پندارها و پاسخ‌ها؛ پاسخ به آنچه وهابیون می‌گویند: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - 'هـ.ش' به 'ش')
    جز (جایگزینی متن - 'وهابیت : مبانی فکری و کارنامه عملی' به 'وهابیت: مبانی فکری و کارنامه عملی')
     
    (۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۴: خط ۴:
    | عنوان‌های دیگر =پاسخ به آنچه وهابیون در بقیع می‌گویند
    | عنوان‌های دیگر =پاسخ به آنچه وهابیون در بقیع می‌گویند
    | پدیدآوران =  
    | پدیدآوران =  
    [[محمدی، رضا]] (نويسنده)
    [[محمدی، رضا]] (نویسنده)
    | زبان =فارسی
    | زبان =فارسی
    | کد کنگره =‏‎‏BP‎‏ ‎‏238‎‏/‎‏6‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏27‎‏پ‎‏9*
    | کد کنگره =‏‎‏BP‎‏ ‎‏238‎‏/‎‏6‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏27‎‏پ‎‏9*
    خط ۱۰: خط ۱۰:
    وهابیه
    وهابیه


    وهابیه - دفاعیه‎ها و ردیه‎ها
    وهابیه - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها
    | ناشر =  
    | ناشر =  
    مشعر
    مشعر
    خط ۱۹: خط ۱۹:
    | چاپ =1
    | چاپ =1
    | شابک =978-964-540-213-4
    | شابک =978-964-540-213-4
    | تعداد جلد =1
    | تعداد جلد =1
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =18687
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =18385
    | کتابخوان همراه نور =18385
    | کد پدیدآور =
    | کد پدیدآور =
    | پس از =
    | پس از =
    | پیش از =
    | پیش از =
    }}
    }}
    «پندارها و پاسخ‌ها (پاسخ به آنچه وهابيون در بقيع مى‌گويند)»، اثر رضا محمدى است كه نويسنده در آن، به تعدادى از شبهه‌ها و پرسش‌هاى وهابيان درباره تشيع و مباحث كلامى و تاريخى شيعه به‌صورت تفصيلى و مستند به منابع علمى پاسخ داده است.
     
    '''پندارها و پاسخ‌ها؛ پاسخ به آنچه وهابیون می‌گویند'''، اثر [[محمدی، رضا|رضا محمدى]] است كه نویسنده در آن، به تعدادى از شبهه‌ها و پرسش‌هاى وهابيان درباره تشيع و مباحث كلامى و تاريخى شيعه به‌صورت تفصيلى و مستند به منابع علمى پاسخ داده است.


    == ساختار ==
    == ساختار ==
    كتاب حاضر، از مقدمه ناشر و متن اصلى (شامل متن 46 پرسش و شبهه و پاسخ آن) تشكيل شده است.
    كتاب حاضر، از مقدمه ناشر و متن اصلى (شامل متن 46 پرسش و شبهه و پاسخ آن) تشكيل شده است.


    روش نويسنده در اين كتاب، كلامى - تاريخى است.
    روش نویسنده در اين كتاب، كلامى - تاريخى است.


    == گزارش محتوا ==
    == گزارش محتوا ==
    درباره ويژگى‌ها و محتواى اين اثر، توجه به نكات زير مفيد است:
    درباره ويژگى‌ها و محتواى اين اثر، توجه به نكات زير مفيد است:


