شرح العقائد النسفية: تفاوت میان نسخه‌ها

شرح العقائد النسفیة
شرح العقائد النسفیة
پدیدآوران	تفتازانی، مسعود بن عمر (نویسنده) سقا، احمد حجازی (محقق)
ناشر	مکتبة الکلیات الأزهریة
مکان نشر	قاهره - مصر
سال نشر	1407 ق یا 1987 م
چاپ	1
موضوع	نسفی، عمر بن محمد، 461 - 537ق. العقاید النسفیه - نقد و تفسیر کلام اشعری - قرن 6ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏205‎‏/‎‏2‎‏ ‎‏/‎‏ن‎‏5‎‏ ‎‏ع‎‏7022
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۷:۰۵

شرح العقائد النسفية، اولين اثر كلامى تفتازانى است، و شرحى بر كتاب موجز عمر بن محمد نسفى (متوفى 537ق) مى‌باشد.

اين اثر از بهترين كتب درسى كلام اهل سنت محسوب مى‌شود كه علما شروح و حواشى متعددى بر آن نوشته‌اند.

شرح‌هاى ابوالحسن بن ابوالفضل شاهد و رمضان افندى از اين قبيل‌اند. در اين ميان مى‌توان شرح خيالى را نام برد كه خود مورد توجه بوده و افراد متعددى نظير قره‌خليل، سيالكوتى، پرهاردى و...بر آن حاشيه نوشته‌اند.

ساختار و گزارش محتوا

هر چند كتاب تدوين منظمى ندارد؛ اما مى‌توان مباحثش را با چشم‌پوشى از مقدمات كه به حقيقت اشياء و راه علم به آنها پرداخته است، به 6 بخش تقسيم كرد:

توحيد: الف) اثبات وجود خداوند از طريق برهان حدوث.
ب) شرح اسماء الهى؛ نظير: واحد، قديم، حى، قادر، عليم، سميع، بصير و شافى و اثبات آنها براى خداوند.

ج) توضيح صفات الهى و اثبات قدماى ثمانيه (صفات علم، قدرت، حيات، قوت، سمع و بصر، فعل، تخليق و كلام).

د) اثبات اين كه قرآن كلام الهى و قديم است.

ه‍) اثبات امكان رؤيت خداوند با ادلۀ عقليه و سمعيه.
عدالت: مانند ساير اشاعره، عدل خداوند لازم دانسته شده، قائل شده‌اند كه مراعات اصلح در حق بندگان واجب نيست و اگر چه انسان‌ها در بعضى افعال مختارند؛ اما همۀ افعال آنها مخلوق خداست.
معاد: طرح مباحثى؛ نظير: عذاب قبر، ثواب قبر، ميزان، كتاب، حساب، سؤال، صراط، حوض، بهشت و جهنم در اين بخش صورت يافته است.
انبياء: الف) نبوت اولين و آخرين پيامبر و اثبات نبوت حضرت خاتم(ص).
ب) تعداد انبياء و توضيح بعضى از خصائص آنها.

ج) افضليت انبياء از ملائكه و افضليت ملائك از ساير انسان‌ها.

د) معراج حضرت رسول‌اللّه(ص).
امامت: الف) تعيين افضل انسان‌ها بعد از رسول اكرم(ص).
ب) ترتيب خلفا به ترتيب افضليت و اختصاص خلافت به 30 سال.

ج) خليفه ندانستن حكام بعد از اميرالمؤمنين.

د) وجوب نصب امام و شرايط امامت.

ه‍) لزوم به نيكى ياد كردن صحابه.
مباحثى متفرقه در علوم فقه، اخلاق و فلسفه؛ نظير: وجوب مسح بر خفين در سفر و حضر، حرام نبودن نبيذ، تمر، كفر بودن يأس از خداوند، شيئيت نداشتن معدوم مطلق و....

از ويژگى‌هاى كتاب مى‌توان به؛

اختصار كتاب: با آن كه به اكثر مباحث كلامى پرداخته و نظر اشاعره بيان شده، ولى حجم آن خيلى كم است. همين موضوع سبب شده، اين كتاب سال‌هاى زيادى كتاب درسى مراكز دينى اهل سنت باشد.
شيوا بودن مباحث: هر چند نوشته‌هاى او بر عقايد نفسيه شرح مزجى است؛ اما مباحث به طور ساده و قابل فهم ارائه شده‌اند و به بحث‌هاى پيچيدۀ كلامى كمتر پرداخته شده است.
اعتبار و قوت علمى: با وجود اين كه تفتازانى اولين اثر كلامى خود را مى‌نويسد؛ اما از قوت و اتقان خاصى برخوردار است.

