طحاوی، احمد بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'هها' به 'هها') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
</div> | </div> | ||
'''احمد بن محمد طحاوی''' (229-321ق)، محدث، فقیه حنفی و نویسنده توانای مصری و دارای کتابی است به نام | '''احمد بن محمد طحاوی''' (229-321ق)، محدث، فقیه حنفی و نویسنده توانای مصری و دارای کتابی است به نام «[[العقيدة الطحاوية]]» که بسیاری از اهل سنت بر آن شرح نوشته‌اند. | ||
== | ==ولادت== | ||
ابوجعفر احمد بن محمد بن سلامة بن سلمة بن عبدالملک بن سلمة بن سلیم بن سلیمان بن حباب ازدی، حجری، مصری، طحاوی در سال 229 یا به قولی 231 در یکی از روستاهای صعید مصر به نام طحا متولد شد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7639/1/100 ر.ک: قاسم بن قطلوبغا، ص100]</ref>. | ابوجعفر احمد بن محمد بن سلامة بن سلمة بن عبدالملک بن سلمة بن سلیم بن سلیمان بن حباب ازدی، حجری، مصری، طحاوی در سال 229 یا به قولی 231 در یکی از روستاهای صعید مصر به نام طحا متولد شد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7639/1/100 ر.ک: قاسم بن قطلوبغا، ص100]</ref>. | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
پدرش از بزرگان شعر و روایت بود. مادرش از زمره اصحاب شافعی به حساب | پدرش از بزرگان شعر و روایت بود. مادرش از زمره اصحاب شافعی به حساب می‌آید که در مجلس ایشان حضور داشته‌اند. دایی‌اش، مزنی فقیه‌ترین شاگرد شافعی و ناشر علم وی می‌باشد. | ||
طحاوی معاصر ائمه و حافظین حدیث از صاحبان کتاب‌های شش‌گانه حدیثی و کسانی که در طبقه آنان بوده‌اند، بود و با برخی از آنان در روایت‌هایشان مشارکت داشته است. | طحاوی معاصر ائمه و حافظین حدیث از صاحبان کتاب‌های شش‌گانه حدیثی و کسانی که در طبقه آنان بوده‌اند، بود و با برخی از آنان در روایت‌هایشان مشارکت داشته است. | ||
او برای تحصیل به حلقه‌های علم که در مسجد عمرو بن عاص برپا | او برای تحصیل به حلقه‌های علم که در مسجد عمرو بن عاص برپا می‌شد، روی آورد. قرآن را نزد ابوزکریا یحیی بن محمد بن عمروس حفظ نمود؛ کسی که درباره‌اش گفته‌اند: در مسجد جامع هیچ ستونی وجود ندارد مگر آنکه او قرآن را نزد آن ختم نموده است. | ||
طحاوی نزد دایی‌اش، یعنی مزنی، علم فقه آموخته و قسمت‌هایی از «مختصر مزنی» که از علم شافعی و مفهوم گفته‌اش گرفته، از وی شنیده است. مزنی اولین کسی بوده که طحاوی از وی فقه آموخته است. طحاوی، از مزنی حدیث شنیده و آن را نوشته و روایت‌ها و نقلهایش از شافعی به سال 252ق، شنیده است. طحاوی به خدمت اکثر کسانی که هم‌کیش مزنی بوده‌اند، رسیده و از اکثرشان، روایت نموده است، بعدها طحاوی تابع فقه ابوحنیفه می‌شود. | طحاوی نزد دایی‌اش، یعنی مزنی، علم فقه آموخته و قسمت‌هایی از «مختصر مزنی» که از علم شافعی و مفهوم گفته‌اش گرفته، از وی شنیده است. مزنی اولین کسی بوده که طحاوی از وی فقه آموخته است. طحاوی، از مزنی حدیث شنیده و آن را نوشته و روایت‌ها و نقلهایش از شافعی به سال 252ق، شنیده است. طحاوی به خدمت اکثر کسانی که هم‌کیش مزنی بوده‌اند، رسیده و از اکثرشان، روایت نموده است، بعدها طحاوی تابع فقه ابوحنیفه می‌شود. | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