    1. در مقدمه ناشر (مركز تحقيقات حجّ) چنين آمده است: اساس اسلام بر دعوت به توحيد استوار است و پيامبر اسلام(ص) با جمله ساده «قولوا لا إله إلا الله تفلحوا...» مردم را به اين دين فراخواند... مردم، گروه‌گروه به اسلام گرويدند و بر اساس آموزه‌هاى قرآنى، مأمور شدند تا ديگران را نيز از راه‌هاى «حكمت»، «موعظه حسنه» و «جدال احسن»، به اسلام فراخوانند. عالمان اسلامى قرن‌ها پرچم‌دار دعوت به توحيد بوده‌اند؛ تااينكه نزديك به دو قرن پيش، در سرزمين مقدس مكه و مدينه وهابيت قدرت يافت. اينان به‌جاى عمل به آموزه‌هاى قرآن، به تكفير مسلمانان پرداختند و به‌جاى موعظه و جدال احسن، به تهمت و افترا روى آوردند و به‌جاى حكمت و برهان، شمشير برّان در دست گرفتند و به بهانه دعوت به توحيد، مسلمانان را از دم تيغ گذراندند... كتاب حاضر، پاسخ به بخشى از شبهاتى است كه وهابى‌ها مطرح كرده‌اند<ref>ر.ک: مقدمه كتاب، ص5-7</ref>
    #در مقدمه ناشر (مركز تحقيقات حجّ) چنين آمده است: اساس اسلام بر دعوت به توحيد استوار است و پيامبر اسلام(ص) با جمله ساده «قولوا لا إله إلا الله تفلحوا...» مردم را به اين دين فراخواند... مردم، گروه‌گروه به اسلام گرويدند و بر اساس آموزه‌هاى قرآنى، مأمور شدند تا ديگران را نيز از راه‌هاى «حكمت»، «موعظه حسنه» و «جدال احسن»، به اسلام فراخوانند. عالمان اسلامى قرن‌ها پرچم‌دار دعوت به توحيد بوده‌اند؛ تااينكه نزديك به دو قرن پيش، در سرزمين مقدس مكه و مدينه وهابيت قدرت يافت. اينان به‌جاى عمل به آموزه‌هاى قرآن، به تكفير مسلمانان پرداختند و به‌جاى موعظه و جدال احسن، به تهمت و افترا روى آوردند و به‌جاى حكمت و برهان، شمشير برّان در دست گرفتند و به بهانه دعوت به توحيد، مسلمانان را از دم تيغ گذراندند... كتاب حاضر، پاسخ به بخشى از شبهاتى است كه وهابى‌ها مطرح كرده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18687/1/5 ر.ک: مقدمه كتاب، ص5-7]</ref>
    #شبهه: كسانى كه برخلاف آيه‌هاى قرآن، از غير خدا طلب مى‌كنند و انتظار شفاعت در قيامت از غير خدا را دارند و آنها را وسيله و واسطه قرار مى‌دهند، غير مسلمان و كافر هستند.
    #:پاسخ: الف)- منظور از عبارت «از غير خدا طلب كردن»، چيست؟! يعنى هركه از غير خدا چيزى بخواهد كافر است؟! پس بر اين اساس، وهابى‌ها كه از پزشک و دارو، درمان طلب مى‌كنند، كافرند؟! و با اين فرض، هيچ مسلمانى در عالم باقى نمى‌ماند؛ زيرا انسان، موجودى اجتماعى است و همواره براى رفع نيازهاى خود نيازمند ديگران است و به آنها توسّل مى‌جويد و طلب يارى مى‌كند و اينها همه غير خدا هستند؛ به‌عبارت‌ديگر، هيچ انسانى نمى‌تواند بدون توسل به اسباب و وسايل، ادامه حيات دهد. مگر اين نظام، نظام اسباب و مسببات نيست؟! [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] مى‌فرمايد: «أَبَى اللهُ أَنْ يُجْرِي الأشْياءَ إِلا بِأَسْبابٍ» «خدا بنا ندارد امور، جز از طريق اسبابشان به جريان افتد».
    #:ب)- اگر منظور از آن، توسل به اولياى خدا است، مى‌توان گفت كه اين عمل، هم مطابق با آيه‌هاى قرآن است ''' (وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَة) ''' و هم مطابق با روايت‌هاى پيامبر(ص) و هم مطابق عقل و وجدان و از طرف ديگر مخالفت با آن، خلاف عقل و نقل است و همچنين از طرفى، اگر هر نوع طلب كردن، شرك و كفر باشد، اين امر با دستور صريح قرآن، كه امر به توسّل و واسطه قرار دادن اولياى خدا است، منافات پيدا مى‌كند. قرآن مى‌فرمايد: ''' «وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَوَّاباً رَحِيماً» '''<ref>نساء: 64</ref>؛ «و اگر آنان وقتى به خود ستم كرده بودند، پيش تو مى‌آمدند و از خدا آمرزش مى‌خواستند و پيامبر (نيز) براى آنان طلب آمرزش مى‌كرد، قطعاً خدا را توبه‌پذير و مهربان مى‌يافتند»..<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18687/1/49 ر.ک: متن كتاب، ص49-51]</ref>
