الاقتراح في علم أصول النحو: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'الاقتراح (ابهام زدایی)' به 'الاقتراح (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''')
جز (جایگزینی متن - 'الاقتراح (ابهام زدایی)' به 'الاقتراح (ابهام‌زدایی)')
 
(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۵: خط ۵:
|پدیدآورندگان  
|پدیدآورندگان  
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر]] (نويسنده)
[[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر]] (نویسنده)
|زبان  
|زبان  
| زبان =عربی
| زبان =عربی
خط ۱۹: خط ۱۹:
| چاپ =1
| چاپ =1
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =20614
| کتابخانۀ دیجیتال نور =15283
| کتابخوان همراه نور =15283
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
{{کاربردهای دیگر|الاقتراح (ابهام‌زدایی)}}


'''الاقتراح في علم أصول النحو''' اثر عربى جلال‌الدين عبدالرحمن [[سيوطى]] در علم اصول معتبر در علم نحو مى‌باشد.
'''الاقتراح في علم أصول النحو''' اثر عربى [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|جلال‌الدين عبدالرحمن سيوطى]] در علم اصول معتبر در علم نحو مى‌باشد.


== ساختار ==
==ساختار==
كتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و سپس 10 مساله در اصول نحو و مسائل آن مطرح و مطالب در 7 بخش، تحت عنوانِ كتاب تنظيم شده است.
كتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و سپس 10 مسأله در اصول نحو و مسائل آن مطرح و مطالب در 7 بخش، تحت عنوانِ كتاب تنظيم شده است.


مؤلف سعى نموده به جميع آراء علماى زمان خويش اشاره كرده و ترتيب مفيدى بر اين آراء ايجاد نمايد و اصول نحوى و قواعد عربى را از كتب ديگر گردآورى كند. از اين‌رو، كتاب حاضر، مرجعى عام، از علم اصول نحو براى مدرسين و مراجعين اهل فن خواهد بود.
مؤلف سعى نموده به جميع آراء علماى زمان خويش اشاره كرده و ترتيب مفيدى بر اين آراء ايجاد نمايد و اصول نحوى و قواعد عربى را از كتب ديگر گردآورى كند. از اين‌رو، كتاب حاضر، مرجعى عام، از علم اصول نحو برای مدرسين و مراجعين اهل فن خواهد بود.


كتاب اول به نامِ السماع كه داراى چهارده فرع و يك خاتمه مى‌باشد.
كتاب اول به نامِ السماع كه داراى چهارده فرع و يك خاتمه مى‌باشد.


كتاب بعدى در اجماع، كتاب سوم در قياس، كتاب چهارم در استصحاب، كتاب پنجم در انواع استدلال، كتاب ششم در تعادل و تراجيح، كتاب هفتم در احوال استنباط كننده اين علم و استخراج كننده آن كه شامل چهار مساله مى‌باشد.
كتاب بعدى در اجماع، كتاب سوم در قياس، كتاب چهارم در استصحاب، كتاب پنجم در انواع استدلال، كتاب ششم در تعادل و تراجيح، كتاب هفتم در احوال استنباط كننده اين علم و استخراج كننده آن كه شامل چهار مسأله مى‌باشد.


مراجعى كه سيطوى براى كتابش به آنها رجوع كرده شامل: لمع الادله في اصول النحو، الاغراب في جدل الاعراب اثر انبارى، الخصائص اثر ابن جنى، الانصاف في مسائل الخلاف اثر انبارى، التذييل و التكميل اثر ابن حيان مى‌باشند.
مراجعى كه سيطوى برای كتابش به آنها رجوع كرده شامل: لمع الادله في اصول النحو، الاغراب في جدل الاعراب اثر انبارى، الخصائص اثر ابن جنى، الانصاف في مسائل الخلاف اثر انبارى، التذييل و التكميل اثر ابن حيان مى‌باشند.


