تئوفیل بن توما: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '¬' به '') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
}} | }} | ||
'''تِئوفیلِ بْنِ توما'''(د 169ق/875 م)، منجم، مترجم یونانی به سریانی، تاریخ‌نگار و متکلم مارونی مذهب اهل رُها. | |||
تِئوفیلِ بْنِ توما(د 169ق/875 م)، منجم، مترجم یونانی به سریانی، تاریخ‌نگار و متکلم مارونی مذهب اهل رُها. | |||
==زندگی‌نامه== | ==زندگی‌نامه== | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۳: | ||
==شهرت== | ==شهرت== | ||
تئوفیل از اواخر روزگار بنی‌امیه در حرفۀ تنجیم | تئوفیل از اواخر روزگار بنی‌امیه در حرفۀ تنجیم ـ که آن را ملکه یا عروس دانش‌ها می‌دانست ـ نامور شد، تا آنجا که در روزگار بنی‌عباس در بنای شهر بغداد در زمرۀ پیشگویان طرف مشورت منصور قرار گرفت و با برخی از پیشگویی‌های موفق خود، به ریاست اختربینان مهدی عباسی(حک 158-169ق/775-785م) رسید؛ او مشاور نظامی مهدی نیز بود. | ||
برخی از آموزه‌ها و پیشگویی‌های او در آثار مؤلفان بعدی همچون سهل بن بشر، قصرانی و ابن ابی‌الرجال نقل شده است، همچنان که بیزانسیان نیز از برخی از آثار او | برخی از آموزه‌ها و پیشگویی‌های او در آثار مؤلفان بعدی همچون سهل بن بشر، قصرانی و ابن ابی‌الرجال نقل شده است، همچنان که بیزانسیان نیز از برخی از آثار او ـ بعضاً از طریق شاگرد یا همکارش استفانوس فیلسوف(د پس از 800 م) ـ استفاده کرده‌اند. | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
به گفتۀ | به گفتۀ [[ابن عبری، غریغوریوس بن هارون|ابن عبری]] تئوفیل 20 روز پیش از فوت مهدی و در حدود 90 سالگی درگذشت. | ||
==توما پدر تئوفیل== | ==توما پدر تئوفیل== | ||
پدر تئوفیل که نامش به صورتهای تاوما و ثوما هم آمده، از دانشمندان و متکلمان مسیحی و مترجم آثار یونانی بوده است، از جمله بخشی از کتاب کیف یتعرف الانسان ذنوبه و عیوبه اثر جالینوس را از یونانی به | پدر تئوفیل که نامش به صورتهای تاوما و ثوما هم آمده، از دانشمندان و متکلمان مسیحی و مترجم آثار یونانی بوده است، از جمله بخشی از کتاب کیف یتعرف الانسان ذنوبه و عیوبه اثر [[جالینوس]] را از یونانی به سریانی برای حنین بن اسحاق ترجمه کرد. | ||
==آثار== | |||
1. سالنامه‌ای از تاریخ جهان که بر جای نمانده، و ظاهراً استنادات ابن‌عبری به همین اثر است؛ | |||
2. کتابی در صنعت کیمیا؛ | |||
3. کتابی در اختربینی نظامی؛ | |||
4. ترجمۀ سوفسطیقای [[ارسطو]]؛ | |||
5. ترجمۀ کتاب فی حیله لحفظ الصحّه اثر [[جالینوس]] از یونانی به سریانی. ظاهراً این ترجمه آن‌قدر مغشوش و نادرست بود که ناچار [[حنین بن اسحاق]] دیگربار آن را ترجمه، و با نسخۀ یونانی مقابله و تصحیح کرد؛ | |||
6. احتمالاً ترجمۀ بخشی از ایلیاد و ادیسۀ هُمر در رثای سقوط و ویرانی شهر ایلیون، که [[ابن عبری، غریغوریوس بن هارون|ابن عبری]] آن را فصیح خوانده است. باید به این نکته اشاره کرد که از هیچ‌یک از این آثار نسخه‌ای برجا نمانده است<ref>محمدحسین احمدی، ج 16، ص725-726</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۱۲۲: | خط ۱۲۷: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
احمدی، محمدحسین، | احمدی، محمدحسین، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، سال چاپ 1378 | ||
| خط ۱۳۳: | خط ۱۳۸: | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:مقالات جدید(بهمن) باقی زاده]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 بهمن 1402]] | |||
[[رده:فاقد کد پدیدآور]] | [[رده:فاقد کد پدیدآور]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۳۵
| تئوفیل بن توما | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | تئوفیل بن توما |
| نام‌های دیگر | تیوفیلی، توفیل، ثوفیل، ثاوفیل، نوفل |
| نام پدر | توما، تاوما، ثوما |
| ولادت | 79ق |
| محل تولد | رها |
| رحلت | 169ق/875م |
| طول عمر | 90 |
| دین | مسیحی |
| مذهب | مارونی |
| پیشه | منجم |
| اطلاعات علمی | |
| معاصرین | استفانوس |
| شاگردان | استفانوس |
| برخی آثار | سالنامه‌ای از تاریخ جهان، صنعت کیمیا، اختربینی نظامی، ترجمه سوفسطیقای ارسطو، ترجمه کتاب فی حیله لحفظ الصحه، ترجمه بخشی از ایلیاد و اودیسه |
تِئوفیلِ بْنِ توما(د 169ق/875 م)، منجم، مترجم یونانی به سریانی، تاریخ‌نگار و متکلم مارونی مذهب اهل رُها.