    #شبهه: كمك خواستن از غير خدا، شرك است؛ پس نگوييد يا على، يا حسين و يا محمد، بلكه فقط بگوييد يا الله.
    #:پاسخ: الف)- بردن نام على، عبادت است و در منابع معتبر اهل‌سنت، از قول پيامبر(ص) نقل شده است كه فرمود: «ذِكْرُ عَلِي عِبَادَة».
    #:ب)- آيا اين خطاب‌ها، شرك و گناه است؟! در قرآن از اين خطاب‌ها فراوان است: ''' (يا أَيُّهَا النَّبي)'''، ''' (يا أَيُّهَا الرَّسُول)'''، ''' (يا مُوسى)'''، ''' (يا نُوحُ) ''' و... برادران يوسف كه همه پيامبرزاده و موحّد بودند، گفتند: ''' «يا أَيُّهَا الْعَزِيزُ مَسَّنا وَ أَهْلَنَا الضُّرُّ...» '''؛ «اى عزيز (مصر)! ما و خاندان ما را پريشانى (و قحطى) فراگرفته...»<ref>يوسف: 88</ref>
    #:ج)- در متون اهل سنّت، اين‌گونه خطاب‌ها بسيار به چشم مى‌خورد؛ از جمله: «يا مُحَمَّد إِنِّي أَتَوَجَّهُ بِكَ إِلى رَبِّي فِي حَاجَتِي هَذِهِ فَتَقْضِي وَ تَشْفَعْنِي فِيه...»؛ يعنى «اى محمد، همانا من به تو در نيازم توجه نموده‌ام تا اجابت نموده و در آن واسطه شوى..<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18687/1/79 ر.ک: همان، ص79-80]</ref>
    #شبهه: طلب و درخواست از مردگان، يا به اين جهت است كه خدا جاهل است و از احوال زندگان باخبر نيست و يا آنكه خدا ظالم است و سخنان مردگان را بر زنده‌ها، ترجيح مى‌دهد.
    #:پاسخ:
    #:#ما از اولياى خدا، چيزى را طلب و درخواست نمى‌كنيم، بلكه به امر خود خداوند، آنها را وسيله قرار مى‌دهيم؛ ''' «وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَة» '''<ref>مائده: 35</ref>
    #:#آنها از مردگان نيستند و شعور دارند و از احوال ما نيز باخبر هستند؛ ''' «وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْياءٌ وَ لكِنْ لا تَشْعُرُونَ» '''<ref>بقره: 154</ref>
    #:#خداوند از همه چيز آگاه است، ولى نظام را نظام علّت و معلولى و سببى و مسببى قرار داده است؛ برخى از اين اسباب، مادى و برخى غير مادى هستند. آب سبب رفع تشنگى و دارو سبب درمان و صدقه سبب رفع بلا و صله رحم سبب طول عمر مى‌شود و توسل به اولياى خدا نيز، از اسباب معنوى است كه خود خداوند، آن را مقرر فرموده است؛ تا اولا: از اين طريق، پاداشى به اولياى خود داده باشد؛ ثانياً: بندگان را متوجه آن ذات‌هاى مقدس كند، تا از آنها درس و الگو بگيرند و زندگى خود را شبيه زندگانى آنها گردانند؛ ثالثاً: ديگران بدانند كسى كه در راه خدا حركت مى‌كند و به كمال مى‌رسد، چنان سعه وجودى پيدا مى‌كند كه مى‌تواند واسطه بين بنده و خدا شود.
    #:#مگر خداوند نسبت به خواسته‌هاى ما، جاهل است كه در قرآن، اين اندازه به ما امر مى‌كند كه دعا كنيد؟ خداوند قبل از دعا كردن، از حاجت و خواسته قلبى ما خبر دارد، پس دعا براى چيست؟ چرا مى‌فرمايد: ''' «ادْعُوني أَسْتَجِبْ لَكُمْ» '''<ref>غافر: 60</ref> آيا با دعا كردن ما پى مى‌برد كه ما چه مى‌خواهيم؟ و يا نمى‌تواند استجابت كند؟! آيا وسيله قرار دادن دعا، بى‌اشكال است، اما ولىّ خدا را وسيله قرار دادن اشكال دارد؟!<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18687/1/164 ر.ک: همان، ص164-165]</ref>