== گزارش محتوا ==
==گزارش محتوا==
در مقدمه، به 10 مساله پيرامون مسائلى چون حدّ علم اصول نحو، حدود نحو، حد لغت و اين‌كه آيا لغت را خدا وضع كرده يا بشر؟، مناسبت الفاظ بر معانى در دلالات نحوى، تقسيم حكم نحوى به واجب و غيره، تقسيم حكم نحوى به رخصت و غير رخصت، معلق بودن حكم به دو چيز يا بيشتر و... پرداخته شده است. در مساله آخر، به اين مطلب اشاره شده است كه الفاظ به واجب و ممتنع و جائز تقسيم مى‌شوند.
در مقدمه، به 10 مسأله پيرامون مسائلى چون حدّ علم اصول نحو، حدود نحو، حد لغت و اين‌كه آيا لغت را خدا وضع كرده يا بشر؟، مناسبت الفاظ بر معانى در دلالات نحوى، تقسيم حكم نحوى به واجب و غيره، تقسيم حكم نحوى به رخصت و غير رخصت، معلق بودن حكم به دو چيز يا بيشتر و... پرداخته شده است. در مسأله آخر، به اين مطلب اشاره شده است كه الفاظ به واجب و ممتنع و جائز تقسيم مى‌شوند.


نويسنده در كتاب اول كه درباره سماع مى‌باشد، به تنبيهى درباره عيب بعضى از قرّاء اشاره كرده است. پيرامون اين مطلب كه قراء قرائات مخلتف و نادرى را ذكر كرده‌اند كه برخى باطل مى‌باشد، مؤلف در دو فصل با استناد به كلام پيامبر(ص)، كلام عرب و اسماء قبائلى كه از عرب أخذ شده، مطالبى را مطرح كرده است. وى در ذيل اين فصل، طى 14 فرع به مواردى جهت استشهاد كلام خود و اين كه بعضى از قرائت‌ها صحيح نيست، اشاره مى‌كند. در فصل پايانى از كتاب اول، به حكم شناخت لغت، نحو و تصريف و سپس تواتر و اخبار آحاد و راويان پرداخته است.
نویسنده در كتاب اول كه درباره سماع مى‌باشد، به تنبيهى درباره عيب بعضى از قرّاء اشاره كرده است. پيرامون اين مطلب كه قراء قرائات مخلتف و نادرى را ذكر كرده‌اند كه برخى باطل مى‌باشد، مؤلف در دو فصل با استناد به كلام پيامبر(ص)، كلام عرب و اسماء قبائلى كه از عرب أخذ شده، مطالبى را مطرح كرده است. وى در ذيل اين فصل، طى 14 فرع به مواردى جهت استشهاد كلام خود و اين كه بعضى از قرائت‌ها صحيح نيست، اشاره مى‌كند. در فصل پایانى از كتاب اول، به حكم شناخت لغت، نحو و تصريف و سپس تواتر و اخبار آحاد و راويان پرداخته است.


تنبيه بعد درباره ادله نحو نزد آقاى «انبارى» است. وى در كتاب دوم به بحث اجماع مى‌پردازد و طى مساله‌اى بيان مى‌دارد كه آيا اجماع حجت است يا نه. وى در اين راستا سه مذهب و نظريه را بيان مى‌كند و نظريه اجماع سكونى را بررسى مى‌نمايد.
تنبيه بعد درباره ادله نحو نزد آقاى «انبارى» است. وى در كتاب دوم به بحث اجماع مى‌پردازد و طى مسأله‌اى بيان مى‌دارد كه آيا اجماع حجت است يا نه. وى در اين راستا سه مذهب و نظريه را بيان مى‌كند و نظريه اجماع سكونى را بررسى مى‌نمايد.


