۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
اختيار معرفة الرجال (تصحیح مصطفوی): تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'كتاب' به 'کتاب'
جز (جایگزینی متن - 'نجاشى' به 'نجاشى') |
جز (جایگزینی متن - 'كتاب' به 'کتاب') |
||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
نام | نام کتاب «اختيار الرجال» يا «اختيار معرفة الرجال» است و معروف به «رجال كشى» مىباشد. | ||
==مولف== | ==مولف== | ||
کتاب حاضر در اصل با نام «معرفة الناقلين»، از تأليفات ابو عمرو، محمد بن عمر بن عبد العزيز كشى، از علما و بزرگان نيمه اول قرن چهارم هجرى است. | |||
شيخ طوسى (متوفاى 460 هجرى) نام | شيخ طوسى (متوفاى 460 هجرى) نام کتاب را «معرفة الناقلين عن الأئمة الصادقين عليهم السلام» دانسته و آن را تلخيص و تهذيب نموده و در سال 456 هجرى براى شاگردش املاء كرده و آن را «اختيار معرفة الرجال»ناميده است. | ||
پس | پس کتاب حاضر مهذّب «معرفة الناقلين» كشى است كه با نام «اختيار معرفة الرجال» توسط شيخ طوسى منتشر شده است. | ||
==اهميت موضوع== | ==اهميت موضوع== | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
در اين موضوع تا كنون صدها عنوان | در اين موضوع تا كنون صدها عنوان کتاب تأليف شده كه هر يك به نوبۀ خود از اهميت و ارزش برخوردار است، اما اصول اوليه و مهمترين كتب مرجع رجالى كه تا كنون به دست ما رسيده عبارتند از: | ||
1 - رجال كشى ( | 1 - رجال كشى (کتاب حاضر) | ||
2 - فهرست [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] | 2 - فهرست [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
5 - رجال برقى | 5 - رجال برقى | ||
البته بعضى اصول ثمانيه براى رجال قائلند، اما در هر صورت رجال كشى و فهرست [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] به عنوان اولين | البته بعضى اصول ثمانيه براى رجال قائلند، اما در هر صورت رجال كشى و فهرست [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] به عنوان اولين کتابهاى اين فن و مهمترين منبع هستند و سخن اين دو کتاب حجتى است براى همۀ محققين و علماى متأخر از آنها. | ||
==اسلوب | ==اسلوب کتاب== | ||
1 - بر خلاف فهرست شيخ و رجال [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] كه نام مؤلفين شيعه را با نام | 1 - بر خلاف فهرست شيخ و رجال [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] كه نام مؤلفين شيعه را با نام کتابهايشان آوردهاند و هدفشان اثبات كثرت نويسندگان و كتب شيعيان است و جنبۀ رجالى کتاب جنبهاى فرعى است نه غرض اصلى نويسنده ؛ مؤلف رجال كشى تنها روايات و اخبار ائمۀ عليهم السلام را پيرامون رجال و راويان حديث جمع نموده و غرض اصلى جنبۀ رجالى کتاب است نه چيز ديگر. | ||
2 - همچنين اين | 2 - همچنين اين کتاب با رجال شيخ طوسى نيز روشى كاملا متفاوت دارد چرا كه شيخ در رجال در صدد جمع آورى اسماء اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله و ائمه عليهم السلام است و در بسيارى موارد تنها نام راويان را ذكر كرده و توضيح اضافهاى ندارد ؛ اما در اينجا هدف اصلى جرح و تعديل روات است نه جمع آورى اسامى آنها و به همين جهت اين کتاب در جنبۀ رجالى ترجيح داده مىشود. | ||
==روش مؤلف== | ==روش مؤلف== | ||
كشى در | كشى در کتاب خويش به ذكر روايات پيرامون شخصيت راويان و اصحاب ائمه عليهم السلام اكتفا كرده و هيچگونه اظهار نظرى نكرده است. | ||
در مواردى هم كه دو يا چند روايت با هم متعارض هستند بجز مواردى اندك هيچ سخنى در جمع و ترجيح روايات ندارد. | در مواردى هم كه دو يا چند روايت با هم متعارض هستند بجز مواردى اندك هيچ سخنى در جمع و ترجيح روايات ندارد. | ||
مؤلف (يا شيخ طوسى هنگام تهذيب | مؤلف (يا شيخ طوسى هنگام تهذيب کتاب) تنها روات شيعه را ذكر كرده و روات اهل تسنن تنها در مواردى در متن کتاب آمدهاند كه براى شيعه روايتى داشته باشند. | ||
نكتۀ ديگر در مورد رجال كشى آن است كه اين | نكتۀ ديگر در مورد رجال كشى آن است كه اين کتاب مشتمل بر نام راويان ثقه و ضعيف است و از هر دو نوع روات در آن آمده است.پس وجود نام يك راوى در اين کتاب دليل موثق بودن يا شيعه بودن او نيست. | ||