    2. شبهه: كسانى كه برخلاف آيه‌هاى قرآن، از غير خدا طلب مى‌كنند و انتظار شفاعت در قيامت از غير خدا را دارند و آنها را وسيله و واسطه قرار مى‌دهند، غير مسلمان و كافر هستند.
    == وضعيت كتاب ==


    پاسخ: الف)- منظور از عبارت «از غير خدا طلب كردن»، چيست؟! يعنى هركه از غير خدا چيزى بخواهد كافر است؟! پس بر اين اساس، وهابى‌ها كه از پزشک و دارو، درمان طلب مى‌كنند، كافرند؟! و با اين فرض، هيچ مسلمانى در عالم باقى نمى‌ماند؛ زيرا انسان، موجودى اجتماعى است و همواره براى رفع نيازهاى خود نيازمند ديگران است و به آنها توسّل مى‌جويد و طلب يارى مى‌كند و اينها همه غير خدا هستند؛ به‌عبارت‌ديگر، هيچ انسانى نمى‌تواند بدون توسل به اسباب و وسايل، ادامه حيات دهد. مگر اين نظام، نظام اسباب و مسببات نيست؟! [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] مى‌فرمايد: «أَبَى اللهُ أَنْ يُجْرِي الأشْياءَ إِلا بِأَسْبابٍ» «خدا بنا ندارد امور، جز از طريق اسبابشان به جريان افتد».


    ب)- اگر منظور از آن، توسل به اولياى خدا است، مى‌توان گفت كه اين عمل، هم مطابق با آيه‌هاى قرآن است ''' (وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَة) ''' و هم مطابق با روايت‌هاى پيامبر(ص) و هم مطابق عقل و وجدان و از طرف ديگر مخالفت با آن، خلاف عقل و نقل است و همچنين از طرفى، اگر هر نوع طلب كردن، شرك و كفر باشد، اين امر با دستور صريح قرآن، كه امر به توسّل و واسطه قرار دادن اولياى خدا است، منافات پيدا مى‌كند. قرآن مى‌فرمايد: ''' «وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَوَّاباً رَحِيماً» '''<ref>نساء: 64</ref>؛ «و اگر آنان وقتى به خود ستم كرده بودند، پيش تو مى‌آمدند و از خدا آمرزش مى‌خواستند و پيامبر (نيز) براى آنان طلب آمرزش مى‌كرد، قطعاً خدا را توبه‌پذير و مهربان مى‌يافتند»...<ref>ر.ک: متن كتاب، ص49-51</ref>
    متأسفانه براى كتاب حاضر، فهرست تفصيلى مطالب و فهرست‌هاى فنى تنظيم نشده و فقط فهرست منابع در پايان كتاب آمده است.


    3. شبهه: كمك خواستن از غير خدا، شرك است؛ پس نگوييد يا على، يا حسين و يا محمد، بلكه فقط بگوييد يا الله.
    كتاب حاضر، مستند است و نویسنده ارجاعات و استنادات و توضيحاتش را به‌صورت پاورقى آورده است.


