حلی، جعفر بن حسن: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - 'تاجالدين' به 'تاج‌الدين')
    جز (جایگزینی متن - 'حلى (ابهام زدایی)' به 'حلى (ابهام‌زدایی)')
     
    (۴۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    <div class="wikiInfo">
    [[پرونده:NUR00108.jpg|بندانگشتی|محقق حلی، جعفر بن حسن]]
    [[پرونده:NUR00108.jpg|بندانگشتی|محقق حلی، جعفر بن حسن]]
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    |-
    |-
    ! نام!! data-type='authorName'|محقق حلی، جعفر بن حسن
    ! نام!! data-type="authorName" |محقق حلی، جعفر بن حسن
    |-
    |-
    |نام های دیگر  
    |نام‎های دیگر  
    |data-type='authorOtherNames'| ح‍ل‍ی‌، ج‍ع‍ف‍ر ب‍ن‌ ح‍س‍ن‌
    | data-type="authorOtherNames" | ح‍ل‍ی‌، ج‍ع‍ف‍ر ب‍ن‌ ح‍س‍ن‌


    م‍ح‍ق‍ق‌ ح‍ل‍ی‌، اب‍و ال‍ق‍اس‍م‌ ج‍ع‍ف‍ر
    م‍ح‍ق‍ق‌ ح‍ل‍ی‌، اب‍وال‍ق‍اس‍م‌ ج‍ع‍ف‍ر


    م‍ح‍ق‍ق‌ ح‍ل‍ی‌، نجم الدین اب‍و ال‍ق‍اس‍م‌ ج‍ع‍ف‍ر
    م‍ح‍ق‍ق‌ ح‍ل‍ی‌، نجم‌الدین اب‍وال‍ق‍اس‍م‌ ج‍ع‍ف‍ر


    م‍ح‍ق‍ق‌ ح‍ل‍ی‌، ن‍ج‍م ال‍دی‍ن‌ ج‍ع‍ف‍ر ب‍ن‌ ال‍ح‍س‍ن‌ ال‍ه‍ذل‍ی‌
    م‍ح‍ق‍ق‌ ح‍ل‍ی‌، ن‍ج‍م ال‍دی‍ن‌ ج‍ع‍ف‍ر ب‍ن‌ ال‍ح‍س‍ن‌ ال‍ه‍ذل‍ی‌
    محقق اول
    |-
    |-
    |نام پدر  
    |نام پدر  
    |data-type='authorfatherName'|حسن
    | data-type="authorfatherName" |حسن
    |-
    |-
    |متولد  
    |متولد  
    |data-type='authorbirthDate'|602 هجرى قمرى
    | data-type="authorbirthDate" |602 هجرى قمرى
    |-
    |-
    |محل تولد
    |محل تولد
    |data-type='authorBirthPlace'|حله
    | data-type="authorBirthPlace" |حله
    |-
    |-
    |رحلت  
    |رحلت  
    |data-type='authorDeathDate'|656 هـ.ش یا 676 هـ.ق یا 1277 م
    | data-type="authorDeathDate" |656 ش یا 676 ق یا 1277 م
    |-
    |-
    |اساتید
    |اساتید
    |data-type='authorTeachers'|پدرش شمس‌الدين حسن حلى، سيد مجدالدين على بن حسن عريضى، ابوحامد نجم الإسلام محمد حلبى، ابن نما حلى
    | data-type="authorTeachers" |پدرش شمس‌الدین حسن حلى، سید مجدالدین على بن حسن عریضى، ابوحامد نجم الإسلام محمد حلبى، ابن نما حلى
    |-
    |-
    |برخی آثار
    |برخی آثار
    |data-type='authorWritings'|شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، معارج الأصول، استحباب التياسر لأهل العراق، تلخيص الفهرست
    | data-type="authorWritings" |[[التنقیح الرائع لمختصر الشرائع]]
    |-class='articleCode'
    [[الرسائل التسع]]
    |کد مؤلف
     
    |data-type='authorCode'|AUTHORCODE108AUTHORCODE
    [[أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة]]
    |}
     
    </div>
    [[شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام]]
     
