قواعد العرفاء و آداب الشعراء (فرهنگ اصلاحات عارفان و شاعران)

قواعد العرفاء و آداب الشعراء (فرهنگ اصلاحات عارفان و شاعران)
پدیدآوران	ت‍ری‍ن‍ی‌ ق‍ن‍ده‍اری‌، ن‍ظام‌ال‍دی‍ن‌ب‍ن‌ اس‍ح‍اق‌ (نويسنده) مجاهد، احمد (مصحح)
ناشر	صدا و سيمای جمهوری اسلامی ايران. انتشارات سروش
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1376ش
چاپ	2
موضوع	عرفان - اصطلاحها و تعبیرها - عرفان در شعر - شواهد شعری
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

قواعد العرفاء و آداب الشعراء (فرهنگ اصلاحات عارفان و شاعران)، نوشته نظام‌الدین تِرینی قندهاری بن اسحاق پوشنجی، نویسنده افغانی در ایران عصر صفوی است. او این فرهنگ‌نامه را به «اسرار العاشقین» و «منازل السالکین» نیز نام‌گذاری کرده است.تاریخ تألیف آن در 1121 هجری است. این اثر به اهتمام احمد مجاهد تصحیح و چاپ شده است.

ترینی در این فرهنگ‌نامه نوآوری نموده است به گونه‌ای که 80 درصد اصطلاح‌های کتاب از خود اوست و در کتاب‌های اصطلاحات دیده نمی‌شود. کتاب در بیست و هشت باب تدوین شده و هر باب در سه بخش عرضه شده است؛ در نخستین بخش، اصطلاح‌ها به زبان عربی توضیح داده شده‌ و از منازل السائرین (خواجه عبدالله انصاری) و دیگر منبع‌های عرفانی برگرفته شده‌اند.

بخش دوم، در بیان معانی باطن از اصطلاحات عارفان است که نویسنده، برای متن آن از اصطلاحات «فخرالدین عراقی»، رشف الألحاظ فی کشف الألفاظ «الفتی تبریزی»، گلشن راز «شبستری»، شرح گلشن راز «لاهیجی»، تفسیر مواهب علیه «واعظ کاشفی»، کشف الأسرار «میبدی» و ... بهره‌ برده است.

بخش سوم، در بیان تشبیهات عاشقان [شاعران] است که برای متن آن از انیس العشاق «شرف‌الدین رامی» و منبع های دیگر عربی بهره گرفته شده است.

ترینی در مقدمۀ اثرش برای أنس خواننده با فرهنگ‌نامه، نمونه‌ای از برخی واژه‌ها را که در معنای عرفانی‌ به‌کار‌رفته‌اند، از زبان عارفان بزرگ آورده است.

فهرست آیات، احادیث، سخن بزرگان، اشعار، امثال، اصطلاحات، اشخاص و کتاب‌ها در پایان کتاب درج شده است.

منابع مقاله

1. مقدمه مصحح
2. مقدمه مؤلف