نزهة القلوب: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'خواجه نصير طوسى' به 'خواجه نصير طوسى ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'نزهة القلوب (ابهام زدایی)' به 'نزهة القلوب (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۳۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR10739J1.jpg | |||
| عنوان =نزهة القلوب | |||
| عنوان‌های دیگر =بخش نخست مقاله سوم | |||
| | |||
نزهه القلوب. فارسی. برگزیده | نزهه القلوب. فارسی. برگزیده | ||
| | | پدیدآوران = | ||
[[مستوفی، حمدالله]] (نویسنده) | |||
[[دبیر سیاقی، محمد]] (محقق) | [[دبیر سیاقی، محمد]] (محقق) | ||
| زبان =فارسی | |||
|زبان | | کد کنگره =G 93 /ح9 ن4042 | ||
| موضوع = | |||
ایران - جغرافیا | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
جغرافیا - متون قدیمی تا قرن 14 | جغرافیا - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
| خط ۳۰: | خط ۱۹: | ||
کشورهای اسلامی - جغرافیا | کشورهای اسلامی - جغرافیا | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | حديث امروز | ||
| مکان نشر =قزوین - ایران | |||
| سال نشر = 1381 ش | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10739AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| شابک =964-7536-17-8 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10739 | |||
| کتابخوان همراه نور =10739 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|نزهة القلوب (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''نزهة القلوب'''، تأليف [[مستوفی، حمدالله|حمدالله مستوفى قزوينى]] است كه در قرن هشتم در هیئت و جغرافیا نگاشته شده و در آن علاوه بر اطلاعات دقيق جغرافيايى؛ حاوى نكات تاريخى و دقايق ادبى و ضوابط ديوانى و عوايد مالياتى ايران زمان مؤلف و پيش از آن نيز هست كه توسط انتشارات حديث امروز منتشر شده است. | |||
نزهة | |||
كتاب كه به سال 740ق تأليف شده، در شمار چند كتاب نادر گرانبهايى است كه به زبان شيرين فارسى تأليف شده و در ميان آن چند كتاب انگشت‌شمار نيز مزيت جامعيت و تفصيل بسط و شرح دارد. | كتاب كه به سال 740ق تأليف شده، در شمار چند كتاب نادر گرانبهايى است كه به زبان شيرين فارسى تأليف شده و در ميان آن چند كتاب انگشت‌شمار نيز مزيت جامعيت و تفصيل بسط و شرح دارد. | ||
== انگيزه | == انگيزه تألیف== | ||
با توجه به مقدمه حمدالله مستوفى بر نزهۀ القلوب در مورد سبب تألیف و انگيزه مستوفى، چهار دليل عمده را مى‌توان ذكر كرد: | |||
# فقدان كتابى جامع و فراگير در مورد جغرافيا و جهان شناسى، كه مى‌تواند ناشى از سليقه‌هاى مختلف و انگيزه‌هاى متفاوت پديدآورندگان آثار پيش از خود باشد. | |||
# نبود كتابى به زبان فارسى در زمينه جغرافيا و جهان شناسى براى استفاده ايرانيان. | |||
#:به طور كلى با توجه به محيط فرهنگى قرون سوم تا هفتم هجرى قمرى، بيشتر نويسندگان كتاب‌هاى خود را به زبان عربى مى‌نگاشتند. اين مسئله ناشى از تاثير قدرت خلافت در بغداد و سلطه زبان و خط عربى در فرهنگ ايرانى بود. اما با فترت دوره مغول اين مسئله كم رنگ‌تر شد. | |||
#جامع نبودن برخى از كتاب‌هاى متقدمين كه لزوم الحاقاتى بر آنها را ايجاب مى‌كرده است. | |||
#عدم دسترسى به برخى از كتاب‌هاى مهم، كه مى‌توانسته ناشى از كمبود نسخه‌هاى كتاب باشد، چرا كه در آن دوره كتاب‌ها به صورت دستى استنساخ مى‌شده و لاجرم كتابى كه مثلاًچند قرن قبل نوشته شده، كمتر در دسترس بوده است. | |||
مؤلف در اين امر حدود بيست و نه كتاب اصلى در تألیف اين اثر مورد استفاده قرار گرفته كه عبارتند از: | |||
1- ارشاد در ذكر قزوين، حافظ خليل قزوينى؛ 2- آثارالباقيه؛ 3- التفهيم؛ [[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|ابوريحان بيرونى]]؛ 4- آثار البلاد اخبار العباد، زكريا قزوينى؛5- [[اخلاق ناصری]]، [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير طوسى]]؛ | |||
