دیوان حسان بن ثابت: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - ' (ص)' به '(ص)')
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان = ديوان حسان بن ثابت  
| عنوان = ديوان حسان بن ثابت  
| عنوان‌های دیگر = ديوان حسان بن ثابت الأنصاري  
| عنوان‌های دیگر = ديوان حسان بن ثابت الأنصاري  
| تصویر = NUR10166J.jpg
| تصویر = NUR10166J.jpg
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  


حسان بن ثابت (سراينده)
حسان بن ثابت (سراينده)
خط ۹: خط ۹:
عرفات، وليد (محقق)  
عرفات، وليد (محقق)  


 
| ناشر   = دار صادر  
| ناشر = دار صادر  


| مکان نشر = لبنان - بيروت
| مکان نشر = لبنان - بيروت
| سال نشر = 1974م
| سال نشر = 1974م
| چاپ   =  
| چاپ =  
| شابک   =  
| شابک =  
| موضوع =  
| موضوع =  


1.شعر عربي - قرن 1ق.
1.شعر عربي - قرن 1ق.
خط ۲۴: خط ۲۴:
3.مديحه و مديحه ‎سرايي عربي - قرن 1ق.
3.مديحه و مديحه ‎سرايي عربي - قرن 1ق.


| زبان   = عربی  
| زبان = عربی  
| تعداد جلد = 2  
| تعداد جلد = 2  
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 6273
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 6273
| کد کنگره = ‏‎‏PJA‎‏ ‎‏3067‎‏ ‎‏/‎‏د‎‏9  
| کد کنگره = ‏‎‏PJA‎‏ ‎‏3067‎‏ ‎‏/‎‏د‎‏9  
| کد اتوماسیون = BOK10166
| کد اتوماسیون = BOK10166
| پس از =  
| پس از =  
| پیش از   =  
| پیش از =  
}}
}}
'''دیوان حسان بن ثابت'''، مشتمل بر متن اشعار حسان بن ثابت است و توسط ولید عرفات تصحیح، تحقیق و تعلیقه‌نگاری شده است.
'''دیوان حسان بن ثابت'''، مشتمل بر متن اشعار حسان بن ثابت است و توسط ولید عرفات تصحیح، تحقیق و تعلیقه‌نگاری شده است.
خط ۴۲: خط ۴۲:
حسان زبان گزنده‌اى داشت و با هجو مشرکان و دفاع از پیامبر، مورد احترام و مایه آرامش آن‌حضرت بود. نوشته‌اند که پیامبر اکرم(ص) او را تأیید می‌کرد و می‌فرمود: حسّان از عنایت فرشته وحى برخوردار است. وى در هجو مشرکان قریش، به دستور پیامبر انساب و اخبار آنان را نزد ابوبکر آموخت و بی‌آنکه به پیامبر و اعقاب ایشان خدشه‌اى وارد شود چنان اشعارى سرود که تحسین رسول خدا و همگان را برانگیخت و قریش را مبهوت ساخت. هنگامى که بنی‌تمیم در برابر پیامبر اسلام موضع گرفتند و بر خود فخر و مباهات کردند، دفاع حسّان از رسول خدا چنان بود که همه آنان به اسلام گرویدند<ref>همان، ص226</ref>.  
حسان زبان گزنده‌اى داشت و با هجو مشرکان و دفاع از پیامبر، مورد احترام و مایه آرامش آن‌حضرت بود. نوشته‌اند که پیامبر اکرم(ص) او را تأیید می‌کرد و می‌فرمود: حسّان از عنایت فرشته وحى برخوردار است. وى در هجو مشرکان قریش، به دستور پیامبر انساب و اخبار آنان را نزد ابوبکر آموخت و بی‌آنکه به پیامبر و اعقاب ایشان خدشه‌اى وارد شود چنان اشعارى سرود که تحسین رسول خدا و همگان را برانگیخت و قریش را مبهوت ساخت. هنگامى که بنی‌تمیم در برابر پیامبر اسلام موضع گرفتند و بر خود فخر و مباهات کردند، دفاع حسّان از رسول خدا چنان بود که همه آنان به اسلام گرویدند<ref>همان، ص226</ref>.  