    پاسخ: الف)- بردن نام على، عبادت است و در منابع معتبر اهل‌سنت، از قول پيامبر(ص) نقل شده است كه فرمود: «ذِكْرُ عَلِي عِبَادَة».
    نویسنده از منابع مهمّ و متعددى (57 منبع) براى توليد اثر حاضر استفاده كرده است.


    ب)- آيا اين خطاب‌ها، شرك و گناه است؟! در قرآن از اين خطاب‌ها فراوان است: ''' (يا أَيُّهَا النَّبي) '''، ''' (يا أَيُّهَا الرَّسُول) '''، ''' (يا مُوسى) '''، ''' (يا نُوحُ) ''' و... برادران يوسف كه همه پيامبرزاده و موحّد بودند، گفتند: ''' «يا أَيُّهَا الْعَزِيزُ مَسَّنا وَ أَهْلَنَا الضُّرُّ...» '''؛ «اى عزيز (مصر)! ما و خاندان ما را پريشانى (و قحطى) فراگرفته...»<ref>يوسف: 88</ref>
    متأسفانه نویسنده مقدمه‌اى براى كتاب حاضر ننوشته و هيچ توضيحى در مورد چگونگى و اهداف نگارش اين اثر ارائه نكرده است.


    ج)- در متون اهل سنّت، اين‌گونه خطاب‌ها بسيار به چشم مى‌خورد؛ از جمله: «يا مُحَمَّد إِنِّي أَتَوَجَّهُ بِكَ إِلى رَبِّي فِي حَاجَتِي هَذِهِ فَتَقْضِي وَ تَشْفَعْنِي فِيه...»؛ يعنى «اى محمد، همانا من به تو در نيازم توجه نموده‌ام تا اجابت نموده و در آن واسطه شوى...<ref>ر.ک: همان، ص79-80</ref>
    ==پانويس ==
    <references/>
    == منابع مقاله ==


    4. شبهه: طلب و درخواست از مردگان، يا به اين جهت است كه خدا جاهل است و از احوال زندگان باخبر نيست و يا آنكه خدا ظالم است و سخنان مردگان را بر زنده‌ها، ترجيح مى‌دهد.
    مقدمه و متن كتاب.


    پاسخ: 1. ما از اولياى خدا، چيزى را طلب و درخواست نمى‌كنيم، بلكه به امر خود خداوند، آنها را وسيله قرار مى‌دهيم؛ ''' «وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَة» '''<ref>مائده: 35</ref>
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    2. آنها از مردگان نيستند و شعور دارند و از احوال ما نيز باخبر هستند؛ ''' «وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْياءٌ وَ لكِنْ لا تَشْعُرُونَ» '''<ref>بقره: 154</ref>
    [[آیین وهابیت]]


    3. خداوند از همه چيز آگاه است، ولى نظام را نظام علّت و معلولى و سببى و مسببى قرار داده است؛ برخى از اين اسباب، مادى و برخى غير مادى هستند. آب سبب رفع تشنگى و دارو سبب درمان و صدقه سبب رفع بلا و صله رحم سبب طول عمر مى‌شود و توسل به اولياى خدا نيز، از اسباب معنوى است كه خود خداوند، آن را مقرر فرموده است؛ تا اولا: از اين طريق، پاداشى به اولياى خود داده باشد؛ ثانياً: بندگان را متوجه آن ذات‌هاى مقدس كند، تا از آنها درس و الگو بگيرند و زندگى خود را شبيه زندگانى آنها گردانند؛ ثالثاً: ديگران بدانند كسى كه در راه خدا حركت مى‌كند و به كمال مى‌رسد، چنان سعه وجودى پيدا مى‌كند كه مى‌تواند واسطه بين بنده و خدا شود.
    [[رسالة في رد مذهب الوهابية]]