زندگی‌نامه
نامش را تیوفیلی، توفیل، ثوفیل، ثاوفیل و گاه حتى نوفل نیز ضبط کرده‌اند. از زندگانی او همین اندک را می‌دانیم که در رها زاده شد و در همین شهر به فراگیری ادبیات، دروس حکمت و نیز زبان یونانی پرداخت.
شهرت
تئوفیل از اواخر روزگار بنی‌امیه در حرفۀ تنجیم ـ که آن را ملکه یا عروس دانش‌ها می‌دانست ـ نامور شد، تا آنجا که در روزگار بنی‌عباس در بنای شهر بغداد در زمرۀ پیشگویان طرف مشورت منصور قرار گرفت و با برخی از پیشگویی‌های موفق خود، به ریاست اختربینان مهدی عباسی(حک 158-169ق/775-785م) رسید؛ او مشاور نظامی مهدی نیز بود.
برخی از آموزه‌ها و پیشگویی‌های او در آثار مؤلفان بعدی همچون سهل بن بشر، قصرانی و ابن ابی‌الرجال نقل شده است، همچنان که بیزانسیان نیز از برخی از آثار او ـ بعضاً از طریق شاگرد یا همکارش استفانوس فیلسوف(د پس از 800 م) ـ استفاده کرده‌اند.
وفات
به گفتۀ ابن عبری تئوفیل 20 روز پیش از فوت مهدی و در حدود 90 سالگی درگذشت.
توما پدر تئوفیل
پدر تئوفیل که نامش به صورتهای تاوما و ثوما هم آمده، از دانشمندان و متکلمان مسیحی و مترجم آثار یونانی بوده است، از جمله بخشی از کتاب کیف یتعرف الانسان ذنوبه و عیوبه اثر جالینوس را از یونانی به سریانی برای حنین بن اسحاق ترجمه کرد.
آثار
1. سالنامه‌ای از تاریخ جهان که بر جای نمانده، و ظاهراً استنادات ابن‌عبری به همین اثر است؛
2. کتابی در صنعت کیمیا؛
3. کتابی در اختربینی نظامی؛
4. ترجمۀ سوفسطیقای ارسطو؛
5. ترجمۀ کتاب فی حیله لحفظ الصحّه اثر جالینوس از یونانی به سریانی. ظاهراً این ترجمه آن‌قدر مغشوش و نادرست بود که ناچار حنین بن اسحاق دیگربار آن را ترجمه، و با نسخۀ یونانی مقابله و تصحیح کرد؛
6. احتمالاً ترجمۀ بخشی از ایلیاد و ادیسۀ هُمر در رثای سقوط و ویرانی شهر ایلیون، که ابن عبری آن را فصیح خوانده است. باید به این نکته اشاره کرد که از هیچ‌یک از این آثار نسخه‌ای برجا نمانده است[۱]
پانویس
- ↑ محمدحسین احمدی، ج 16، ص725-726
منابع مقاله
احمدی، محمدحسین، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، سال چاپ 1378