۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'شيخ طوسى' به 'شيخ طوسى'
جز (جایگزینی متن - 'كتاب' به 'کتاب') |
جز (جایگزینی متن - 'شيخ طوسى' به 'شيخ طوسى') |
||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
کتاب حاضر در اصل با نام «معرفة الناقلين»، از تأليفات ابو عمرو، محمد بن عمر بن عبد العزيز كشى، از علما و بزرگان نيمه اول قرن چهارم هجرى است. | کتاب حاضر در اصل با نام «معرفة الناقلين»، از تأليفات ابو عمرو، محمد بن عمر بن عبد العزيز كشى، از علما و بزرگان نيمه اول قرن چهارم هجرى است. | ||
شيخ طوسى (متوفاى 460 هجرى) نام کتاب را «معرفة الناقلين عن الأئمة الصادقين عليهم السلام» دانسته و آن را تلخيص و تهذيب نموده و در سال 456 هجرى براى شاگردش املاء كرده و آن را «اختيار معرفة الرجال»ناميده است. | [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] (متوفاى 460 هجرى) نام کتاب را «معرفة الناقلين عن الأئمة الصادقين عليهم السلام» دانسته و آن را تلخيص و تهذيب نموده و در سال 456 هجرى براى شاگردش املاء كرده و آن را «اختيار معرفة الرجال»ناميده است. | ||
پس کتاب حاضر مهذّب «معرفة الناقلين» كشى است كه با نام «اختيار معرفة الرجال» توسط شيخ طوسى منتشر شده است. | پس کتاب حاضر مهذّب «معرفة الناقلين» كشى است كه با نام «اختيار معرفة الرجال» توسط [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] منتشر شده است. | ||
==اهميت موضوع== | ==اهميت موضوع== | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
2 - فهرست [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] | 2 - فهرست [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] | ||
3 - فهرست شيخ طوسى | 3 - فهرست [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] | ||
4 - رجال شيخ طوسى | 4 - رجال [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] | ||
5 - رجال برقى | 5 - رجال برقى | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
1 - بر خلاف فهرست شيخ و رجال [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] كه نام مؤلفين شيعه را با نام کتابهايشان آورده‌اند و هدفشان اثبات كثرت نويسندگان و كتب شيعيان است و جنبۀ رجالى کتاب جنبه‌اى فرعى است نه غرض اصلى نويسنده ؛ مؤلف رجال كشى تنها روايات و اخبار ائمۀ عليهم السلام را پيرامون رجال و راويان حديث جمع نموده و غرض اصلى جنبۀ رجالى کتاب است نه چيز ديگر. | 1 - بر خلاف فهرست شيخ و رجال [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] كه نام مؤلفين شيعه را با نام کتابهايشان آورده‌اند و هدفشان اثبات كثرت نويسندگان و كتب شيعيان است و جنبۀ رجالى کتاب جنبه‌اى فرعى است نه غرض اصلى نويسنده ؛ مؤلف رجال كشى تنها روايات و اخبار ائمۀ عليهم السلام را پيرامون رجال و راويان حديث جمع نموده و غرض اصلى جنبۀ رجالى کتاب است نه چيز ديگر. | ||
2 - همچنين اين کتاب با رجال شيخ طوسى نيز روشى كاملا متفاوت دارد چرا كه شيخ در رجال در صدد جمع آورى اسماء اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله و ائمه عليهم السلام است و در بسيارى موارد تنها نام راويان را ذكر كرده و توضيح اضافه‌اى ندارد ؛ اما در اينجا هدف اصلى جرح و تعديل روات است نه جمع آورى اسامى آنها و به همين جهت اين کتاب در جنبۀ رجالى ترجيح داده مى‌شود. | 2 - همچنين اين کتاب با رجال [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] نيز روشى كاملا متفاوت دارد چرا كه شيخ در رجال در صدد جمع آورى اسماء اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله و ائمه عليهم السلام است و در بسيارى موارد تنها نام راويان را ذكر كرده و توضيح اضافه‌اى ندارد ؛ اما در اينجا هدف اصلى جرح و تعديل روات است نه جمع آورى اسامى آنها و به همين جهت اين کتاب در جنبۀ رجالى ترجيح داده مى‌شود. | ||
==روش مؤلف== | ==روش مؤلف== | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
در مواردى هم كه دو يا چند روايت با هم متعارض هستند بجز مواردى اندك هيچ سخنى در جمع و ترجيح روايات ندارد. | در مواردى هم كه دو يا چند روايت با هم متعارض هستند بجز مواردى اندك هيچ سخنى در جمع و ترجيح روايات ندارد. | ||
مؤلف (يا شيخ طوسى هنگام تهذيب کتاب) تنها روات شيعه را ذكر كرده و روات اهل تسنن تنها در مواردى در متن کتاب آمده‌اند كه براى شيعه روايتى داشته باشند. | مؤلف (يا [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] هنگام تهذيب کتاب) تنها روات شيعه را ذكر كرده و روات اهل تسنن تنها در مواردى در متن کتاب آمده‌اند كه براى شيعه روايتى داشته باشند. | ||