    4. مگر خداوند نسبت به خواسته‌هاى ما، جاهل است كه در قرآن، اين اندازه به ما امر مى‌كند كه دعا كنيد؟ خداوند قبل از دعا كردن، از حاجت و خواسته قلبى ما خبر دارد، پس دعا براى چيست؟ چرا مى‌فرمايد: ''' «ادْعُوني أَسْتَجِبْ لَكُمْ» '''<ref>غافر: 60</ref> آيا با دعا كردن ما پى مى‌برد كه ما چه مى‌خواهيم؟ و يا نمى‌تواند استجابت كند؟! آيا وسيله قرار دادن دعا، بى‌اشكال است، اما ولىّ خدا را وسيله قرار دادن اشكال دارد؟!<ref>ر.ک: همان، ص164-165</ref>
    [[فتنة الوهابية]]


    == وضعيت كتاب ==
    [[فتنه وهابیت]]


    [[الصواعق الإلهية في الرد علی الوهابية]]


    متأسفانه براى كتاب حاضر، فهرست تفصيلى مطالب و فهرست‌هاى فنى تنظيم نشده و فقط فهرست منابع در پايان كتاب آمده است.
    [[كشف الارتياب في أتباع محمد بن عبدالوهاب]]


    كتاب حاضر، مستند است و نويسنده ارجاعات و استنادات و توضيحاتش را به‌صورت پاورقى آورده است.
    [[وهابیت: مبانی فکری و کارنامه عملی]]


    نويسنده از منابع مهمّ و متعددى (57 منبع) براى توليد اثر حاضر استفاده كرده است.
    [[وهابیت از دیدگاه مذاهب اهل سنت]]


    متأسفانه نويسنده مقدمه‌اى براى كتاب حاضر ننوشته و هيچ توضيحى در مورد چگونگى و اهداف نگارش اين اثر ارائه نكرده است.
    [[وهابیت و بازنگری از درون]]


    ==پانويس ==
    [[تاریخچه نقد و بررسی عقاید و اعمال وهابی‌ها]]
    <references />
    == منابع مقاله ==


    مقدمه و متن كتاب.
    [[خدا از دیدگاه وهابیان]]


    [[كنت أميريا]]




    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:فرق اسلامی]]
    [[رده: فرق اسلامی]]
    [[رده:مذاهب کلامی اهل سنت]]
    [[رده:مذاهب کلامی اهل سنت]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۷ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۳۵

    پندارها و پاسخ‌ها پاسخ به آنچه وهابیون می‌گویند
    پندارها و پاسخ‌ها؛ پاسخ به آنچه وهابیون می‌گویند
    پدیدآورانمحمدی، رضا (نویسنده)
    عنوان‌های دیگرپاسخ به آنچه وهابیون در بقیع می‌گویند
    ناشرمشعر
    مکان نشرتهران - ایران
    سال نشر1388 ش
    چاپ1
    شابک978-964-540-213-4
    موضوعوهابیه وهابیه - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏‎‏BP‎‏ ‎‏238‎‏/‎‏6‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏27‎‏پ‎‏9*
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    پندارها و پاسخ‌ها؛ پاسخ به آنچه وهابیون می‌گویند، اثر رضا محمدى است كه نویسنده در آن، به تعدادى از شبهه‌ها و پرسش‌هاى وهابيان درباره تشيع و مباحث كلامى و تاريخى شيعه به‌صورت تفصيلى و مستند به منابع علمى پاسخ داده است.

    ساختار

    كتاب حاضر، از مقدمه ناشر و متن اصلى (شامل متن 46 پرسش و شبهه و پاسخ آن) تشكيل شده است.

    روش نویسنده در اين كتاب، كلامى - تاريخى است.

