مفردة الحسن البصري

مفردة الحسن البصري
پدیدآوران	اهوازی، حسن بن علی (نويسنده) حمدان، عمر یوسف عبد الغنی (محقق) حمدان، تغرید محمد عبد الرحمن (مصحح)
عنوان‌های دیگر	من نوادر مفردات القراءات
ناشر	المکتب الإسلامي
مکان نشر	اردن - عمان
سال نشر	1427ق - 2006م
چاپ	1
شابک	‎-
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ح5الف9 76/95 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مفردة الحسن البصري، از آثار راوی، محدّث و استاد قاریان قرن پنجم هجری قمری، ابوعلی حسن بن ابراهیم اهوازی (362-446ق) است که قرائت متکلم، مفسر، محدّث، واعظ و فقیه قرن اول و اوایل قرن دوم هجری قمری، ابوسعید حسن بن ابی‌الحسن بصری، مشهور به حسن بصری (21-110ق) و موارد مخالفت‌های او را با ابوعمرو بن العلاء مازنی از آغاز تا پایان قرآن بیان می‌کند. پژوهشگر معاصر و استاد زبان و ادبیات عربی، عمر یوسف عبدالغنی حمدان، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی را بر آن افزوده و شخصیت و آثار ابوعلی اهوازی و حسن بصری را با اختصار معرفی کرده است. این کتاب با تدقیق و مراجعه تغرید محمد عبدالرحمن حمدان منتشر شده است.

• یادآوری: گفتنی است که محتوای این کتاب، «دیدگاه شخصی و قرائت‌های شاذّ و خاصّ یکی از تابعان، یعنی حسن بصری» را بیان می‌کند که صحابی نیست و خوانش ویژه او برخلاف «قرائت مشهور و معتبر و رایج در بین مسلمانان (روایت حفص از قرائت عاصم از امام علی(ع))» است.

هدف و روش

• ابوعلی اهوازی، تأکید کرده است که من فقط موارد اختصاصی قرائت حسن بصری را آورده‌ام و از بیان موارد بی‌اختلاف و یا مشترک بین او و ابوعمرو بن العلاء مازنی خودداری کردم.
• عمر یوسف عبدالغنی حمدان، این کتاب را بررسی و پژوهشی درباره قرائت قدیمی‌ترین قاریان چهارده‌گانه (حسن بصری) دانسته است که از نظر تاریخی و شناسایی دانش قرائت در عراق اهمیتی خاصّ دارد.

ساختار و محتوا

• در این اثر، چگونگی قرائت حسن بصری نسبت به برخی از واژگان آیات قرآنی، به‌ترتیب سوره‌ها آمده است و البته در مورد برخی از سوره‌ها مانند ناس، هیچ مطلبی ذکر نشده است.

نمونه مباحث

• حسن بصری در سوره حمد، «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ» را می‌گفت، ولی در سایر سوره‌ها و حتی در آغاز جزءها نیز نمی‌گفت.
• در سوره یس آیه 30: «يا حَسْرَةً عَلَى الْعِبَادِ» را به‌صورت «يا حَسْرَةَ الْعِبَادِ»، یعنی بدون تنوین خوانده و «علی» را هم حذف کرده است.
• در سوره فلق آیه ،4 کلمه «النَفّاثات» را النُفّاثات (با ضمه نون) قرائت کرده است.

منابع مقاله

تقریظ، مقدمه و متن کتاب.