    [[شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام (محشی حسینی شیرازی)|شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام (محشی حسینی شیرازی)]]


    [[شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام (شرح حسینی)|شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام (شرح حسینی)]]


    '''شيخ نجم‌الدين جعفر بن الحسن بن يحيى بن سعيد هذلي حلي'''، معروف به '''محقق حلى''' در سال 602 هجرى قمرى در شهر تاريخى حله قدم به عرصۀ وجود گذارد.
    [[غایة المرام في شرح شرائع الإسلام|غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام]]


    او يكى از بزرگترين و نامورترين فقيهان عصر خويش است و داراى عظمت و اعتبار خاص در ميان مجتهدان مى‌باشد، به حدى كه وقتى كلمۀ «محقق» را بدون قرينه و نشانه‌اى در ميان فقها ذكر مى‌كنند، شخصيت تحقيقى و علمى ايشان مورد نظر است.
    [[كتاب الحج (جوادی آملی)|کتاب الحج (جوادی آملی)]]


    ==تحصيلات==
    [[المختصر النافع في فقه الإمامیة|المختصر النافع فی فقه الإمامیة]]


    [[مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام]]
    |- class="articleCode"
    |کد مؤلف
    | data-type="authorCode" |AUTHORCODE00108AUTHORCODE
    |}
    </div>
    {{اشتباه نشود|علامه حلی}}
    {{کاربردهای دیگر|حلى (ابهام‌زدایی)}}
    '''شیخ نجم‌الدین جعفر بن حسن بن یحیى بن سعید هذلی حلی''' (۶۰۲-۶۷۶ق)، معروف به '''محقق حلى،''' فقیه، اصولی، شاعر شیعه، «''[[شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام (تحقیق بقال)|شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام]]''»، مشهورترین تألیف محقق حلی و شاید مشهورترین کتاب فقه شیعه است.


    محقق حلى از همان سنين كودكى به تحصيل مقدمات علوم متداول عصر خويش پرداخت. او ادبيات عرب را كه زبان مادريش بود به خوبى فرا گرفت. هيئت و رياضيات و منطق و كلام را به مقدار لازم آموخت و در تمام اين رشته‌ها با توجه به هوش سرشار خود تبحر كامل يافت.
    == ولادت ==
    در سال 602 هجرى قمرى در شهر تاریخى حله قدم به عرصۀ وجود گذارد.


    وى آنگاه فقه و اصول را پيش پدرش حسن بن يحيى آموخت و از محضر فقهاى مشهور حله، مانند ابن نما و سيد فخار موسوى - شاگرد ابن إدريس حلى - بهره برد.
    او یکى از بزرگترین و نامورترین فقیهان عصر خویش است و داراى عظمت و اعتبار خاص در میان مجتهدان مى‌باشد، به حدى که وقتى کلمۀ «محقق» را بدون قرینه و نشانه‌اى در میان فقها ذکر مى‌کنند، شخصیت تحقیقى و علمى ایشان مورد نظر است.


    محقق در اوايل جوانى اشعارى چند سرود، ولى به سفارش پدرش آن را دنبال نكرد.
    ==تحصیلات==


    محقق حلى با يك واسطه شاگرد [[ابن زهره، حمزه بن علی|ابن زهره]] و ابن إدريس حلى است و استاد [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] بوده است.
    محقق حلى از همان سنین کودکى به تحصیل مقدمات علوم متداول عصر خویش پرداخت. او ادبیات عرب را که زبان مادریش بود به خوبى فرا گرفت. هیئت و ریاضیات و منطق و کلام را به مقدار لازم آموخت و در تمام این رشته‌ها با توجه به هوش سرشار خود تبحر کامل یافت.


    ==شخصيت علمى==
    وى آنگاه فقه و اصول را پیش پدرش حسن بن یحیى آموخت و از محضر فقهاى مشهور حله، مانند ابن نما و سید فخار موسوى - شاگرد ابن إدریس حلى - بهره برد.


    محقق در اوایل جوانى اشعارى چند سرود، ولى به سفارش پدرش آن را دنبال نکرد.


