را توضیح میدهد<ref>همان، ص119- 141</ref>. | ||
فصل نهم به رویکردهای نوین در آیین استنباط میپردازد. این فصل، رهیافتهای فقهی معاصر و پیشنهادهای اصلاحی در روش استنباط را مطرح کرده و دیدگاههای متفکرانی مانند محمد | فصل نهم به رویکردهای نوین در آیین استنباط میپردازد. این فصل، رهیافتهای فقهی معاصر و پیشنهادهای اصلاحی در روش استنباط را مطرح کرده و دیدگاههای متفکرانی مانند [[اقبال لاهوری، محمد|محمد اقبال]]، [[ابوزید، احمد بن سهل|ابوزید]] و [[محمد کمالی]] را که بر مقاصد شریعت و واقعیات اجتماعی تأکید دارند، معرفی میکند<ref>همان، ص143- 173</ref>. | ||
فصل دهم موضوع هرمنوتیک جدید و تبدل فهمها در خوانش شریعت را بررسی میکند. این فصل، اهمیت هرمنوتیک در درک متون دینی و شریعت را توضیح داده و تلاشهایی که برای بازنگری در تفسیر متون مقدس بر اساس ملاحظات تاریخی، زبانی، و اجتماعی صورتگرفته را واکاوی میکند و به دیدگاه نصر حامد | فصل دهم موضوع هرمنوتیک جدید و تبدل فهمها در خوانش شریعت را بررسی میکند. این فصل، اهمیت هرمنوتیک در درک متون دینی و شریعت را توضیح داده و تلاشهایی که برای بازنگری در تفسیر متون مقدس بر اساس ملاحظات تاریخی، زبانی، و اجتماعی صورتگرفته را واکاوی میکند و به دیدگاه [[ابوزید، نصر حامد|نصر حامد ابوزید]]، [[محمد ارکون]]، [[مجتهد شبستری، محمد|محمد مجتهد شبستری]]، [[سروش، عبدالکریم|عبدالکریم سروش]] و [[جاسر عوده]] اشاره میکند<ref> همان، ص175- 196</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
[[رده:اصول فقه اهل سنت]] | [[رده:اصول فقه اهل سنت]] | ||
[[رده:اهل سنت قرن 1 - 8]] | [[رده:اهل سنت قرن 1 - 8]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1404]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ آبان 1404 توسط عباس مکرمی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ آبان 1404 توسط عباس مکرمی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ آبان 1404 توسط فریدون سبحانی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ آبان 1404 توسط فریدون سبحانی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۴ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۳:۰۰
| بازانديشي در آيين استنباط | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کاظمی موسوی، سید احمد (نويسنده) محقق داماد، مصطفی (مقدمهنويس) |
| عنوانهای دیگر | نگاهي به سير تاريخي اصول فقه و رويکردهاي نوين مصالح - مقاصدجويانه و هرمنوتيکي |
| ناشر | نگاه معاصر |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1395ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-964-9357-97-3 |
| موضوع | اصول فقه - اصول فقه - تاریخ - اصول فقه شیعه - تاریخ |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 2ب2ک 155 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
بازاندیشی در آیین استنباط: نگاهی به سیر تاریخی اصول فقه و رویکردهای نوین مصالح- مقاصدجویانه و هرمنوتیکی، نوشته سید احمد کاظمی موسوی (متولد ۹ شهریور ۱۳۱۸ رشت) حقوقدان، پژوهشگر دینی و استاد مطالعات اسلامی است. این کتاب به بررسی سیر تاریخی و تحولات اصول فقه پرداخته و رویکردهای نوین در اجتهاد، از جمله مقاصد شریعت و هرمنوتیک را برای بازنگری در شیوه استنباط احکام شرعی عرضه میکند.
ساختار
کتاب شامل مقدمه دکتر سید مصطفی محقق داماد، پیشگفتار نویسنده، درآمد، ده فصل اصلی، سخن پایانی، منابع، واژهنامه فارسی-انگلیسی و نمایه است.