طحاوی فرصت بودنش در شام را که در فاصله سال‌های 268 تا 269ق بود، غنیمت شمرد و در اثنای این سال‌ها به غزه و عسقلان و طبریه و بیت‌المقدس و دمشق رفت و از بزرگان و دانشمندان کسب علم نمود و از آنان استفاده نمود و نزد قاضی ابوخازم فقه آموخت. او فقه عراق را از طریق عیسی بن ابان، از محمد بن حسن، از ابوحنیفه و از طریق بکر بن عمّی، از محمد بن سماعه، از محمد بن حسن، از ابوحنیفه کسب کرد. | طحاوی فرصت بودنش در شام را که در فاصله سال‌های 268 تا 269ق بود، غنیمت شمرد و در اثنای این سال‌ها به غزه و عسقلان و طبریه و بیت‌المقدس و دمشق رفت و از بزرگان و دانشمندان کسب علم نمود و از آنان استفاده نمود و نزد قاضی ابوخازم فقه آموخت. او فقه عراق را از طریق عیسی بن ابان، از محمد بن حسن، از ابوحنیفه و از طریق بکر بن عمّی، از محمد بن سماعه، از محمد بن حسن، از ابوحنیفه کسب کرد. | ||
== | ==دیدگاه‌ها و نظرات== | ||
ابن یونس بنا به نقل [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]] در «[[تاریخ مدینة دمشق|تاریخ]]» خود، ج7، ص367 راجع به طحاوی می‌گوید: «او انسانی ثقه و مورد اعتماد، ثابت، فقیه، خردمند و | ابن یونس بنا به نقل [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]] در «[[تاریخ مدینة دمشق|تاریخ]]» خود، ج7، ص367 راجع به طحاوی می‌گوید: «او انسانی ثقه و مورد اعتماد، ثابت، فقیه، خردمند و بی‌نظیر بود». | ||
مسلمة بن قاسم در کتاب «الصلة» بنا به نقل ابن حجر در کتاب «اللسان»، ج1، ص276، می‌گوید: «طحاوی انسانی ثقه و مورد اعتماد، ثابت‌دل و ثابت‌زبان، جلیل‌القدر و فقیه بود. از اختلاف نظرهای علما آگاه و نسبت به تألیفات و تصنیفات دانشمندان باخبر بود». | مسلمة بن قاسم در کتاب «الصلة» بنا به نقل ابن حجر در کتاب «اللسان»، ج1، ص276، می‌گوید: «طحاوی انسانی ثقه و مورد اعتماد، ثابت‌دل و ثابت‌زبان، جلیل‌القدر و فقیه بود. از اختلاف نظرهای علما آگاه و نسبت به تألیفات و تصنیفات دانشمندان باخبر بود». | ||
[[سمعانی، عبدالکریم بن محمد|سمعانی]] در کتاب «[[الأنساب (سمعاني)|الأنساب]]»، ج8، ص218، گوید: «طحاوی، امام، ثقه، ثابت، فقیه، دانشمند و | [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد|سمعانی]] در کتاب «[[الأنساب (سمعاني)|الأنساب]]»، ج8، ص218، گوید: «طحاوی، امام، ثقه، ثابت، فقیه، دانشمند و بی‌نظیر بود». | ||
[[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] در کتاب «[[سير أعلام النبلاء]]»، ج15، ص27، راجع به طحاوی می‌گوید: «او امام، علامه، حافظ بزرگ و محدث و فقیه دیار مصر بود... در ادامه افزود: هرکس به تألیفات این بزرگوار نظری بیفکند، به جایگاه علمی و فراوانی معارفش پی میبرد». | [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] در کتاب «[[سير أعلام النبلاء]]»، ج15، ص27، راجع به طحاوی می‌گوید: «او امام، علامه، حافظ بزرگ و محدث و فقیه دیار مصر بود... در ادامه افزود: هرکس به تألیفات این بزرگوار نظری بیفکند، به جایگاه علمی و فراوانی معارفش پی میبرد». | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
[[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن کثیر]] در کتاب «[[البداية و النهاية (دارالفکر)|البداية و النهاية]]»، ج11، ص186، گوید: «طحاوی، فقیه حنفی‌مذهب، دارای تصنیفات مفید، ثقه، ثابت‌دل و ثابت‌زبان و حافظ بود». | [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن کثیر]] در کتاب «[[البداية و النهاية (دارالفکر)|البداية و النهاية]]»، ج11، ص186، گوید: «طحاوی، فقیه حنفی‌مذهب، دارای تصنیفات مفید، ثقه، ثابت‌دل و ثابت‌زبان و حافظ بود». | ||