نسخه شناسى

با توجه به اين كه اين كتاب، از منابع درسى بوده است، داراى نسخه‌هاى خطى و چاپ شدۀ، متعددى است كه شرح نسخ چاپى عبارتند از:

- در كلكته، سال 1244ق.

- در دهلى، سال 1870م و تجديد چاپ در سال 1904م.

- در لكنهو، سال 1876م و تجديد چاپ در سال‌هاى 1888م،1890م و 1894م.

- در قسطنطنيه، سال 1297ق، همراه با شرح الكستلى، الخيالى و البهشتى.

- در قاهره، سال 1297ق، همراه با شرح خيالى و حواشى كره خليل بر اين شرح.

- در چاپخانۀ سعادت تركيه، سال 1320ق، همراه با حاشيۀ مصطفى كتلى و حاشيۀ خيالى در 107 صفحه.

- توسط وزارت فرهنگ دمشق، سال 1974م، با تلاش خانم سلامه كلود.

- در نيويورك، سال 1950م، با ترجمۀ انگليسى الدار 1010)redl..(.

- توسط مطبعۀ مورافتلى قاهره، در سال 1408ق، با تحقيق دكتر احمد حجازى سقا در 118 صفحه.

نسخۀ استفاده شده، در برنامه آخرين نسخۀ مذكور است كه تنها از فهرست مطالب برخوردار مى‌باشد.

وابسته‌ها

المحصل

تلخیص المحصل

شرح العقيدة الإصفهانية

شرح المقاصد

الأربعين في أصول‌الدين (رازی)

الرسالة الكمالية في الحقائق الإلهية

شرح كتاب الفقه الأكبر

الإشارة في أصول الكلام للإمام فخرالدين محمد بن عمر بن الحسين الرازي

شرح النسفیة فی العقیدة الإسلامیة (شرح عقاید اهل سنت و جماعت)

شرح العقائد النسفية (شرح)

الأربعين في أصول‌الدين (رازی)