    محقق حلى در سايۀ قريحۀ سرشار و فكر مواج و وسعت نظرى كه داشت، به تحكيم مبانى فقه شيعه و اساس مكتب اجتهاد پرداخت.
    محقق حلى با یک واسطه شاگرد [[ابن زهره، حمزه بن علی|ابن زهره]] و ابن إدریس حلى است و استاد [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] بوده است.


    وى فقه را بر پايۀ استدلال محكم بنا نهاد و در تحقيقات خود به آراى ديگران نيز توجه داشت و در توسعۀ ابعاد آن كوشش مى‌كرد.
    ==شخصیت علمى==


    مقام او آن چنان است كه در فقه كسى را بر او مقدم نمى‌شمارند.
    محقق حلى در سایۀ قریحۀ سرشار و فکر مواج و وسعت نظرى که داشت، به تحکیم مبانى فقه شیعه و اساس مکتب اجتهاد پرداخت.


    فيلسوف و رياضى‌دان بزرگ، [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصيرالدين طوسى]] با او در حله ملاقات كرده و در جلسۀ درس فقهش حضور يافته است. كتاب‌هاى محقق مخصوصاً كتاب شرايع يك كتاب درسى طلاب است. فقهاى زيادى كتب محقق را شرح كرده يا حاشيه بر آن نوشته‌اند.
    وى فقه را بر پایۀ استدلال محکم بنا نهاد و در تحقیقات خود به آراى دیگران نیز توجه داشت و در توسعۀ ابعاد آن کوشش مى‌کرد.


    ==كلمات بزرگان==
    مقام او آن چنان است که در فقه کسى را بر او مقدم نمى‌شمارند.


    فیلسوف و ریاضى‌دان بزرگ، [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیرالدین طوسى]] با او در حله ملاقات کرده و در جلسۀ درس فقهش حضور یافته است. کتاب‌هاى محقق مخصوصاًً کتاب شرایع یک کتاب درسى طلاب است. فقهاى زیادى کتب محقق را شرح کرده یا حاشیه بر آن نوشته‌اند.


    [[علامه حلى]] دربارۀ او مى‌گويد:
    ==کلمات بزرگان==


    «اين بزرگ، فقيه‌ترين مردم روزگار خويش بوده است.»
    [[علامه حلى]] دربارۀ او مى‌گوید:


    [[علامه نورى]] او را چنين مى ستايد:
    «این بزرگ، فقیه‌ترین مردم روزگار خویش بوده است.»


    «كشف كنندۀ حقايق شريعت، رئيس علما و فقيه حكما، آفتاب درخشان فضلا، ماه شب چهاردۀ عرفا، كسى كه نام و دانش او بازگو كنندۀ قصۀ جزيرۀ خضرا است. او وارث علوم پيشوايان معصوم عليهم‌السلام و حجتهاى حق بر جهانيان مى‌باشد.
    [[علامه نورى]] او را چنین مى ستاید:


    او برافرازندۀ پرچم تحقيق بر جهانيان است. وقتى محقق گفته شد، هدف تنها اوست. خداوند متعال اشعۀ رحمت آشكار و پنهان خود را نثار قبر او كند و در بهشت جايگاه شايسته و مكان عالى به او عنايت فرمايد.»
    «کشف کنندۀ حقایق شریعت، رئیس علما و فقیه حکما، آفتاب درخشان فضلا، ماه شب چهاردۀ عرفا، کسى که نام و دانش او بازگو کنندۀ قصۀ جزیرۀ خضرا است. او وارث علوم پیشوایان معصوم علیهم‌السلام و حجتهاى حق بر جهانیان مى‌باشد.


    علامه [[سيد حسن صدر]]، صاحب تأسيس الشيعة مى‌گويد:
    او برافرازندۀ پرچم تحقیق بر جهانیان است. وقتى محقق گفته شد، هدف تنها اوست. خداوند متعال اشعۀ رحمت آشکار و پنهان خود را نثار قبر او کند و در بهشت جایگاه شایسته و مکان عالى به او عنایت فرماید.»