    گزارش محتوا

    درباره ويژگى‌ها و محتواى اين اثر، توجه به نكات زير مفيد است:

    1. در مقدمه ناشر (مركز تحقيقات حجّ) چنين آمده است: اساس اسلام بر دعوت به توحيد استوار است و پيامبر اسلام(ص) با جمله ساده «قولوا لا إله إلا الله تفلحوا...» مردم را به اين دين فراخواند... مردم، گروه‌گروه به اسلام گرويدند و بر اساس آموزه‌هاى قرآنى، مأمور شدند تا ديگران را نيز از راه‌هاى «حكمت»، «موعظه حسنه» و «جدال احسن»، به اسلام فراخوانند. عالمان اسلامى قرن‌ها پرچم‌دار دعوت به توحيد بوده‌اند؛ تااينكه نزديك به دو قرن پيش، در سرزمين مقدس مكه و مدينه وهابيت قدرت يافت. اينان به‌جاى عمل به آموزه‌هاى قرآن، به تكفير مسلمانان پرداختند و به‌جاى موعظه و جدال احسن، به تهمت و افترا روى آوردند و به‌جاى حكمت و برهان، شمشير برّان در دست گرفتند و به بهانه دعوت به توحيد، مسلمانان را از دم تيغ گذراندند... كتاب حاضر، پاسخ به بخشى از شبهاتى است كه وهابى‌ها مطرح كرده‌اند[۱]
    2. شبهه: كسانى كه برخلاف آيه‌هاى قرآن، از غير خدا طلب مى‌كنند و انتظار شفاعت در قيامت از غير خدا را دارند و آنها را وسيله و واسطه قرار مى‌دهند، غير مسلمان و كافر هستند.
      پاسخ: الف)- منظور از عبارت «از غير خدا طلب كردن»، چيست؟! يعنى هركه از غير خدا چيزى بخواهد كافر است؟! پس بر اين اساس، وهابى‌ها كه از پزشک و دارو، درمان طلب مى‌كنند، كافرند؟! و با اين فرض، هيچ مسلمانى در عالم باقى نمى‌ماند؛ زيرا انسان، موجودى اجتماعى است و همواره براى رفع نيازهاى خود نيازمند ديگران است و به آنها توسّل مى‌جويد و طلب يارى مى‌كند و اينها همه غير خدا هستند؛ به‌عبارت‌ديگر، هيچ انسانى نمى‌تواند بدون توسل به اسباب و وسايل، ادامه حيات دهد. مگر اين نظام، نظام اسباب و مسببات نيست؟! امام صادق(ع) مى‌فرمايد: «أَبَى اللهُ أَنْ يُجْرِي الأشْياءَ إِلا بِأَسْبابٍ» «خدا بنا ندارد امور، جز از طريق اسبابشان به جريان افتد».
      ب)- اگر منظور از آن، توسل به اولياى خدا است، مى‌توان گفت كه اين عمل، هم مطابق با آيه‌هاى قرآن است (وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَة) و هم مطابق با روايت‌هاى پيامبر(ص) و هم مطابق عقل و وجدان و از طرف ديگر مخالفت با آن، خلاف عقل و نقل است و همچنين از طرفى، اگر هر نوع طلب كردن، شرك و كفر باشد، اين امر با دستور صريح قرآن، كه امر به توسّل و واسطه قرار دادن اولياى خدا است، منافات پيدا مى‌كند. قرآن مى‌فرمايد: «وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَوَّاباً رَحِيماً» [۲]؛ «و اگر آنان وقتى به خود ستم كرده بودند، پيش تو مى‌آمدند و از خدا آمرزش مى‌خواستند و پيامبر (نيز) براى آنان طلب آمرزش مى‌كرد، قطعاً خدا را توبه‌پذير و مهربان مى‌يافتند»..[۳]
    3. شبهه: كمك خواستن از غير خدا، شرك است؛ پس نگوييد يا على، يا حسين و يا محمد، بلكه فقط بگوييد يا الله.
      پاسخ: الف)- بردن نام على، عبادت است و در منابع معتبر اهل‌سنت، از قول پيامبر(ص) نقل شده است كه فرمود: «ذِكْرُ عَلِي عِبَادَة».