== ساختار== | |||
مؤلف كتاب را در يك فاتحه (شامل ديباچه و مقدمه) و سه مقاله در يك جلد تنظيم كرده است. | |||
مقاله اول: در ذكر تكوين مواليد ثلاثه معدن و نبات و حيوان؛ مقاله دوم: در ذكر انسان و مقاله سوم: در صفت بلدان و ولايات و بقاع. كتاب حاضر فقط به مقاله سوم اختصاص دارد. | مقاله اول: در ذكر تكوين مواليد ثلاثه معدن و نبات و حيوان؛ مقاله دوم: در ذكر انسان و مقاله سوم: در صفت بلدان و ولايات و بقاع. كتاب حاضر فقط به مقاله سوم اختصاص دارد. | ||
== گزارش محتوا | == گزارش محتوا== | ||
كتاب با يادآورى شروع شده كه به اهميت كتاب و چگونگى جمع‌آورى آن شروع شده، سپس به پيش‌گفتار مى‌پردازد كه حاوى ترجمه مقدمه لسترانج بر چاپ اروپا، شرح زندگانى مؤلف، مقدمه كتاب نزهة القلوب و فهرست كتاب مى‌باشد و در ادامه وارد متن كتاب مى‌شود. | كتاب با يادآورى شروع شده كه به اهميت كتاب و چگونگى جمع‌آورى آن شروع شده، سپس به پيش‌گفتار مى‌پردازد كه حاوى ترجمه مقدمه لسترانج بر چاپ اروپا، شرح زندگانى مؤلف، مقدمه كتاب نزهة القلوب و فهرست كتاب مى‌باشد و در ادامه وارد متن كتاب مى‌شود. | ||
كه از مقاله سوم شروع شده و آن را به چهار بخش تقسيم كرده است: | كه از مقاله سوم شروع شده و آن را به چهار بخش تقسيم كرده است: | ||
قسم اول، در ذكر حرمين شريفين و مسجدالاقصى، بيشتر غرض از | قسم اول، در ذكر حرمين شريفين و مسجدالاقصى، بيشتر غرض از تألیف اين كتاب شرح احوال ايران است؛ اما چون افضل بقاع جهان و قبله اهل ايمانست از باب تيمن و تبرّك شروع كتاب با اين امور باشد. | ||
قسم دوم، در شرح احوال ايران زمين كه شامل مطلعى در شرح تقسيم و طول و عرض و حدود اقاصى و قبله بلاد ايران زمين است و مقصدى در در ذكر ولايات و بلاد ايران و چگونگى آب و هوا و بنياد عمارات و وصف ساكنان ولايات؛ شامل بيست باب و مخلصى در پنج فصل در ضبط طرق و انهار و عيون و اشجار و جبال. | قسم دوم، در شرح احوال ايران زمين كه شامل مطلعى در شرح تقسيم و طول و عرض و حدود اقاصى و قبله بلاد ايران زمين است و مقصدى در در ذكر ولايات و بلاد ايران و چگونگى آب و هوا و بنياد عمارات و وصف ساكنان ولايات؛ شامل بيست باب و مخلصى در پنج فصل در ضبط طرق و انهار و عيون و اشجار و جبال. | ||
| خط ۹۲: | خط ۷۱: | ||
در پايان دو فهرست مفصل از نام‌هاى كسان و كتاب‌ها و سوره‌ها و فهرست نام‌هاى جاى‌ها ذكر شده است. | در پايان دو فهرست مفصل از نام‌هاى كسان و كتاب‌ها و سوره‌ها و فهرست نام‌هاى جاى‌ها ذكر شده است. | ||
== منابع == | == منابع مقاله == | ||
| خط ۹۸: | خط ۷۷: | ||
== | ==وابسته‌ها== | ||
[ | {{وابسته‌ها}} | ||
[[القسم الجغرافي من کتاب نزهة القلوب (بالفارسیة)]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:جغرافیا (عمومی)، اطلس، نقشه]] | [[رده:جغرافیا (عمومی)، اطلس، نقشه]] | ||
[[رده:تاریخ جغرافیا]] | [[رده:تاریخ جغرافیا]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۱۰
| نزهة القلوب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مستوفی، حمدالله (نویسنده) دبیر سیاقی، محمد (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | بخش نخست مقاله سوم نزهه القلوب. فارسی. برگزیده |
| ناشر | حديث امروز |
| مکان نشر | قزوین - ایران |
| سال نشر | 1381 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-7536-17-8 |
| موضوع | ایران - جغرافیا
جغرافیا - متون قدیمی تا قرن 14 نثر فارسی - قرن 8ق. کشورهای اسلامی - جغرافیا |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | G 93 /ح9 ن4042 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
برای دیگر کاربردها، نزهة القلوب (ابهام‌زدایی) را ببینید.