    «انگشت قلم، عاجز از باز شمارى اوصاف اوست. او كتاب شرائع الإسلام دارد كه به مثابۀ قرآن فقه است.
    علامه [[سيد حسن صدر|سید حسن صدر]]، صاحب تأسیس الشیعة مى‌گوید:


    از مجالس عالى درس او بيش از 400 مجتهد آگاه كه شرح حال آنان در علم رجال آمده است، فارغ التحصيل گرديده‌اند و چنين موفقيتى تاكنون براى احدى نصيب نگرديده است.
    «انگشت قلم، عاجز از باز شمارى اوصاف اوست. او کتاب شرائع الإسلام دارد که به مثابۀ قرآن فقه است.


    وفات او در حله در ماه ربيع الآخر سال 676 هجرى رخ داده است و بر قبر شريف او در حله قبۀ بلندى قرار دارد كه هم‌اكنون مورد تبرك و زيارت علاقمندان قرار مى‌گيرد.»
    از مجالس عالى درس او بیش از 400 مجتهد آگاه که شرح حال آنان در علم رجال آمده است، فارغ التحصیل گردیده‌اند و چنین موفقیتى تاکنون براى احدى نصیب نگردیده است.


    ==اساتيد==
    وفات او در حله در ماه ربیع الآخر سال 676 هجرى رخ داده است و بر قبر شریف او در حله قبۀ بلندى قرار دارد که هم‌اکنون مورد تبرک و زیارت علاقمندان قرار مى‌گیرد.»


    ==اساتید==


    از جمله مدرسينى كه محقق حلى از محضر آنان بهره برده است عبارتند از:
    از جمله مدرسینى که محقق حلى از محضر آنان بهره برده است عبارتند از:


    #پدرش شمس‌الدين حسن حلى
    #پدرش شمس‌الدین حسن حلى
    #سيد مجدالدين على بن حسن عريضى
    #سید مجدالدین على بن حسن عریضى
    #ابوحامد نجم الإسلام محمد حلبى
    #ابوحامد نجم الإسلام محمد حلبى
    #[[ابن نما حلى]]
    #[[ابن نما حلى]]
    #محمد بن جعفر حلى
    #محمد بن جعفر حلى
    #سيد ابوعلى، فخار بن معد موسوى
    #سید ابوعلى، فخار بن معد موسوى
    #تاج‌الدين حسن بن على بن دربى
    #تاج‌الدین حسن بن على بن دربى


    ==شاگردان==
    ==شاگردان==


    محقق حلى شاگردانى را تربیت نموده که هر یک چون ستاره‌اى درخشان در آسمان تشیع مى‌درخشند که از جملۀ آنهاست:


    محقق حلى شاگردانى را تربيت نموده كه هر يك چون ستاره‌اى درخشان در آسمان تشيع مى‌درخشند كه از جملۀ آنهاست:
    #[[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]]
    #ابن داود حلى، صاحب کتاب رجال
    #ابن ربیب حلى
    #سید عبدالکریم بن احمد بن طاوس
    #سید جلال‌الدین مجد بن على بن طاوس
    #جلال‌الدین مجد بن الشیخ الإمام ملک الأدبا
    #شیخ صفى‌الدین حلى، عبدالعزیز بن سرایا
    #عزالدین، حسن بن ابى‌طالب یوسفى، صاحب کشف الرموز
    #ابوجعفر، محمد بن على کاشفى
    #شیخ محمد حلى، پسر [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]]


    #[[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]]
    ==وفات==
    #ابن داود حلى، صاحب كتاب رجال
    #ابن ربيب حلى
    #سيد عبدالكريم بن احمد بن طاوس
    #سيد جلال‌الدين مجد بن على بن طاوس
    #جلال‌الدين مجد بن الشيخ الإمام ملك الأدبا
    #شيخ صفى‌الدين حلى، عبدالعزيز بن سرايا
    #عزالدين، حسن بن ابى طالب يوسفى، صاحب كشف الرموز
    #ابوجعفر، محمد بن على كاشفى
    #شيخ محمد حلى، پسر [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]]


    ==تأليفات==
    سرانجام محقق حلى، آن آفتاب درخشان آسمان فقاهت و مرجعیت در سال 676 هجرى قمرى در سن 74 سالگى بدرود حیات گفت و جهانى را داغدار رحلت خویش کرد. بدن مطهر آن بزرگوار را در جوار بارگاه ملکوتى امیرالمؤمنین‌ علیه‌السلام به خاک سپردند (و بنابر نقلى مرقد آن عالم ربانى در حله است).