المطالب العالية من العلم الإلهي

تلخيص الأدلة لقواعد التوحيد

المواقف

المسائل الخمسون في أصول‌الدين

شرح جوهرة التوحيد

أساس التقديس

طوالع الأنوار من مطالع الأنظار

شرح جوهرة التوحيد المسماة إتحاف المريد بجوهرة التوحيد

غاية المرام في علم الكلام

المواقف في علم الكلام

القول السديد في شرح جوهرة التوحيد

شرح العلامة الخيالي علی النونية

مقدمات المراشد إلی علم العقائد في دفع شبهات المطلين و الملحدين

أبكار الأفكار في أصول‌الدين

أصول‌الدين للرازي و هو الكتاب المسمی معالم أصول‌الدين

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+{{جعبه اطلاعات کتاب
-[[پرونده:NUR01241J1.jpg|بندانگشتی|شرح العقائد النسفیة]]
+| تصویر =NUR01241J1.jpg
-{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
+| عنوان =شرح العقائد النسفیة
-|+ |
+| عنوان‌های دیگر =
-|-
+| پدیدآوران =
-! نام کتاب!! data-type='bookName'|شرح العقائد النسفیة
+[[تفتازانی، مسعود بن عمر]] (نویسنده)
-|-
-|نام های دیگر کتاب
-|data-type='otherBookNames'|
-|-
-|پدیدآورندگان
-|data-type='authors'|[[تفتازانی، مسعود بن عمر]] (نويسنده)
 [[سقا، احمد حجازی]] (محقق)
-|-
+| زبان =عربی
-|زبان
+| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏205‎‏/‎‏2‎‏ ‎‏/‎‏ن‎‏5‎‏ ‎‏ع‎‏7022
-|data-type='language'|عربی
+| موضوع =
-|-
+نسفی، عمر بن محمد، 461 - 537ق. العقاید النسفیه - نقد و تفسیر
-|کد کنگره
-|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏205‎‏/‎‏2‎‏ ‎‏/‎‏ن‎‏5‎‏ ‎‏ع‎‏7022
-|-
-|موضوع
-|data-type='subject'|نسفی، عمر بن محمد، 461 - 537ق. العقاید النسفیه - نقد و تفسیر
 کلام اشعری - قرن 6ق.
-|-
+| ناشر =
-|ناشر
+مکتبة الکلیات الأزهریة
-|data-type='publisher'|مکتبة الکلیات الأزهریة
+| مکان نشر =قاهره - مصر
-|-
+| سال نشر = 1407 ق یا 1987 م
-|مکان نشر
-|data-type='publishPlace'|قاهره - مصر
-|-
-|سال نشر
-|data-type='publishYear'|792 هـ.ق
-|-class='articleCode'
-|کد اتوماسیون
-|data-type='automationCode'|1241
-|}
-</div>
+| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01241AUTOMATIONCODE
-==معرفى اجمالى==
+| چاپ =1
+| تعداد جلد =1
+| کتابخانۀ دیجیتال نور =01241
-شرح العقائد النسفية، اولين اثر كلامى تفتازانى است، و شرحى بر كتاب موجز عمر بن محمد نسفى(متوفى 537ق) مى‌باشد.
+| کتابخوان همراه نور =01241
+| کد پدیدآور =
+| پس از =
+| پیش از =
+}}
+'''شرح العقائد النسفية'''، اولين اثر كلامى [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] است، و شرحى بر كتاب موجز [[نسفی، عمر بن محمد|عمر بن محمد نسفى]] (متوفى 537ق) مى‌باشد.
 اين اثر از بهترين كتب درسى كلام اهل سنت محسوب مى‌شود كه علما شروح و حواشى متعددى بر آن نوشته‌اند.
@@ خط ۵۴: / خط ۳۹: @@
 هر چند كتاب تدوين منظمى ندارد؛ اما مى‌توان مباحثش را با چشم‌پوشى از مقدمات كه به حقيقت اشياء و راه علم به آنها پرداخته است، به 6 بخش تقسيم كرد:
-- توحيد: الف) اثبات وجود خداوند از طريق برهان حدوث.
+#توحيد: الف) اثبات وجود خداوند از طريق برهان حدوث.
+#:ب) شرح اسماء الهى؛ نظير: واحد، قديم، حى، قادر، عليم، سميع، بصير و شافى و اثبات آنها براى خداوند.
+#:ج) توضيح صفات الهى و اثبات قدماى ثمانيه (صفات علم، قدرت، حيات، قوت، سمع و بصر، فعل، تخليق و كلام).
+#:د) اثبات اين كه قرآن كلام الهى و قديم است.
+#:ه‍) اثبات امكان رؤيت خداوند با ادلۀ عقليه و سمعيه.