[[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] در «طبقات الحفاظ»، صفحه 337، راجع به طحاوی می‌گوید: «او امام، علامه، حافظ، دارای تصنیفات بدیع... ثقه، ثابت‌دل و زبان، فقیه و | [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] در «طبقات الحفاظ»، صفحه 337، راجع به طحاوی می‌گوید: «او امام، علامه، حافظ، دارای تصنیفات بدیع... ثقه، ثابت‌دل و زبان، فقیه و بی‌نظیر بود». | ||
محمود بن سلیمان کوفی در کتاب «طبقات» خود بنا به نقل لَکنَوی در «الفوائد البهية»، صفحه 31، گوید: «طحاوی، امامی جلیل‌القدر و مشهور در تمامی نقاط جهان بود. یاد زیبایش در میان صفحات پُر است. او در احادیث و روایات، امام بود و تصنیفات بزرگ و معتبری دارد». | محمود بن سلیمان کوفی در کتاب «طبقات» خود بنا به نقل لَکنَوی در «الفوائد البهية»، صفحه 31، گوید: «طحاوی، امامی جلیل‌القدر و مشهور در تمامی نقاط جهان بود. یاد زیبایش در میان صفحات پُر است. او در احادیث و روایات، امام بود و تصنیفات بزرگ و معتبری دارد». | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
{{ستون-شروع|2}} | |||
# أحكام القرآن؛ | # أحكام القرآن؛ | ||
# معاني الآثار؛ | # معاني الآثار؛ | ||
| خط ۱۱۸: | خط ۱۱۹: | ||
# اختلاف الفقهاء؛ | # اختلاف الفقهاء؛ | ||
# العقيدة<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7639/1/100 ر.ک: قاسم بن قطلوبغا، ص100]</ref>. | # العقيدة<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7639/1/100 ر.ک: قاسم بن قطلوبغا، ص100]</ref>. | ||
{{پایان}} | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۱۳۲: | خط ۱۳۴: | ||
[[متن العقيدة الطحاوية و يليه متن القيروانية و يليه العقيدة السفارينية (نظم الدرة المضية في عقد أهل الفرقة المرضية)]] | [[متن العقيدة الطحاوية و يليه متن القيروانية و يليه العقيدة السفارينية (نظم الدرة المضية في عقد أهل الفرقة المرضية)]] | ||
[[التسویة بین حدثنا و بین أخبرنا و ذکر الحجة فیه]] | |||
[[المعتصر من المختصر من مشکل الآثار]] | [[المعتصر من المختصر من مشکل الآثار]] | ||
[[حاشیة الطحطاوي علی مراقي الفلاح شرح نور الإیضاح ...]] | [[حاشیة الطحطاوي علی مراقي الفلاح شرح نور الإیضاح...]] | ||
[[شرح مختصر الطحاوي (فی الفقه الحنفی)]] | [[شرح مختصر الطحاوي (فی الفقه الحنفی)]] | ||
| خط ۱۵۱: | خط ۱۵۵: | ||
[[مغاني الأخيار في شرح أسماء رجال معاني الآثار]] | [[مغاني الأخيار في شرح أسماء رجال معاني الآثار]] | ||
[[نور | [[نور اليقين في أصول‌الدين في شرح عقائد الطحاوي]] | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۳ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۲۷
| نام | احمد بن محمد طحاوی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | حمد بن محمد بن سلمة (سلامة) بن عبدالملك، ازدى القبيلة، ابوجعفر الكنيه، حنفى المذهب، مصرى طحاوى الشّهرة
ازدي الطحاوي، احمد بن محمد طح‍اوي، اب‍و جعفر احمد بن محمد احمد بن جعفر الحنفى |
| نام پدر | محمد |
| متولد | 239ق |
| محل تولد | طحا یکی از روستاهای صعید مصر |
| رحلت | 14 ذوالقعده سال 321ق |
| اساتید | مزنی
قاضی ابوخازم عیسی بن ابان |
| برخی آثار | العقيدة الطحاوية |
| کد مؤلف | AUTHORCODE14102AUTHORCODE |
احمد بن محمد طحاوی (229-321ق)، محدث، فقیه حنفی و نویسنده توانای مصری و دارای کتابی است به نام «العقيدة الطحاوية» که بسیاری از اهل سنت بر آن شرح نوشته‌اند.