    ==آثار==


    مهمترين تأليفات به جاى مانده از محقق حلى عبارتند از:
    مهمترین تألیفات به جاى مانده از محقق حلى عبارتند از:


    {{ستون-شروع|2}}
    #شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام
    #شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام
    #معارج الأصول
    #معارج الأصول
    خط ۱۳۰: خط ۱۵۱:
    #المسلك في أصول‌الدين
    #المسلك في أصول‌الدين
    #معارج الأحكام
    #معارج الأحكام
    {{پایان}}


    ==وفات==


    {{محقق حلی}}
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    سرانجام محقق حلى، آن آفتاب درخشان آسمان فقاهت و مرجعيت در سال 676 هجرى قمرى در سن 74 سالگى بدرود حيات گفت و جهانى را داغدار رحلت خويش كرد. بدن مطهر آن بزرگوار را در جوار بارگاه ملكوتى اميرالمؤمنين‌ عليه‌السلام به خاك سپردند (و بنابر نقلى مرقد آن عالم ربانى در حله است).
    == وابسته‌ها ==
    {{وابسته‌ها}}
    [[التنقیح الرائع لمختصر الشرائع]]  
    [[التنقیح الرائع لمختصر الشرائع]]  


    خط ۱۴۸: خط ۱۶۷:


    [[شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام (محشی حسینی شیرازی)]]  
    [[شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام (محشی حسینی شیرازی)]]  
    [[شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام (شرح حسینی)]]


    [[غایة المرام في شرح شرائع الإسلام]]  
    [[غایة المرام في شرح شرائع الإسلام]]  


    [[کتاب الحج]]  
    [[حاشیة جامع المدارك]]
     
    [[كتاب الحج (جوادی آملی)]]  


    [[المختصر النافع في فقه الإمامیة]]  
    [[المختصر النافع في فقه الإمامیة]]  
    خط ۱۶۹: خط ۱۹۲:
    [[معارج الأصول (طبع قدیم)]]  
    [[معارج الأصول (طبع قدیم)]]  


    [[المسلک في أصول الدین]]  
    [[المسلك في أصول‌الدين]]  


    [[النهایة و نکتها]]  
    [[النهایة و نکتها]]  
    خط ۱۸۱: خط ۲۰۴:
    [[مختصر نافع]]  
    [[مختصر نافع]]  


    [[الـمختصر النافع، أو، النافع في مختصر الشرائع]]  
    [[المختصر النافع، أو، النافع في مختصر الشرائع]]  


    [[منتقد المنافع]]  
    [[منتقد المنافع]]  
    خط ۲۰۰: خط ۲۲۳:


    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:دی (1400)]]
    [[رده:فقیهان شیعه]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۶ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۱:۴۳

    محقق حلی، جعفر بن حسن
    نام محقق حلی، جعفر بن حسن
    نام‎های دیگر ح‍ل‍ی‌، ج‍ع‍ف‍ر ب‍ن‌ ح‍س‍ن‌

    م‍ح‍ق‍ق‌ ح‍ل‍ی‌، اب‍وال‍ق‍اس‍م‌ ج‍ع‍ف‍ر

    م‍ح‍ق‍ق‌ ح‍ل‍ی‌، نجم‌الدین اب‍وال‍ق‍اس‍م‌ ج‍ع‍ف‍ر

    م‍ح‍ق‍ق‌ ح‍ل‍ی‌، ن‍ج‍م ال‍دی‍ن‌ ج‍ع‍ف‍ر ب‍ن‌ ال‍ح‍س‍ن‌ ال‍ه‍ذل‍ی‌

    محقق اول

    نام پدر حسن
    متولد 602 هجرى قمرى
    محل تولد حله
    رحلت 656 ش یا 676 ق یا 1277 م
    اساتید پدرش شمس‌الدین حسن حلى، سید مجدالدین على بن حسن عریضى، ابوحامد نجم الإسلام محمد حلبى، ابن نما حلى
    برخی آثار التنقیح الرائع لمختصر الشرائع