گزارش محتوا
فصل یکم به پیدایش اصول فقه بهعنوان آیین استنباط اختصاص دارد. در این فصل، ریشههای تاریخی اصول فقه، از جمله منابع چهارگانه (قرآن، سنت، اجماع، و قیاس) بررسی میشود و دیدگاه شافعی و رساله او بهعنوان نخستین تدوین در این حوزه موردتوجه قرار میگیرد[۱].
فصل دوم رویکرد متکلمان معتزلی و اشعری به اصول فقه را شرح میدهد. در این بخش، نقش علم کلام در شکلگیری و تکامل اصول فقه تحلیل شده و مباحث مطرح شده توسط متکلمانی چون ابوالحسین بصری و قاضی عبدالجبار موردبررسی قرار میگیرد[۲].
فصل سوم به کارکرد اصول فقه نزد حنفیان نخستین میپردازد. این فصل چگونگی استفاده عملی حنفیان اولیه از اصول فقه را نشان میدهد، با تمرکز بر روشهایی مانند قیاس و بررسی سهم فقهایی چون ابوحنیفه و جصاص رازی در این زمینه[۳].
فصل چهارم روند پذیرش و پیشرفت اصول فقه در مذهب شیعه را دنبال میکند. این بخش به سیر تاریخی ورود مباحث اصولی به حوزه شیعه و نقش علمای بزرگی مانند سید مرتضی، شیخ مفید، و شیخ طوسی در تدوین و توسعه آن میپردازد[۴].
فصل پنجم پیشرفت نظری اصول فقه و استفاده از موازین منطقی را تشریح میکند. این فصل چگونگی تأثیرپذیری اصول فقه از منطق و فلسفه را نشان داده و آرای متفکرانی چون ابن حزم، امامالحرمین جوینی، غزالی و فخرالدین رازی، آمدی و سبکی، در این باره مورد مداقه قرار میگیرد[۵].
فصل ششم به موضوع راهیافتن ملاحظات اجتماعی در اصول فقه اختصاص دارد. در این بخش، جایگاه و اهمیت ملاحظات اجتماعی و مصالح (همچون مصالح مرسله و مقاصد شریعت) در فرایند استنباط احکام، بهویژه با تاکید بر تلاشهای شاطبی، بحث[۶].
فصل هفتم بازاندیشی اصول فقه در دوره معاصر را بررسی میکند. این فصل به بررسی دیدگاههای معاصر اهلسنت و علمای حنفی دوره متاخر، ابن نجیم زینالدین، ولیالله دهلوی، شوکانی، محمد ابوزهره، وهبه زحیلی در خصوص کارایی و بهروزرسانی اصول فقه میپردازد [۷].
فصل هشتم دور جدید اصولگرایی شیعه و گسترش اصول عملی را موردبحث قرار میدهد. این بخش تحولات متأخر اصول فقه شیعه، بهخصوص گرایش به اصول عملی و نقش علمایی چون وحید بهبهانی، شیخ مرتضی انصاری و آخوند خراسانی، محمدرضا مظفر، در این حرکت را توضیح میدهد[۸].
فصل نهم به رویکردهای نوین در آیین استنباط میپردازد. این فصل، رهیافتهای فقهی معاصر و پیشنهادهای اصلاحی در روش استنباط را مطرح کرده و دیدگاههای متفکرانی مانند محمد اقبال، ابوزید و محمد کمالی را که بر مقاصد شریعت و واقعیات اجتماعی تأکید دارند، معرفی میکند[۹].
فصل دهم موضوع هرمنوتیک جدید و تبدل فهمها در خوانش شریعت را بررسی میکند. این فصل، اهمیت هرمنوتیک در درک متون دینی و شریعت را توضیح داده و تلاشهایی که برای بازنگری در تفسیر متون مقدس بر اساس ملاحظات تاریخی، زبانی، و اجتماعی صورتگرفته را واکاوی میکند و به دیدگاه نصر حامد ابوزید، محمد ارکون، محمد مجتهد شبستری، عبدالکریم سروش و جاسر عوده اشاره میکند[۱۰].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.