      ب)- آيا اين خطاب‌ها، شرك و گناه است؟! در قرآن از اين خطاب‌ها فراوان است: (يا أَيُّهَا النَّبي)، (يا أَيُّهَا الرَّسُول)، (يا مُوسى)، (يا نُوحُ) و... برادران يوسف كه همه پيامبرزاده و موحّد بودند، گفتند: «يا أَيُّهَا الْعَزِيزُ مَسَّنا وَ أَهْلَنَا الضُّرُّ...» ؛ «اى عزيز (مصر)! ما و خاندان ما را پريشانى (و قحطى) فراگرفته...»[۴]
      ج)- در متون اهل سنّت، اين‌گونه خطاب‌ها بسيار به چشم مى‌خورد؛ از جمله: «يا مُحَمَّد إِنِّي أَتَوَجَّهُ بِكَ إِلى رَبِّي فِي حَاجَتِي هَذِهِ فَتَقْضِي وَ تَشْفَعْنِي فِيه...»؛ يعنى «اى محمد، همانا من به تو در نيازم توجه نموده‌ام تا اجابت نموده و در آن واسطه شوى..[۵]
    4. شبهه: طلب و درخواست از مردگان، يا به اين جهت است كه خدا جاهل است و از احوال زندگان باخبر نيست و يا آنكه خدا ظالم است و سخنان مردگان را بر زنده‌ها، ترجيح مى‌دهد.
      پاسخ:
      1. ما از اولياى خدا، چيزى را طلب و درخواست نمى‌كنيم، بلكه به امر خود خداوند، آنها را وسيله قرار مى‌دهيم؛ «وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَة» [۶]
      2. آنها از مردگان نيستند و شعور دارند و از احوال ما نيز باخبر هستند؛ «وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْياءٌ وَ لكِنْ لا تَشْعُرُونَ» [۷]
      3. خداوند از همه چيز آگاه است، ولى نظام را نظام علّت و معلولى و سببى و مسببى قرار داده است؛ برخى از اين اسباب، مادى و برخى غير مادى هستند. آب سبب رفع تشنگى و دارو سبب درمان و صدقه سبب رفع بلا و صله رحم سبب طول عمر مى‌شود و توسل به اولياى خدا نيز، از اسباب معنوى است كه خود خداوند، آن را مقرر فرموده است؛ تا اولا: از اين طريق، پاداشى به اولياى خود داده باشد؛ ثانياً: بندگان را متوجه آن ذات‌هاى مقدس كند، تا از آنها درس و الگو بگيرند و زندگى خود را شبيه زندگانى آنها گردانند؛ ثالثاً: ديگران بدانند كسى كه در راه خدا حركت مى‌كند و به كمال مى‌رسد، چنان سعه وجودى پيدا مى‌كند كه مى‌تواند واسطه بين بنده و خدا شود.
      4. مگر خداوند نسبت به خواسته‌هاى ما، جاهل است كه در قرآن، اين اندازه به ما امر مى‌كند كه دعا كنيد؟ خداوند قبل از دعا كردن، از حاجت و خواسته قلبى ما خبر دارد، پس دعا براى چيست؟ چرا مى‌فرمايد: «ادْعُوني أَسْتَجِبْ لَكُمْ» [۸] آيا با دعا كردن ما پى مى‌برد كه ما چه مى‌خواهيم؟ و يا نمى‌تواند استجابت كند؟! آيا وسيله قرار دادن دعا، بى‌اشكال است، اما ولىّ خدا را وسيله قرار دادن اشكال دارد؟![۹]

    وضعيت كتاب

    متأسفانه براى كتاب حاضر، فهرست تفصيلى مطالب و فهرست‌هاى فنى تنظيم نشده و فقط فهرست منابع در پايان كتاب آمده است.

    كتاب حاضر، مستند است و نویسنده ارجاعات و استنادات و توضيحاتش را به‌صورت پاورقى آورده است.

    نویسنده از منابع مهمّ و متعددى (57 منبع) براى توليد اثر حاضر استفاده كرده است.

    متأسفانه نویسنده مقدمه‌اى براى كتاب حاضر ننوشته و هيچ توضيحى در مورد چگونگى و اهداف نگارش اين اثر ارائه نكرده است.

    پانويس

    منابع مقاله

    مقدمه و متن كتاب.

    وابسته‌ها