    الرسائل التسع

    أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة

    شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام

    شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام (محشی حسینی شیرازی)

    شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام (شرح حسینی)

    غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام

    کتاب الحج (جوادی آملی)

    المختصر النافع فی فقه الإمامیة

    مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام

    کد مؤلف AUTHORCODE00108AUTHORCODE

    شیخ نجم‌الدین جعفر بن حسن بن یحیى بن سعید هذلی حلی (۶۰۲-۶۷۶ق)، معروف به محقق حلى، فقیه، اصولی، شاعر شیعه، «شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام»، مشهورترین تألیف محقق حلی و شاید مشهورترین کتاب فقه شیعه است.

    ولادت

    در سال 602 هجرى قمرى در شهر تاریخى حله قدم به عرصۀ وجود گذارد.

    او یکى از بزرگترین و نامورترین فقیهان عصر خویش است و داراى عظمت و اعتبار خاص در میان مجتهدان مى‌باشد، به حدى که وقتى کلمۀ «محقق» را بدون قرینه و نشانه‌اى در میان فقها ذکر مى‌کنند، شخصیت تحقیقى و علمى ایشان مورد نظر است.

    تحصیلات

    محقق حلى از همان سنین کودکى به تحصیل مقدمات علوم متداول عصر خویش پرداخت. او ادبیات عرب را که زبان مادریش بود به خوبى فرا گرفت. هیئت و ریاضیات و منطق و کلام را به مقدار لازم آموخت و در تمام این رشته‌ها با توجه به هوش سرشار خود تبحر کامل یافت.

    وى آنگاه فقه و اصول را پیش پدرش حسن بن یحیى آموخت و از محضر فقهاى مشهور حله، مانند ابن نما و سید فخار موسوى - شاگرد ابن إدریس حلى - بهره برد.

    محقق در اوایل جوانى اشعارى چند سرود، ولى به سفارش پدرش آن را دنبال نکرد.

    محقق حلى با یک واسطه شاگرد ابن زهره و ابن إدریس حلى است و استاد علامۀ حلى بوده است.

    شخصیت علمى

    محقق حلى در سایۀ قریحۀ سرشار و فکر مواج و وسعت نظرى که داشت، به تحکیم مبانى فقه شیعه و اساس مکتب اجتهاد پرداخت.

    وى فقه را بر پایۀ استدلال محکم بنا نهاد و در تحقیقات خود به آراى دیگران نیز توجه داشت و در توسعۀ ابعاد آن کوشش مى‌کرد.

    مقام او آن چنان است که در فقه کسى را بر او مقدم نمى‌شمارند.

    فیلسوف و ریاضى‌دان بزرگ، خواجه نصیرالدین طوسى با او در حله ملاقات کرده و در جلسۀ درس فقهش حضور یافته است. کتاب‌هاى محقق مخصوصاًً کتاب شرایع یک کتاب درسى طلاب است. فقهاى زیادى کتب محقق را شرح کرده یا حاشیه بر آن نوشته‌اند.

    کلمات بزرگان

    علامه حلى دربارۀ او مى‌گوید:

    «این بزرگ، فقیه‌ترین مردم روزگار خویش بوده است.»

    علامه نورى او را چنین مى ستاید:

    «کشف کنندۀ حقایق شریعت، رئیس علما و فقیه حکما، آفتاب درخشان فضلا، ماه شب چهاردۀ عرفا، کسى که نام و دانش او بازگو کنندۀ قصۀ جزیرۀ خضرا است. او وارث علوم پیشوایان معصوم علیهم‌السلام و حجتهاى حق بر جهانیان مى‌باشد.

    او برافرازندۀ پرچم تحقیق بر جهانیان است. وقتى محقق گفته شد، هدف تنها اوست. خداوند متعال اشعۀ رحمت آشکار و پنهان خود را نثار قبر او کند و در بهشت جایگاه شایسته و مکان عالى به او عنایت فرماید.»