حسان بن ثابت در اشعارش به گوشه‌هایی از وقایع و جنگ‌های صدر اسلام، به‌خصوص غزوات پیامبر(ص)، از جمله جنگ بدر، خندق، احد و فتح مکه پرداخته است که از لحاظ تاریخی حائز اهمیت است<ref>فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، ص485</ref>. سروده او در غدیرخم اولین غدیریه تاریخ اسلام است. او همچنین، با دفاع از پیامبر، طلایه‌دار شعر سیاسى است و در مدح ایشان از روشى نو در الفاظ و تعبیرات استفاده کرده که پیش از او در شعر جاهلى سابقه نداشته است. به همین دلیل وى در مدح، شاعرى صاحب سبک شناخته می‌شود. در اشعار او، علاوه بر مدح و فخر و هجا، رثا نیز وجود دارد. به ‌نظر فروخ، حسّان به ‌سبب استفاده از صنایع بدیعى در مدحیات پیامبر، می‌تواند نخستین بَدیعیه‌سرا بشمار آید<ref>همان، ص227</ref>.  
حسان بن ثابت در اشعارش به گوشه‌هایی از وقایع و جنگ‌های صدر اسلام، به‌خصوص غزوات پیامبر(ص)، از جمله جنگ بدر، خندق، احد و فتح مکه پرداخته است که از لحاظ تاریخی حائز اهمیت است<ref>فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، ص485</ref>. سروده او در غدیرخم اولین غدیریه تاریخ اسلام است. او همچنین، با دفاع از پیامبر، طلایه‌دار شعر سیاسى است و در مدح ایشان از روشى نو در الفاظ و تعبیرات استفاده کرده که پیش از او در شعر جاهلى سابقه نداشته است. به همین دلیل وى در مدح، شاعرى صاحب سبک شناخته می‌شود. در اشعار او، علاوه بر مدح و فخر و هجا، رثا نیز وجود دارد. به ‌نظر فروخ، حسّان به ‌سبب استفاده از صنایع بدیعى در مدحیات پیامبر، می‌تواند نخستین بَدیعیه‌سرا بشمار آید<ref>همان، ص227</ref>.  
حجم اشعارى که به وى نسبت داده شده براى هیچ شاعرى روایت نشده است و احتمالاً بسیارى از این اشعار را قریشیان به او نسبت داده‌اند. همچنین به نظر می‌رسد که شعر او با اشعار فرزندش عبدالرحمان و برخى شاعران، به‌ویژه کعب‌ بن مالک انصارى و عبداللّه‌ بن رواحه، درآمیخته است<ref>همان</ref>.
حجم اشعارى که به وى نسبت داده شده براى هیچ شاعرى روایت نشده است و احتمالاً بسیارى از این اشعار را قریشیان به او نسبت داده‌اند. همچنین به نظر می‌رسد که شعر او با اشعار فرزندش عبدالرحمان و برخى شاعران، به‌ویژه کعب‌ بن مالک انصارى و عبداللّه‌ بن رواحه، درآمیخته است<ref>همان</ref>.  
راویان بسیارى از جمله ابن‌حبیب (متوفى 238ق) اشعار حسّان را روایت کرده و به جمع‌آورى دیوان وى و شرح آن پرداخته‌اند<ref>همان</ref>. راویان معروفی از هر دو مکتب کوفه و بصره همچون ابوعمرو شیبانی، ابوزید انصاری، ابن اعرابی، سکری و علی بن مغیرة بن اثرم اشعار وی را روایت کرده‌اند و احمد بن محمد عدوی از راویان سده 3ق روایات آنان را گرد آورده و پس از تهذیب آنها، دیوان حسان را تدوین کرده است<ref>همان، ص486</ref>.  
راویان بسیارى از جمله ابن‌حبیب (متوفى 238ق) اشعار حسّان را روایت کرده و به جمع‌آورى دیوان وى و شرح آن پرداخته‌اند<ref>همان</ref>. راویان معروفی از هر دو مکتب کوفه و بصره همچون ابوعمرو شیبانی، ابوزید انصاری، ابن اعرابی، سکری و علی بن مغیرة بن اثرم اشعار وی را روایت کرده‌اند و احمد بن محمد عدوی از راویان سده 3ق روایات آنان را گرد آورده و پس از تهذیب آنها، دیوان حسان را تدوین کرده است<ref>همان، ص486</ref>.  
شروح و حواشی که بر اشعار حسان زده شده گاه کوتاه و گاه بلند است؛ به‌عنوان مثال در نسخه استانبول مطلب مفصلی درباره تاریخ اوس و خزرج و ساکنین یثرب ذکر شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص10، پاورقی 1</ref>.  
شروح و حواشی که بر اشعار حسان زده شده گاه کوتاه و گاه بلند است؛ به‌عنوان مثال در نسخه استانبول مطلب مفصلی درباره تاریخ اوس و خزرج و ساکنین یثرب ذکر شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص10، پاورقی 1</ref>.  
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش