مفردة الحسن البصري
| مفردة الحسن البصري | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اهوازی، حسن بن علی (نويسنده)
حمدان، عمر یوسف عبد الغنی (محقق) حمدان، تغرید محمد عبد الرحمن (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | من نوادر مفردات القراءات |
| ناشر | المکتب الإسلامي |
| مکان نشر | اردن - عمان |
| سال نشر | 1427ق - 2006م |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ح5الف9 76/95 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مفردة الحسن البصري، از آثار راوی، محدّث و استاد قاریان قرن پنجم هجری قمری، ابوعلی حسن بن ابراهیم اهوازی (362-446ق) است که قرائت متکلم، مفسر، محدّث، واعظ و فقیه قرن اول و اوایل قرن دوم هجری قمری، ابوسعید حسن بن ابی‌الحسن بصری، مشهور به حسن بصری (21-110ق) و موارد مخالفت‌های او را با ابوعمرو بن العلاء مازنی از آغاز تا پایان قرآن بیان می‌کند. پژوهشگر معاصر و استاد زبان و ادبیات عربی، عمر یوسف عبدالغنی حمدان، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی را بر آن افزوده و شخصیت و آثار ابوعلی اهوازی و حسن بصری را با اختصار معرفی کرده است. این کتاب با تدقیق و مراجعه تغرید محمد عبدالرحمن حمدان منتشر شده است.
- یادآوری: گفتنی است که محتوای این کتاب، «دیدگاه شخصی و قرائت‌های شاذّ و خاصّ یکی از تابعان، یعنی حسن بصری» را بیان می‌کند که صحابی نیست و خوانش ویژه او برخلاف «قرائت مشهور و معتبر و رایج در بین مسلمانان (روایت حفص از قرائت عاصم از امام علی(ع))» است.
هدف و روش
- ابوعلی اهوازی، تأکید کرده است که من فقط موارد اختصاصی قرائت حسن بصری را آورده‌ام و از بیان موارد بی‌اختلاف و یا مشترک بین او و ابوعمرو بن العلاء مازنی خودداری کردم[۱].
- عمر یوسف عبدالغنی حمدان، این کتاب را بررسی و پژوهشی درباره قرائت قدیمی‌ترین قاریان چهارده‌گانه (حسن بصری) دانسته است که از نظر تاریخی و شناسایی دانش قرائت در عراق اهمیتی خاصّ دارد[۲].
ساختار و محتوا
- در این اثر، چگونگی قرائت حسن بصری نسبت به برخی از واژگان آیات قرآنی، به‌ترتیب سوره‌ها آمده است و البته در مورد برخی از سوره‌ها مانند ناس، هیچ مطلبی ذکر نشده است.
نمونه مباحث
- حسن بصری در سوره حمد، «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ» را می‌گفت، ولی در سایر سوره‌ها و حتی در آغاز جزءها نیز نمی‌گفت[۳].
- در سوره یس آیه 30: «يا حَسْرَةً عَلَى الْعِبَادِ» را به‌صورت «يا حَسْرَةَ الْعِبَادِ»، یعنی بدون تنوین خوانده و «علی» را هم حذف کرده است[۴].
- در سوره فلق آیه ،4 کلمه «النَفّاثات» را النُفّاثات (با ضمه نون) قرائت کرده است[۵].
پانویس
منابع مقاله
تقریظ، مقدمه و متن کتاب.