نكتۀ ديگر در مورد رجال كشى آن است كه اين کتاب مشتمل بر نام راويان ثقه و ضعيف است و از هر دو نوع روات در آن آمده است.پس وجود نام يك راوى در اين کتاب دليل موثق بودن يا شيعه بودن او نيست. | نكتۀ ديگر در مورد رجال كشى آن است كه اين کتاب مشتمل بر نام راويان ثقه و ضعيف است و از هر دو نوع روات در آن آمده است.پس وجود نام يك راوى در اين کتاب دليل موثق بودن يا شيعه بودن او نيست. | ||
| خط ۱۲۸: | خط ۱۲۸: | ||
کتاب حاضر داراى 6 جزء است كه در ابتداى جزء اول آن 7 روايت در شرايط راوى و كسيكه علم دين را از او بايد آموخت آمده است. | کتاب حاضر داراى 6 جزء است كه در ابتداى جزء اول آن 7 روايت در شرايط راوى و كسيكه علم دين را از او بايد آموخت آمده است. | ||
گرچه کتاب داراى 6 جزء است اما هيچ ترتيبى از حيث طبقه و تاريخ و اسماء روات در آن ديده نمى‌شود و چنين به نظر مى‌رسد كه اين 6 جزء در حقيقت مراحلى است كه کتاب توسط شيخ طوسى يا ديگرى املاء مى‌شده يا كاتبى آن را استنساخ مى‌كرده است. | گرچه کتاب داراى 6 جزء است اما هيچ ترتيبى از حيث طبقه و تاريخ و اسماء روات در آن ديده نمى‌شود و چنين به نظر مى‌رسد كه اين 6 جزء در حقيقت مراحلى است كه کتاب توسط [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] يا ديگرى املاء مى‌شده يا كاتبى آن را استنساخ مى‌كرده است. | ||
==تهذيب کتاب== | ==تهذيب کتاب== | ||
بنا بر آنچه نقل شده کتاب معرفة الناقلين بسيار غلط داشته كه يا از جانب املاء كننده بوده يا ناسخ کتاب و يا به احتمال ضعيف از اصل کتاب غلطها در آن بوده‌اند ؛ لذا شيخ طوسى تصميم به تهذيب آن گرفت و با نام «اختيار الرجال» آن را باز نويسى كرد.در اين ويرايش كه در سال 456 هجرى - چهار سال قبل از وفات شيخ - بوده چند احتمال هست: | بنا بر آنچه نقل شده کتاب معرفة الناقلين بسيار غلط داشته كه يا از جانب املاء كننده بوده يا ناسخ کتاب و يا به احتمال ضعيف از اصل کتاب غلطها در آن بوده‌اند ؛ لذا [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] تصميم به تهذيب آن گرفت و با نام «اختيار الرجال» آن را باز نويسى كرد.در اين ويرايش كه در سال 456 هجرى - چهار سال قبل از وفات شيخ - بوده چند احتمال هست: | ||
1 - بعضى احتمال داده‌اند اصل کتاب شامل روات شيعه و سنى بوده كه شيخ روات سنى را از آن حذف كرده است. | 1 - بعضى احتمال داده‌اند اصل کتاب شامل روات شيعه و سنى بوده كه شيخ روات سنى را از آن حذف كرده است. | ||
| خط ۱۴۴: | خط ۱۴۴: | ||
چنان كه ذكر شد از کتاب معرفة الناقلين هيچ نسخه‌اى به دست ما نرسيده و حتى در اسناد و نقل‌هاى مربوط به قرنهاى ششم و هفتم هم هيچ اثرى از آن يافت نمى‌شود.بنا بر اين نسخه‌هاى کتاب منحصر در نسخه‌هاى «اختيار الرجال» شيخ طوسى است كه مهمترين آنها عبارتند از: | چنان كه ذكر شد از کتاب معرفة الناقلين هيچ نسخه‌اى به دست ما نرسيده و حتى در اسناد و نقل‌هاى مربوط به قرنهاى ششم و هفتم هم هيچ اثرى از آن يافت نمى‌شود.بنا بر اين نسخه‌هاى کتاب منحصر در نسخه‌هاى «اختيار الرجال» [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] است كه مهمترين آنها عبارتند از: | ||
1 - نسخه‌اى مربوط به سال 577 هجرى كه شامل حديث 3 تا 857 است و به خط منصور بن على بن منصور خازن مى‌باشد.در چند جاى اين نسخه علامت مقابله در حاشيه کتاب به چشم مى‌خورد. | 1 - نسخه‌اى مربوط به سال 577 هجرى كه شامل حديث 3 تا 857 است و به خط منصور بن على بن منصور خازن مى‌باشد.در چند جاى اين نسخه علامت مقابله در حاشيه کتاب به چشم مى‌خورد. | ||
2 - نسخه‌اى در کتابخانه دانشگاه تهران، شامل ابتداى جزء چهارم تا پايان کتاب كه در سال 602 هجرى نوشته شده و به خط ابو احمد بن ابى المعالى است و با نسخه‌اى به خط شيخ طوسى مقابله شده است. | 2 - نسخه‌اى در کتابخانه دانشگاه تهران، شامل ابتداى جزء چهارم تا پايان کتاب كه در سال 602 هجرى نوشته شده و به خط ابو احمد بن ابى المعالى است و با نسخه‌اى به خط [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] مقابله شده است. | ||
3 - نسخه‌اى در کتابخانه آيت الله مرعشى نجفى قم كه با کتاب معالم العلماء در يك مجلد است. | 3 - نسخه‌اى در کتابخانه آيت الله مرعشى نجفى قم كه با کتاب معالم العلماء در يك مجلد است. | ||