مفردة الحسن البصري: تفاوت میان نسخه‌ها

'''مفردة الحسن البصري'''، از آثار راوی، محدّث و استاد قاریان قرن پنجم هجری قمری، [[ابوعلی حسن بن ابراهیم اهوازی]] (362-446ق) است که قرائت متکلم، مفسر، محدّث، واعظ و فقیه قرن اول و اوایل قرن دوم هجری قمری، [[ابوسعید حسن بن ابی‌الحسن بصری]]، مشهور به [[حسن بصری]]

(21-110ق) و موارد مخالفت‌های او را با [[ابوعمرو بن العلاء مازنی]] از آغاز تا پایان قرآن بیان می‌کند. پژوهشگر معاصر و استاد زبان و ادبیات عربی، [[عمر یوسف عبدالغنی حمدان]]، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی را بر آن افزوده و شخصیت و آثار [[ابوعلی اهوازی]] و [[حسن بصری]] را با اختصار معرفی کرده است. این کتاب با تدقیق و مراجعه [[تغرید محمد عبدالرحمن حمدان]] منتشر شده است.

* یادآوری: گفتنی است که محتوای این کتاب، «دیدگاه شخصی و قرائت‌های شاذّ و خاصّ یکی از تابعان، یعنی [[حسن بصری]]» را بیان می‌کند که صحابی نیست و خوانش ویژه او برخلاف «قرائت مشهور و معتبر و رایج در بین مسلمانان (روایت حفص از قرائت عاصم از [[امام علی(ع)]])» است.

* [[ابوعلی اهوازی]]، تأکید کرده است که من فقط موارد اختصاصی قرائت [[حسن بصری]] را آورده‌ام و از بیان موارد بی‌اختلاف و یا مشترک بین او و [[ابوعمرو بن العلاء مازنی]] خودداری کردم<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص198</ref>.

* [[عمر یوسف عبدالغنی حمدان]]، این کتاب را بررسی و پژوهشی درباره قرائت قدیمی‌ترین قاریان چهارده‌گانه ([[حسن بصری]]) دانسته است که از نظر تاریخی و شناسایی دانش قرائت در عراق اهمیتی خاصّ دارد<ref>ر.ک: تقریظ، ص5</ref>.

* در این اثر، چگونگی قرائت [[حسن بصری]] نسبت به برخی از واژگان آیات قرآنی، به‌ترتیب سوره‌ها آمده است و البته در مورد برخی از سوره‌ها مانند ناس، هیچ مطلبی ذکر نشده است.

* [[حسن بصری]] در سوره حمد، «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ» را می‌گفت، ولی در سایر سوره‌ها و حتی در آغاز جزءها نیز نمی‌گفت<ref>ر.ک: متن کتاب، ص200</ref>.