نزهة القلوب، تأليف حمدالله مستوفى قزوينى است كه در قرن هشتم در هیئت و جغرافیا نگاشته شده و در آن علاوه بر اطلاعات دقيق جغرافيايى؛ حاوى نكات تاريخى و دقايق ادبى و ضوابط ديوانى و عوايد مالياتى ايران زمان مؤلف و پيش از آن نيز هست كه توسط انتشارات حديث امروز منتشر شده است.
كتاب كه به سال 740ق تأليف شده، در شمار چند كتاب نادر گرانبهايى است كه به زبان شيرين فارسى تأليف شده و در ميان آن چند كتاب انگشت‌شمار نيز مزيت جامعيت و تفصيل بسط و شرح دارد.
انگيزه تألیف
با توجه به مقدمه حمدالله مستوفى بر نزهۀ القلوب در مورد سبب تألیف و انگيزه مستوفى، چهار دليل عمده را مى‌توان ذكر كرد:
- فقدان كتابى جامع و فراگير در مورد جغرافيا و جهان شناسى، كه مى‌تواند ناشى از سليقه‌هاى مختلف و انگيزه‌هاى متفاوت پديدآورندگان آثار پيش از خود باشد.
- نبود كتابى به زبان فارسى در زمينه جغرافيا و جهان شناسى براى استفاده ايرانيان.
- به طور كلى با توجه به محيط فرهنگى قرون سوم تا هفتم هجرى قمرى، بيشتر نويسندگان كتاب‌هاى خود را به زبان عربى مى‌نگاشتند. اين مسئله ناشى از تاثير قدرت خلافت در بغداد و سلطه زبان و خط عربى در فرهنگ ايرانى بود. اما با فترت دوره مغول اين مسئله كم رنگ‌تر شد.
- جامع نبودن برخى از كتاب‌هاى متقدمين كه لزوم الحاقاتى بر آنها را ايجاب مى‌كرده است.
- عدم دسترسى به برخى از كتاب‌هاى مهم، كه مى‌توانسته ناشى از كمبود نسخه‌هاى كتاب باشد، چرا كه در آن دوره كتاب‌ها به صورت دستى استنساخ مى‌شده و لاجرم كتابى كه مثلاًچند قرن قبل نوشته شده، كمتر در دسترس بوده است.
مؤلف در اين امر حدود بيست و نه كتاب اصلى در تألیف اين اثر مورد استفاده قرار گرفته كه عبارتند از:
1- ارشاد در ذكر قزوين، حافظ خليل قزوينى؛ 2- آثارالباقيه؛ 3- التفهيم؛ ابوريحان بيرونى؛ 4- آثار البلاد اخبار العباد، زكريا قزوينى؛5- اخلاق ناصری، خواجه نصير طوسى؛
ساختار
مؤلف كتاب را در يك فاتحه (شامل ديباچه و مقدمه) و سه مقاله در يك جلد تنظيم كرده است.
مقاله اول: در ذكر تكوين مواليد ثلاثه معدن و نبات و حيوان؛ مقاله دوم: در ذكر انسان و مقاله سوم: در صفت بلدان و ولايات و بقاع. كتاب حاضر فقط به مقاله سوم اختصاص دارد.
گزارش محتوا
كتاب با يادآورى شروع شده كه به اهميت كتاب و چگونگى جمع‌آورى آن شروع شده، سپس به پيش‌گفتار مى‌پردازد كه حاوى ترجمه مقدمه لسترانج بر چاپ اروپا، شرح زندگانى مؤلف، مقدمه كتاب نزهة القلوب و فهرست كتاب مى‌باشد و در ادامه وارد متن كتاب مى‌شود.
كه از مقاله سوم شروع شده و آن را به چهار بخش تقسيم كرده است:
قسم اول، در ذكر حرمين شريفين و مسجدالاقصى، بيشتر غرض از تألیف اين كتاب شرح احوال ايران است؛ اما چون افضل بقاع جهان و قبله اهل ايمانست از باب تيمن و تبرّك شروع كتاب با اين امور باشد.
قسم دوم، در شرح احوال ايران زمين كه شامل مطلعى در شرح تقسيم و طول و عرض و حدود اقاصى و قبله بلاد ايران زمين است و مقصدى در در ذكر ولايات و بلاد ايران و چگونگى آب و هوا و بنياد عمارات و وصف ساكنان ولايات؛ شامل بيست باب و مخلصى در پنج فصل در ضبط طرق و انهار و عيون و اشجار و جبال.
در پايان دو فهرست مفصل از نام‌هاى كسان و كتاب‌ها و سوره‌ها و فهرست نام‌هاى جاى‌ها ذكر شده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.