ولادت
ابوجعفر احمد بن محمد بن سلامة بن سلمة بن عبدالملک بن سلمة بن سلیم بن سلیمان بن حباب ازدی، حجری، مصری، طحاوی در سال 229 یا به قولی 231 در یکی از روستاهای صعید مصر به نام طحا متولد شد[۱].
تحصیلات
پدرش از بزرگان شعر و روایت بود. مادرش از زمره اصحاب شافعی به حساب می‌آید که در مجلس ایشان حضور داشته‌اند. دایی‌اش، مزنی فقیه‌ترین شاگرد شافعی و ناشر علم وی می‌باشد.
طحاوی معاصر ائمه و حافظین حدیث از صاحبان کتاب‌های شش‌گانه حدیثی و کسانی که در طبقه آنان بوده‌اند، بود و با برخی از آنان در روایت‌هایشان مشارکت داشته است.
او برای تحصیل به حلقه‌های علم که در مسجد عمرو بن عاص برپا می‌شد، روی آورد. قرآن را نزد ابوزکریا یحیی بن محمد بن عمروس حفظ نمود؛ کسی که درباره‌اش گفته‌اند: در مسجد جامع هیچ ستونی وجود ندارد مگر آنکه او قرآن را نزد آن ختم نموده است.
طحاوی نزد دایی‌اش، یعنی مزنی، علم فقه آموخته و قسمت‌هایی از «مختصر مزنی» که از علم شافعی و مفهوم گفته‌اش گرفته، از وی شنیده است. مزنی اولین کسی بوده که طحاوی از وی فقه آموخته است. طحاوی، از مزنی حدیث شنیده و آن را نوشته و روایت‌ها و نقلهایش از شافعی به سال 252ق، شنیده است. طحاوی به خدمت اکثر کسانی که هم‌کیش مزنی بوده‌اند، رسیده و از اکثرشان، روایت نموده است، بعدها طحاوی تابع فقه ابوحنیفه می‌شود.
وقتی طحاوی به سن بیست سالگی رسید، مذهبش را تغییر داد و به مذهب ابوحنیفه گروید.
طحاوی فرصت بودنش در شام را که در فاصله سال‌های 268 تا 269ق بود، غنیمت شمرد و در اثنای این سال‌ها به غزه و عسقلان و طبریه و بیت‌المقدس و دمشق رفت و از بزرگان و دانشمندان کسب علم نمود و از آنان استفاده نمود و نزد قاضی ابوخازم فقه آموخت. او فقه عراق را از طریق عیسی بن ابان، از محمد بن حسن، از ابوحنیفه و از طریق بکر بن عمّی، از محمد بن سماعه، از محمد بن حسن، از ابوحنیفه کسب کرد.
دیدگاه‌ها و نظرات
ابن یونس بنا به نقل ابن عساکر در «تاریخ» خود، ج7، ص367 راجع به طحاوی می‌گوید: «او انسانی ثقه و مورد اعتماد، ثابت، فقیه، خردمند و بی‌نظیر بود».