==حجم | ==حجم کتاب== | ||
کتاب حاضر داراى 1151 روايت است كه در 6 جزء منظم شده است. | |||
==تنظيم | ==تنظيم کتاب== | ||
کتاب كشى و اختيار الرجال آن، هيچيك ترتيب منظمى ندارند.نه بر اساس تاريخ، نه الفباء و نه طبقه، لذا عدهاى از بزرگان اقدام به مرتب نمودن آن كردهاند از جمله: | |||
1 - سيد يوسف بن محمد بن زين العابدين عاملى كه آنرا مانند رجال شيخ بر طبق طبقات اصحاب معصومين منظم نموده است.اين ترتيب در سال 981 هجرى به اتمام رسيده است. | 1 - سيد يوسف بن محمد بن زين العابدين عاملى كه آنرا مانند رجال شيخ بر طبق طبقات اصحاب معصومين منظم نموده است.اين ترتيب در سال 981 هجرى به اتمام رسيده است. | ||
2 - شيخ داود بن حسن بن يوسف نيز | 2 - شيخ داود بن حسن بن يوسف نيز کتاب را بر اساس حروف الفباء در نام راوى و نام پدر و...تنظيم كرده است. | ||
3 - مولى عناية الله قهپايى در سال 1011 هجرى | 3 - مولى عناية الله قهپايى در سال 1011 هجرى کتاب را بر اساس اولين حرف نام افراد منظم كرده اما در متن کتاب هيچ كم و زيادى به چشم نمىخورد. | ||
4 - قهپايى در سال 1016 هجرى نيز اين | 4 - قهپايى در سال 1016 هجرى نيز اين کتاب را با رجال شيخ و فهرست شيخ و فهرست [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] و ضعفاء غضائرى پس از مرتب نمودن مطالب، با نام «مجمع الرجال» در يك مجلد بزرگ منتشر نموده است. | ||
==ترتيب ابواب== | ==ترتيب ابواب== | ||
کتاب حاضر داراى 6 جزء است كه در ابتداى جزء اول آن 7 روايت در شرايط راوى و كسيكه علم دين را از او بايد آموخت آمده است. | |||
گرچه | گرچه کتاب داراى 6 جزء است اما هيچ ترتيبى از حيث طبقه و تاريخ و اسماء روات در آن ديده نمىشود و چنين به نظر مىرسد كه اين 6 جزء در حقيقت مراحلى است كه کتاب توسط شيخ طوسى يا ديگرى املاء مىشده يا كاتبى آن را استنساخ مىكرده است. | ||
==تهذيب | ==تهذيب کتاب== | ||
بنا بر آنچه نقل شده | بنا بر آنچه نقل شده کتاب معرفة الناقلين بسيار غلط داشته كه يا از جانب املاء كننده بوده يا ناسخ کتاب و يا به احتمال ضعيف از اصل کتاب غلطها در آن بودهاند ؛ لذا شيخ طوسى تصميم به تهذيب آن گرفت و با نام «اختيار الرجال» آن را باز نويسى كرد.در اين ويرايش كه در سال 456 هجرى - چهار سال قبل از وفات شيخ - بوده چند احتمال هست: | ||
1 - بعضى احتمال دادهاند اصل | 1 - بعضى احتمال دادهاند اصل کتاب شامل روات شيعه و سنى بوده كه شيخ روات سنى را از آن حذف كرده است. | ||
2 - رواياتى كه مشكل سندى يا متنى داشتهاند را حذف كرده كه در نتيجه تراجم بعضى افراد از | 2 - رواياتى كه مشكل سندى يا متنى داشتهاند را حذف كرده كه در نتيجه تراجم بعضى افراد از کتاب حذف شده و حجم کتاب كمتر شده است. | ||
3 - اشكالات و اغلاط | 3 - اشكالات و اغلاط کتاب را در نسبت افراد و طبقه آنها و غلطهاى متن کتاب را اصلاح نموده (اين غلطها يا از ناسخ بوده يا در اصل کتاب موجود بوده است.) و... | ||
==نسخههاى | ==نسخههاى کتاب== | ||
چنان كه ذكر شد از | چنان كه ذكر شد از کتاب معرفة الناقلين هيچ نسخهاى به دست ما نرسيده و حتى در اسناد و نقلهاى مربوط به قرنهاى ششم و هفتم هم هيچ اثرى از آن يافت نمىشود.بنا بر اين نسخههاى کتاب منحصر در نسخههاى «اختيار الرجال» شيخ طوسى است كه مهمترين آنها عبارتند از: | ||
1 - نسخهاى مربوط به سال 577 هجرى كه شامل حديث 3 تا 857 است و به خط منصور بن على بن منصور خازن مىباشد.در چند جاى اين نسخه علامت مقابله در حاشيه | 1 - نسخهاى مربوط به سال 577 هجرى كه شامل حديث 3 تا 857 است و به خط منصور بن على بن منصور خازن مىباشد.در چند جاى اين نسخه علامت مقابله در حاشيه کتاب به چشم مىخورد. | ||
2 - نسخهاى در | 2 - نسخهاى در کتابخانه دانشگاه تهران، شامل ابتداى جزء چهارم تا پايان کتاب كه در سال 602 هجرى نوشته شده و به خط ابو احمد بن ابى المعالى است و با نسخهاى به خط شيخ طوسى مقابله شده است. | ||
3 - نسخهاى در | 3 - نسخهاى در کتابخانه آيت الله مرعشى نجفى قم كه با کتاب معالم العلماء در يك مجلد است. | ||