كتاب سوم درباره قياس است و طى فصولى به اركان قياس مى‌پردازد. در فصل اول، موضوع به «مقيس عليه» است و در 18 مساله به احكام و علل و رأى افرادى چون صاحب مستوفى، ابن جنى و [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] درباره علل، اقسام علل، علل‌هاى موجبه و غير موجبه، علت بسيط و مركب، تعليل به دو علت، تعليل دو حكم به يك علت، نقش علت، تعارض علل و تعليل به امور عدمى اشاره شده است.
كتاب سوم درباره قياس است و طى فصولى به اركان قياس مى‌پردازد. در فصل اول، موضوع به «مقيس عليه» است و در 18 مسأله به احكام و علل و رأى افرادى چون صاحب مستوفى، ابن جنى و [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] درباره علل، اقسام علل، علل‌هاى موجبه و غير موجبه، علت بسيط و مركب، تعليل به دو علت، تعليل دو حكم به يك علت، نقش علت، تعارض علل و تعليل به امور عدمى اشاره شده است.


كتاب چهارم درباره استصحاب و كتاب پنجم پيرامون انواع استدلال است كه از آن جمله است: استدلال به عكس، بيان علت، اصول، استحسان، استقراء و دليل باقى.
كتاب چهارم درباره استصحاب و كتاب پنجم پيرامون انواع استدلال است كه از آن جمله است: استدلال به عكس، بيان علت، اصول، استحسان، استقراء و دليل باقى.


كتاب ششم در تعارض و ترجيح است و كتاب هفتم، درباره احوال مستنبطين علم نحو و مستخرجين آن است و در چهار مساله، به اين نكات پرداخته كه اولين كسى كه نحو و تصريف را وضع نمود چه كسى است؟ همچنين شروط مستنبط چيست؟ و...
كتاب ششم در تعارض و ترجيح است و كتاب هفتم، درباره احوال مستنبطين علم نحو و مستخرجين آن است و در چهار مسأله، به اين نكات پرداخته كه اولین كسى كه نحو و تصريف را وضع نمود چه كسى است؟ همچنين شروط مستنبط چيست؟ و...


== وضعيت كتاب ==
== وضعيت كتاب ==
تحقيق كتاب توسط دكتر احمد محمد قاسم صورت گرفته است.
تحقيق كتاب توسط دكتر احمد محمد قاسم صورت گرفته است.


فهارس پايانى كتاب شامل: آيات قرآنى‌اى كه مورد استشهاد قرار گرفته، أبيات، انصاف الابيات، فهرست اعلام، مراجع و موضوعات است.
فهارس پایانى كتاب شامل: آيات قرآنى‌اى كه مورد استشهاد قرار گرفته، أبيات، انصاف الابيات، فهرست اعلام، مراجع و موضوعات است.


پاورقى‌هاى كتاب مربوط به ارجاع اسانيد و توضيح بعضى از مطالب كتاب مى‌باشد.
پاورقى‌هاى كتاب مربوط به ارجاع اسانيد و توضيح بعضى از مطالب كتاب مى‌باشد.
خط ۶۱: خط ۶۳:
متن و مقدمه كتاب.
متن و مقدمه كتاب.


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
[[البهجة المرضية علی ألفية ابن مالك]]
[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب]]
[[تحفة الأديب في نحاة مغني اللبيب]]
[[النحو العربي]]
[[خودآموز هداية في النحو]]
[[معجم القواعد العربية في النحو و التصريف]]
[[المعجم المفصل في النحو العربي]]
[[مبادئ العربية في الصرف و النحو]]
[[النحو المستطاب: سؤال و جواب و إعراب]]
[[الجمل في النحو]]
[[أصول النحو عند السيوطي بين النظرية و التطبيق]]
[[النحو الوافي مع ربطه بالأساليب الرفيعة و الحياة اللغوية المتجددة]]
[[الإنصاف في مسائل الخلاف بين النحو البصريين و الكوفيين]]
[[همع الهوامع شرح جمع الجوامع في النحو]]
[[شرح ملاجامي علی متن الكافية في النحو]]
[[أوضح المسالك إلی ألفية ابن مالك]]




[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)‎‏]]