مسلمة بن قاسم در کتاب «الصلة» بنا به نقل ابن حجر در کتاب «اللسان»، ج1، ص276، می‌گوید: «طحاوی انسانی ثقه و مورد اعتماد، ثابت‌دل و ثابت‌زبان، جلیل‌القدر و فقیه بود. از اختلاف نظرهای علما آگاه و نسبت به تألیفات و تصنیفات دانشمندان باخبر بود».
سمعانی در کتاب «الأنساب»، ج8، ص218، گوید: «طحاوی، امام، ثقه، ثابت، فقیه، دانشمند و بی‌نظیر بود».
ذهبی در کتاب «سير أعلام النبلاء»، ج15، ص27، راجع به طحاوی می‌گوید: «او امام، علامه، حافظ بزرگ و محدث و فقیه دیار مصر بود... در ادامه افزود: هرکس به تألیفات این بزرگوار نظری بیفکند، به جایگاه علمی و فراوانی معارفش پی میبرد». یافعی راجع به وی می‌گوید: «او در فقه و حدیث خیلی آگاه و متبحر بود و تصنیفات مفیدی را تألیف نمود».
ابن کثیر در کتاب «البداية و النهاية»، ج11، ص186، گوید: «طحاوی، فقیه حنفی‌مذهب، دارای تصنیفات مفید، ثقه، ثابت‌دل و ثابت‌زبان و حافظ بود».
سیوطی در «طبقات الحفاظ»، صفحه 337، راجع به طحاوی می‌گوید: «او امام، علامه، حافظ، دارای تصنیفات بدیع... ثقه، ثابت‌دل و زبان، فقیه و بی‌نظیر بود».
محمود بن سلیمان کوفی در کتاب «طبقات» خود بنا به نقل لَکنَوی در «الفوائد البهية»، صفحه 31، گوید: «طحاوی، امامی جلیل‌القدر و مشهور در تمامی نقاط جهان بود. یاد زیبایش در میان صفحات پُر است. او در احادیث و روایات، امام بود و تصنیفات بزرگ و معتبری دارد».
اساتید
- اسماعیل بن یحیی بن اسماعیل مزنی شافعی‌مذهب (متوفی 264ق)؛
- قاضی احمد بن ابی‌عمران بغدادی (متوفی 280ق)؛
- قاضی ابوخازم عبدالحمید بن عبدالعزیز بغدادی (متوفی 292ق)؛
- قاضی ابوبکر بکّار بن قُتیبه (متوفی 270ق)؛
- قاضی ابوعبید بن حسن بن حَربَوَیه (متوفی 319ق).
و...
شاگردان
- ابوالفرَج احمد بن قاسم بن خَشّاب (متوفی 364ق)؛
- ابوبکر احمد بن منصور دامغانی؛
- ابوالقاسم سلیمان بن احمد طَبرانی (متوفی 360ق)[۲].
وفات
طحاوی در سال 321ق، در مصر از دنیا رفت و در قرافه دفن شد.
آثار
- أحكام القرآن؛
- معاني الآثار؛
- بيان مشكل الآثار؛
- المختصر في الفقه؛
- شرح الجامع الكبير؛
- شرح الجامع الصغير؛
- الشروط الكبير؛
- الشروط الصغير؛
- الشروط الأوسط؛
- المحاضر و السجلات؛
- الوصايا؛
- الفرائض؛
- نقض كتاب المدلسين علی الكرابيسي؛
- مناقب أبي‌حنيفة؛
- النوادر الفقهية؛
- النوادر و الحكایات؛
- حكم أراضي مكة؛
- قسمة الفيء و الغنائم؛
- الرد علی عيسی بن أبان؛
- الرد علی أبي‌عبید؛
- اختلاف الروايات علی مذهب الكوفيين؛
- اختلاف الفقهاء؛
- العقيدة[۳].
پانویس
منابع مقاله
- قاسم بن قطلوبغا، «تاج التراجم»، دارالقلم، دمشق، چاپ اول، 1413ق؛
- سایت حوزه علمیه انوار العلوم خیرآباد – تایباد، در 16 بهمن 1397،