+#عدالت: مانند ساير اشاعره، عدل خداوند لازم دانسته شده، قائل شده‌اند كه مراعات اصلح در حق بندگان واجب نيست و اگر چه انسان‌ها در بعضى افعال مختارند؛ اما همۀ افعال آنها مخلوق خداست.
+#معاد: طرح مباحثى؛ نظير: عذاب قبر، ثواب قبر، ميزان، كتاب، حساب، سؤال، صراط، حوض، بهشت و جهنم در اين بخش صورت يافته است.
+#انبياء: الف) نبوت اولين و آخرين پيامبر و اثبات نبوت حضرت خاتم(ص).
+#:ب) تعداد انبياء و توضيح بعضى از خصائص آنها.
+#:ج) افضليت انبياء از ملائكه و افضليت ملائك از ساير انسان‌ها.
+#:د) معراج حضرت رسول‌اللّه(ص).
+#امامت: الف) تعيين افضل انسان‌ها بعد از رسول اكرم(ص).
+#:ب) ترتيب خلفا به ترتيب افضليت و اختصاص خلافت به 30 سال.
+#:ج) خليفه ندانستن حكام بعد از اميرالمؤمنين.
+#:د) وجوب نصب امام و شرايط امامت.
+#:ه‍) لزوم به نيكى ياد كردن صحابه.
+#مباحثى متفرقه در علوم فقه، اخلاق و فلسفه؛ نظير: وجوب مسح بر خفين در سفر و حضر، حرام نبودن نبيذ، تمر، كفر بودن يأس از خداوند، شيئيت نداشتن معدوم مطلق و....
+از ويژگى‌هاى كتاب مى‌توان به؛
+#اختصار كتاب: با آن كه به اكثر مباحث كلامى پرداخته و نظر اشاعره بيان شده، ولى حجم آن خيلى كم است. همين موضوع سبب شده، اين كتاب سال‌هاى زيادى كتاب درسى مراكز دينى اهل سنت باشد.
+#شيوا بودن مباحث: هر چند نوشته‌هاى او بر عقايد نفسيه شرح مزجى است؛ اما مباحث به طور ساده و قابل فهم ارائه شده‌اند و به بحث‌هاى پيچيدۀ كلامى كمتر پرداخته شده است.
+#اعتبار و قوت علمى: با وجود اين كه [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] اولين اثر كلامى خود را مى‌نويسد؛ اما از قوت و اتقان خاصى برخوردار است.
+==نسخه شناسى==
+با توجه به اين كه اين كتاب، از منابع درسى بوده است، داراى نسخه‌هاى خطى و چاپ شدۀ، متعددى است كه شرح نسخ چاپى عبارتند از:
+- در كلكته، سال 1244ق.
+- در دهلى، سال 1870م و تجديد چاپ در سال 1904م.
+- در لكنهو، سال 1876م و تجديد چاپ در سال‌هاى 1888م،1890م و 1894م.
+- در قسطنطنيه، سال 1297ق، همراه با شرح الكستلى، الخيالى و البهشتى.
-ب) شرح اسماء الهى؛ نظير: واحد، قديم، حى، قادر، عليم، سميع، بصير و شافى و اثبات آنها براى خداوند.
+- در قاهره، سال 1297ق، همراه با شرح خيالى و حواشى كره خليل بر اين شرح.
-ج) توضيح صفات الهى و اثبات قدماى ثمانيه(صفات علم، قدرت، حيات، قوت، سمع و بصر، فعل، تخليق و كلام).
+- در چاپخانۀ سعادت تركيه، سال 1320ق، همراه با حاشيۀ مصطفى كتلى و حاشيۀ خيالى در 107 صفحه.
-د) اثبات اين كه قرآن كلام الهى و قديم است.
+- توسط وزارت فرهنگ دمشق، سال 1974م، با تلاش خانم سلامه كلود.
-ه‍) اثبات امكان رؤيت خداوند با ادلۀ عقليه و سمعيه.
+- در نيويورك، سال 1950م، با ترجمۀ انگليسى الدار 1010)redl..(.
-- عدالت: مانند ساير اشاعره، عدل خداوند لازم دانسته شده، قائل شده‌اند كه مراعات اصلح در حق بندگان واجب نيست و اگر چه انسان‌ها در بعضى افعال مختارند؛ اما همۀ افعال آنها مخلوق خداست.
+- توسط مطبعۀ مورافتلى قاهره، در سال 1408ق، با تحقيق دكتر احمد حجازى سقا در 118 صفحه.
--معاد: طرح مباحثى؛ نظير: عذاب قبر، ثواب قبر، ميزان، كتاب، حساب، سؤال، صراط، حوض، بهشت و جهنم در اين بخش صورت يافته است.
+نسخۀ استفاده شده، در برنامه آخرين نسخۀ مذكور است كه تنها از فهرست مطالب برخوردار مى‌باشد.
--انبياء: الف) نبوت اولين و آخرين پيامبر و اثبات نبوت حضرت خاتم(ص).
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
-ب) تعداد انبياء و توضيح بعضى از خصائص آنها.
+[[المحصل]]
