قاضی طباطبایی تبریزی، سید علی

سید علی قاضی طباطبایی
نام کامل	سید علی قاضی طباطبایی
نام‌های دیگر	آیة‌الله قاضی طباطبایی، میرزا علی آقا قاضی
لقب	آیة‌الله العظمی، عارف کامل
نسب	سلسله نسب به امام حسن مجتبی(ع) می‌رسد.
نام پدر	سید حسین قاضی
ولادت	۱۳ ذی‌الحجه ۱۲۸۵ق / ۱۲۴۸ش
محل تولد	تبریز، ایران
محل زندگی	تبریز، نجف
رحلت	۶ ربیع‌الاول ۱۳۶۶ق / ۱۳۲۵ش
مدفن	قبرستان وادی‌السلام نجف
طول عمر	۷۷ سال
فرزندان	۱۱ پسر و ۱۵ دختر
دین	اسلام
مذهب	شیعه دوازده امامی
پیشه	فقیه، حکیم، عارف، استاد اخلاق
اطلاعات علمی
درجه علمی	اجتهاد
دانشگاه	حوزه علمیه نجف
علایق پژوهشی	عرفان، فقه، اصول، تفسیر، حدیث
اساتید	سید احمد کربلایی آخوند خراسانی ميرزا فتح‌اللّه شريعت اصفهانى سید حسین قاضی (پدر)
شاگردان	سید محمدحسین طباطبایی سید ابوالقاسم خویی محمدتقی بهجت سید هاشم حداد
برخی آثار	زينة الارشاد؛ حواشی سلطان الموحدين آقاسید علی قاضی بر ارشاد شیخ مفید شرح دعای سمات تعلیقه بر ارشاد شیخ مفید

برای دیگر کاربردها، طباطبایی (ابهام‌‌زدایی) را ببینید.

سيد على قاضى طباطبايى تبريزى (۱۲۴۸-۱۳۲۵ش)، فقیه، حکیم، عارف و استاد بزرگ اخلاق در حوزه علمیه نجف بود. وی از شاگردان برجسته سید احمد کربلایی و از عرفای مکتب ملا حسینقلی همدانی محسوب می‌شود. علامه سید محمدحسین طباطبایی، سید ابوالقاسم خویی و محمدتقی بهجت از جمله شاگردان مشهور او هستند.

ولادت

سید علی قاضی طباطبایی در ۱۳ ذی‌الحجه ۱۲۸۵ق (۷ فروردین ۱۲۴۸ش) در تبریز به دنیا آمد. پدرش سید حسین قاضی از عالمان و عابدان بود و با ملا هادی سبزواری مصاحبت داشت. خاندان قاضی از سادات طباطبایی و از خاندان‌های ریشه‌دار علم و معرفت در تبریز به شمار می‌روند.

تحصیلات

آقا سيد على، تحصيلاتش را از محضر پدر شروع و در سال 1313ق، براى تكميل درس راهى نجف اشرف گرديد. در نجف از محضر فقهاى وقت خوشه دانش برچيد، كه از سرآمد آنها از شيخ‌الشريعه اصفهانى بايد ياد كرد. اما تأثيرگذارترين استاد وى، عارف عاشق آقا سيد احمد كربلايى طهرانى (متوفای 1333ق) بوده است. عارف کربلایی از خصیصین آخوند ملا حسینقلی همدانی و تحت تأثیر عمیق اندیشه و روش سیرو سلوکی وی قرار داشت. به طوری که روش سلوکی آخوند به دست او ادامه یافت و جانشینان سلوکی همدانی در دوره‌های بعدی اغلب از تلامذه کربلایی هستند. شاگرد مبرز سیر و سلوک آقا سید احمد کربلایی، آقا سید علی قاضی است که شهرتش در سلوک و معرفت از استادش فراتر رفته و نامش در بین سالکان طریق معرفت هم ردیف آخوند همدانی یاد می‌شود. حقیقت آن است که نام آخوند همدانی و طریقه سلوکی وی از طریق آیت‌الله سید علی آقا قاضی برای طبقه بعدی شناسانده شده است.

اساتید

1. ميرزا موسى تبريزى (صاحب كتاب أوثق الوسائل)؛
2. ميرزا محمّدعلى قراچه‌داغى؛
3. پدر گرامى خودشان؛
4. ميرزا محمّدتقى تبريزى، معروف به «حجت‌الاسلام» و متخلّص به «نيّر»؛
5. محمّدكاظم خراسانى (آخوند خراسانى)؛
6. ميرزا فتح‌اللّه شريعت اصفهانى (شيخ‌الشريعه)؛
7. ميرزا حسين تهرانى؛
8. شيخ محمّدحسن مامقانى؛
9. سيّد محمّدكاظم يزدى؛
10. فاضل شربيانى؛
11. شيخ محمّد بهارى؛
12. سيّد احمد كربلايى.

شاگردان

1. شيخ محمّدتقى آملى؛
2. علامه سيّد محمّدحسين طباطبايى؛
3. سيّد محمّدحسن الهى طباطبايى؛
4. محمّدتقى بهجت؛
5. سيّد يوسف حكيم؛
6. سيّد محمّدحسينى همدانى؛
7. شهيد محراب، سيّد عبدالحسين دستغيب شيرازى؛
8. شيخ حسنعلى نجابت شيرازى؛
9. سيّد محمّدهادى ميلانى؛
10. محمّدرضا مظفر؛
11. سيّد عبدالاعلى سبزوارى؛
12. ميرزا على غروى عليارى؛
13. سيّد شهاب‌الدين مرعشى نجفى؛
14. سيّد ابوالقاسم خويى؛
15. حاج شيخ ابوالفضل خوانسارى؛
16. شيخ عبدالحسين حجت انصارى؛
17. شيخ محمّدابراهيم شريفى زابلى؛
18. شيخ عبّاس قوچانى؛
19. شيخ على‌اكبر مرندى؛
20. سيّد حسن مسقطى؛
21. سيّد هاشم حدّاد؛
22. سيّد عبدالكريم كشميرى

وفات

آقا سيد على قاضى، در نجف اشرف، در شب چهارشنبه در ۶ ربیع‌الاول ۱۳۶۶ق (۸ بهمن ۱۳۲۵ش) از دنيا رفتند. سید جمال‌الدین گلپایگانی بر او نماز خواند و در وادی السلام، در کنار پدرش نزدیک مقام امام زمان(عج)، در آرامگاه ابدى قرار گرفت.

آثار

1. حاشيه ارشاد شيخ مفيد؛
2. شرح دعاى سمات؛
3. تفسير قرآن كريم؛
4. نامه‌هاى عرفانى؛
5. ديوان اشعار؛

منابع مقاله

1. صدرایی خویی، علی، پیشگفتار کتاب زينة الإرشاد: حواشى سلطان‌الموحدين آقا سيد على قاضى (قدس‌سره) بر الإرشاد شيخ مفيد، کنگره بزرگداشت فقیه متأله حضرت آیت‌الله حاج سید علی آقا قاضی، تبریز، پاییز 1391
2. جمعى از پژوهشگران، گلشن ابرار، نشر معروف، قم، 1379، چاپ اول.

وابسته‌ها

زينة الارشاد؛ حواشی سلطان الموحدين آقاسید علی قاضی بر ارشاد شیخ مفید

الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد

شرح دعای سمات

بحر خروشان: شرح حال عالم ربانی سید علی قاضی(ره)