    علامه سید حسن صدر، صاحب تأسیس الشیعة مى‌گوید:

    «انگشت قلم، عاجز از باز شمارى اوصاف اوست. او کتاب شرائع الإسلام دارد که به مثابۀ قرآن فقه است.

    از مجالس عالى درس او بیش از 400 مجتهد آگاه که شرح حال آنان در علم رجال آمده است، فارغ التحصیل گردیده‌اند و چنین موفقیتى تاکنون براى احدى نصیب نگردیده است.

    وفات او در حله در ماه ربیع الآخر سال 676 هجرى رخ داده است و بر قبر شریف او در حله قبۀ بلندى قرار دارد که هم‌اکنون مورد تبرک و زیارت علاقمندان قرار مى‌گیرد.»

    اساتید

    از جمله مدرسینى که محقق حلى از محضر آنان بهره برده است عبارتند از:

    1. پدرش شمس‌الدین حسن حلى
    2. سید مجدالدین على بن حسن عریضى
    3. ابوحامد نجم الإسلام محمد حلبى
    4. ابن نما حلى
    5. محمد بن جعفر حلى
    6. سید ابوعلى، فخار بن معد موسوى
    7. تاج‌الدین حسن بن على بن دربى

    شاگردان

    محقق حلى شاگردانى را تربیت نموده که هر یک چون ستاره‌اى درخشان در آسمان تشیع مى‌درخشند که از جملۀ آنهاست:

    1. علامۀ حلى
    2. ابن داود حلى، صاحب کتاب رجال
    3. ابن ربیب حلى
    4. سید عبدالکریم بن احمد بن طاوس
    5. سید جلال‌الدین مجد بن على بن طاوس
    6. جلال‌الدین مجد بن الشیخ الإمام ملک الأدبا
    7. شیخ صفى‌الدین حلى، عبدالعزیز بن سرایا
    8. عزالدین، حسن بن ابى‌طالب یوسفى، صاحب کشف الرموز
    9. ابوجعفر، محمد بن على کاشفى
    10. شیخ محمد حلى، پسر علامۀ حلى

    وفات

    سرانجام محقق حلى، آن آفتاب درخشان آسمان فقاهت و مرجعیت در سال 676 هجرى قمرى در سن 74 سالگى بدرود حیات گفت و جهانى را داغدار رحلت خویش کرد. بدن مطهر آن بزرگوار را در جوار بارگاه ملکوتى امیرالمؤمنین‌ علیه‌السلام به خاک سپردند (و بنابر نقلى مرقد آن عالم ربانى در حله است).

    آثار

    مهمترین تألیفات به جاى مانده از محقق حلى عبارتند از:

    1. شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام
    2. معارج الأصول
    3. استحباب التياسر لأهل العراق
    4. تلخيص الفهرست
    5. شرح نكت النهاية
    6. الكهنة (در منطق)
    7. مختصر المراسم
    8. المسائل الغريبة
    9. المسائل المصرية
    10. المسلك في أصول‌الدين
    11. معارج الأحكام


    وابسته‌ها

    التنقیح الرائع لمختصر الشرائع

    الرسائل التسع

    أحکام السرقة علی ضوء القرآن و السنة

    شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام

    شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام (محشی حسینی شیرازی)

    شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام (شرح حسینی)

    غایة المرام في شرح شرائع الإسلام

    حاشیة جامع المدارك

    كتاب الحج (جوادی آملی)

    المختصر النافع في فقه الإمامیة

    مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام

    المعتبر في شرح المختصر

    شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام

    معجم فقه الجواهر

    جواهر الکلام في ثوبه الجديد

    معارج الأصول (طبع جدید)

    معارج الأصول (طبع قدیم)

    المسلك في أصول‌الدين

    النهایة و نکتها

    جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام (چاپ جامعه مدرسین)

    المحقق الحلی

    ترجمه فارسی شرایع الاسلام

    مختصر نافع

    المختصر النافع، أو، النافع في مختصر الشرائع

    منتقد المنافع

    شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام

    رسائل المحقق الحلي

    شرايع الاسلام (ويرايش قديم)

    التعلیقة الإستدلالیة علی شرائع الإسلام

    کتاب القضاء

    الدّر الباهر في مقتنیات الجواهر