-ج) افضليت انبياء از ملائكه و افضليت ملائك از ساير انسان‌ها.
+[[تلخیص المحصل]]
-د) معراج حضرت رسول‌اللّه(ص).
+[[شرح العقيدة الإصفهانية]]
-- امامت: الف) تعيين افضل انسان‌ها بعد از رسول اكرم(ص).
+[[شرح المقاصد]]
-ب) ترتيب خلفا به ترتيب افضليت و اختصاص خلافت به 30 سال.
+[[الأربعين في أصول‌الدين (رازی)]]
-ج) خليفه ندانستن حكام بعد از اميرالمؤمنين.
+[[الرسالة الكمالية في الحقائق الإلهية]]
-د) وجوب نصب امام و شرايط امامت.
+[[شرح كتاب الفقه الأكبر]]
-ه‍) لزوم به نيكى ياد كردن صحابه.
+[[الإشارة في أصول الكلام للإمام فخرالدين محمد بن عمر بن الحسين الرازي]]
-- مباحثى متفرقه در علوم فقه، اخلاق و فلسفه؛ نظير: وجوب مسح بر خفين در سفر و حضر، حرام نبودن نبيذ، تمر، كفر بودن يأس از خداوند، شيئيت نداشتن معدوم مطلق و....
+[[شرح النسفیة فی العقیدة الإسلامیة (شرح عقاید اهل سنت و جماعت)]]
-از  ويژگى‌هاى كتاب مى‌توان به؛ 1-اختصار كتاب: با آن كه به اكثر مباحث كلامى پرداخته و نظر اشاعره بيان شده، ولى حجم آن خيلى كم است. همين موضوع سبب شده، اين كتاب سال‌هاى زيادى كتاب درسى مراكز دينى اهل سنت باشد.
+[[شرح العقائد النسفية (شرح)]]
-- شيوا بودن مباحث: هر چند نوشته‌هاى او بر عقايد نفسيه شرح مزجى است؛ اما مباحث به طور ساده و قابل فهم ارائه شده‌اند و به بحث‌هاى پيچيدۀ كلامى كمتر پرداخته شده است.
+[[الأربعين في أصول‌الدين (رازی)]]
--اعتبار و قوت علمى: با وجود اين كه تفتازانى اولين اثر كلامى خود را مى‌نويسد؛ اما از قوت و اتقان خاصى برخوردار است.
+[[المطالب العالية من العلم الإلهي]]
-==نسخه شناسى==
+[[تلخيص الأدلة لقواعد التوحيد]]
+[[المواقف]]
-با توجه به اين كه اين كتاب، از منابع درسى بوده است، داراى نسخه‌هاى خطى و چاپ شدۀ، متعددى است كه شرح نسخ چاپى عبارتند از:
+[[المسائل الخمسون في أصول‌الدين]]
-- در كلكته، سال 1244ق.
+[[شرح جوهرة التوحيد]]
-- در دهلى، سال 1870م و تجديد چاپ در سال 1904م.
+[[أساس التقديس]]
-- در لكنهو، سال 1876م و تجديد چاپ در سال‌هاى 1888م،1890م و 1894م.
+[[طوالع الأنوار من مطالع الأنظار]]
-- در قسطنطنيه، سال 1297ق،همراه با شرح الكستلى، الخيالى و البهشتى.
+[[شرح جوهرة التوحيد المسماة إتحاف المريد بجوهرة التوحيد]]
-- در قاهره، سال 1297ق، همراه با شرح خيالى و حواشى كره خليل بر اين شرح.
+[[غاية المرام في علم الكلام]]
-- در چاپخانۀ سعادت تركيه،سال 1320ق، همراه با حاشيۀ مصطفى كتلى و حاشيۀ خيالى در 107 صفحه.
+[[المواقف في علم الكلام]]
-- توسط وزارت فرهنگ دمشق، سال 1974م،با تلاش خانم سلامه كلود.
+[[القول السديد في شرح جوهرة التوحيد]]
-- در نيويورك، سال 1950م، با ترجمۀ انگليسى الدار 1010  )redl..( .
+[[شرح العلامة الخيالي علی النونية]]
-- توسط مطبعۀ مورافتلى قاهره، در سال 1408ق، با تحقيق دكتر احمد حجازى سقا در 118 صفحه.
+[[مقدمات المراشد إلی علم العقائد في دفع شبهات المطلين و الملحدين]]
-نسخۀ استفاده شده، در برنامه آخرين نسخۀ مذكور است كه تنها از فهرست مطالب برخوردار مى‌باشد.
+[[أبكار الأفكار في أصول‌الدين]]
+[[أصول‌الدين للرازي و هو الكتاب المسمی معالم أصول‌الدين]]
-== پیوندها ==
-[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/10767 مطالعه کتاب شرح العقائد النسفیة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
 [[رده:کتاب‌شناسی]]
 [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
 [[رده:کلام و عقاید]]
 [[رده:آثار کلی (مناظرات کلامی، مذاهب کلامی)]]
-[[رده:توسفتا]]